Hfdst 7: deel 2

Gevolgen van het meerderheidssysteem Amplificatie van de zetels tov het aantal stemmen voor de eerste partij (kandidaat) Vaak onder-vertegenwoordiging in zetels voor de tweede partij Zeer slechte vertegenwoordiging van derde partijen (behalve partijen die lokaal sterk zijn sterk) Belang van de geografische spreiding van de resultaten 2-partijen of 2-blokken dynamiek Belang van allianties in meerderheidssysteem met 2 kiesronden

Toegekende voordelen Duidelijke meerderheid om te regeren Men stemt voor zijn vertegenwoordiger en regering Verkozenen hebben nauwe band met (kleine) kiesomschrijving

Toegekende nadelen « Onrechtvaardig » wat betreft vertegenwoordiging Rem op nieuwe ideeën en nieuwe partijen Door hun nauw contact met de kiezers verliezen verkozenen vaak hun algemen rol (eerder verdediger van belangen van de regio) De regering beschikt vaak maar over een minderheid van de stemmen (niet van de zetels) Rem op de vertegenwoording van minderheden

Proportionele of evenredige kiessystemen Het is niet de bedoeling een duidelijke winnaar aan te duiden (zoals bij het meerderheidssysteem) maar om de zetels op evenredige wijze te verdelen naar rato van het aantal stemmen Bedoeling is dat het parlement een ‘foto’ is van de van de opinie(s) van de bevolking Vb: België sinds 1899, daarna in vele andere Europese landen

Resultaat van de Belgische federale verkizingen van 10 juni 2007

Resultaat van de federale verkiezing van mei 2003   Voix Pourcentage en voix Sièges Pourcentage en sièges VLD 1 009 223 15,36 25 16,67 SP.A-Spirit 979 950 14,91 23 15,33 CD&V 870 749 13,25 21 14,00 PS 855 992 13,02 Vl.Blok 767 605 11,68 18 12,00 MR 748 954 11,4 24 16,00 CDH 359 660 5,47 8 5,33 NV-A 201 399 3,06 1 0,67 Ecolo 201 123 4 2,67 AGALEV 162 205 2,47 0,00 FN 130 012 1,98

Resultaat van de Oostenrijkse verkizing van oktober 2008

Een lijsstem Zo goed als elke lijst krijgt een deel van de zetels, belang van de grootte, ook al ben je niet eerst. Stem die je uitbrengt is een lijststem, je stemt niet voor één kandidaat die je partij vertegenwoordigt maar voor een lijst van kandidaten

Zetelverdeling Verschillende rekenmethoden 2 types: -QUOTA -DELERREEKSEN

QUOTA methode Een quotum is een aantal stemmen dat een partij moet halen om een zetel te halen Hare quotum (simple quotum): Q: S /Z (S= aantal geldige stemmen; Z= totaal aantal zetels) - eens quotum berekend: aantal stemmen per lijst/quotum = zetels per lijst Hagenbach-Bischoff quotum : Q = S/Z + 1 Imperiali quotum : Q = S/Z + 2 Droop quotum: Q = (S/(Z + 1)) + 1

De tweede devolutie Hoe verdelen we de overschot (som van alle cijfers na het decimaalteken eens de quota berekend zijn): 2 methoden: Partij met de grootste rest (bevoordeelt de kleine partijen) Partij met het grootste gemiddelde (bevoordeelt de grote partijen)

Vb: Hare quotum en partij met de grootste rest 4 partijen et 10 zetels Partij A heeft 91 000 stemmen behaald Partij B heeft 54 000 stemmen behaald Partij C heeft 32 000 stemmen behaald Partij D heeft 25 000 stemmen behaald Q = 202 000/10 namelijk 20 200

Zetelverdeling A = 91 000/20 200 = 4,5 (4 = 80 800 stemmen). Rest : 91 000 – 80 800 = 10 200 stemmen. B = 54 000/20 200 = 2,6 (2 = 40 400 stemmen). Rest: 54 000 – 40 400 = 13 600 stemmen. C = 32 000/20 200 = 1,5 (1 = 20 200 stemmen). Rest: 32 000 – 20 200 = 11 800 stemmen. D = 25 000/20 200 = 1,2 (1 = 20 200 stemmen). Rest: 25 000 – 20 200 = 4 800 stemmen.

A : (4) 10 200 stemmen. => 4 (40%) B : (2) 13 600 stemmen (1e). => 3 (30%) C : (1) 11 800 stemmen (2e). => 2 (20%) D : (1) 4 800 stemmen. => 1 (10%)

Hare quotum en grootste gemidelde Berekening quotient: 220.000/10= 20200 Partij A: 91.000/20.200= 4,5= 4 zetels Partij B: 54.000/20.200= 2,6= 2 zetels Partij C: 32.000/20.200= 1,5= 1 zetel Partij D: 25.000/20.200= 1,2= 1 zetel = 8 zetels verdeeld, nog 2 te verdelen

Verdeling restzetels volgens grootste gemiddelde Eén voor één worden de restzetels toegevoegd aan elke lijst, bovenop de al toegekende zetel Toekenning van de 9e zetel: S/Z+1 Lijst A = 91 000/4+1 = 18 200 Lijst B = 54 000/2+1 = 18 000 Lijst C = 32 000/1+1 = 16 000 Lijst D = 25 000/1+1 = 12 500

Toewijzing van de 10 de zetel S/Z+1 Lijst A = 91 000/5+1 = 15 166 Lijst B = 54 000/2+1 = 18 000 Lijst C = 32 000/1+1 = 16 000 Lijst D = 25 000/1+1 = 12 500

Uiteindelijke zetelverdeling volgens Hare quotum en grootste gemiddelde: Liste A : 5 sièges  50% des sièges Liste B : 3 sièges  30% des sièges Liste C : 1 siège  10% des sièges Liste D : 1 siège  10% des sièges

De delerreeks methode (méthode par diviseur) Behaalde stemmen verdelen door …. D'Hondt : 1, 2, 3, n Sainte-Lägue : 1, 3, 5, 7, n Imperiali : 2, 3, 4, 5, 6, n

Systeem D’Hondt   56000 33000 26000 15000 1 (1) 56000 (2) 33000 (4) 26000 (7) 15000 2 (3) 28000 (6) 16500 13000 7500 3 (5) 18667 11000 8667 5000 4 (8) 14000 8250 6500 3750 5 11200 6600 5200 3000 6 9333 5500 4333 2500 7 8000 4714 3714 2143 8 7000 4125 3250 1875

Diviseur Saint-Lägue 56000 33000 26000 15000 1 (1) 56000 (2) 33000   56000 33000 26000 15000 1 (1) 56000 (2) 33000 (3) 26000 (5) 15000 3 (4) 18667 (7) 11000 (8) 8667 5000 5 (6)11200 6600 5200 3000 7 8000 4714 3714 2143 9 6222 3667 2889 1667 11 5091 2364 1364 13 4308 2538 2000 1154 15 3733 2200 1733 1000

Diviseur Imperiali 56000 33000 26000 15000 2 (1) 28000 (3) 16500 (5) 13000 7500 3 (2) 18666 (7) 11000 8666 5000 4 (4) 14000 8250 6500 3750 5 (6) 11200 6600 5200 3000 6 (8) 9333 5500 4333 2500 7 8000 4714 3714 2142,9 8 7000 4125 3250 1875 9 6222 3666 2888 1666

Kiesdrempel Maatregel die ingrijpt in de proportionele vertegenwoordiging ; doel: versplintering partijsysteem tegengaan Vb: België 5% per provincie sinds 2003 (Groen! 2003), Turkije landelijke drempel van 10 %, Oostenrijk 4%

Welke kandidaten zijn verkozen? Eenvoudig in meerderheidssysteem: winner takes it all Complexer in evenredig systeem: Gesloten lijst Open lijst Gemengd systeem - Wat als kandidaat onstlag neemt of overlijdt?

Gevolgen van het evenredig systeem Betere proportionele vertegenwoordiging, des te meer naargelang de kiesomschrijving groter is (Nederland, 1 kieskring) Meerpartijensysteem Meestal coalitieregeringen

Disproportionnaliteitsindex in België : verkiezingen van 10 juni 2007

Toegekende voordelen Rechtvaardiger dan meerderheidssysteem. Geeft meer nuances en conflicten in de publieke opinie weer. Laat toe dat nieuwe ideeën vertegenwoordigd worden in het Parlement. Verkozenen zijn niet de enige vertegenwoordiger van hun regio en hebben zo meer aandacht voor het algemeen belang. De regering vertegenwoordigt meestal een meerderheid aan stemmen (bij meerderheidssysteem vaak enkel meerderheid aan zetels)

Toegekende nadelen De kiezer weet niet voor welke regering hij stemt Risico van versplintering van het partijlandschap Band met de kiezers zou minder sterk zijn

Gemengde kiessystemen Kiessystemen zijn niet neutraal. Ze hebben duidelijke gevolgen. Kiessystemen hervormen is dan vaak ook een heuse politieke strijd. Sommige proberen aan de voor- en of nadelen van het ene of andere systeem tegemoet te komen door een gemengd systeem in te stellen. Voorbeelden: Duitsland (boek p 161) en Italie (1/4 van de zetels wordt toegewezen volgens het evenredigheidssysteem, en de rest via het meerderheidsysteem) .