Gemeentebelastingen Erik Van Laecke 04.05.2013

De locale fiscaliteit uitgelegd Belastingen (4,26 miljard €) Aanvullende personenbelastingen (APB) (41,52%) !! Vervennootschappelijking !! 2010: 41,52% – 2008: 38,26% Opcentiemen onroerende voorheffing (OV) (44,18%) 2,5% op geïndexeerd KI - opcentiemen erop !! Geen aanpassingen sinds 1975 !! = bron ongelijkheid Bedrijfsgebouwen,… betalen ook OV Vooral steden hebben hier meer inkomen Andere belastingen en retributies (100-tal) (14,30%)

De locale fiscaliteit uitgelegd Soorten belastingen Opbrengstbelastingen 21/104 belastingen brengen > 5 miljoen € op Compensatiebelastingen In ruil voor diensten of compensatie kosten Beleidsinstrument Gedragsturend, bvb: leegstandsheffing, onbebouwde kavels Pestbelastingen Gemeentefonds (1,96 miljard €) Brengt gedeeltelijke sociale correcties aan Het budget Nuttig instrument: bij het beoordelen niet alleen naar de belastingen kijken – ook naar de service die men krijgt

Visie Christelijke Arbeidersbeweging Vragen (Van Dooren) Opbrengst belasting t.o.v. inningskost? Dient de belasting om kosten te compenseren? Beleidsinstrument? Behouden locale belastingen Autonomie en verantwoordelijkheid Belang: zowel personen als bedrijven te belasten

Visie Christelijke Arbeidersbeweging Keuzes: Vereenvoudigd Geen pestbelastingen Stimulerend en sociaal Bvb huisvuilzakken ipv forfait, met sociale correctie Belastingen op vennootschappen Als antwoord op de vervennootschappelijking Durven belasten: bedrijven – 2de verblijven, … Sturend werken: leegstand – onbebouwde kavels Luxe belasten: zwembad – helihaven – …

!! Belasten = kiezen !! Voor sommigen kunnen de belastingen nooit laag genoeg Gemeenten hebben echter centen nodig Belastingen verhogen of nieuwe invoeren geeft ruimte om andere belastingen te verminderingen andere belastingen af te schaffen meer dienstverlening aan te bieden aan de inwoners

!! OPGELET !! Bij dit alles hebben wij de wijsheid niet in pacht Wij reiken jullie ideeën aan, doen jullie nadenken Het is aan jullie om zelf voor uw eigen gemeente de overwegingen te maken Wat is hiervan voor onze gemeente bruikbaar, rekeninghoudende met de locale situatie

Belastingen: stad – platteland Steden innen meer belastingen dan gemeenten op het platteland Tarieven hoger & meer belastingen APB brengen in de klein provinciale steden minder op dan elders Lagere gemiddelde inkomens in klein provinciale steden Platteland: lager opbrengsten vaak omwille van lager tarief OV is hoger in de steden hoger KI in de stad tov platteland Bedrijfsgebouwen zorgen voor extra inkomsten “andere belastingen” zijn hoger in de steden

APB en OV doorheen de tijd Lange termijnbewegingen Tussen 2000 en 2013 steeg de APB in 27 gemeenten en de OV in 28 gemeenten bleef de APB gelijk in 7 gemeenten en in 6 bleef de OV gelijk daalde de APB in Zaventem en daalde de OV in Affilgem Recente verschuivingen Dilbeek APB 5,5 naar 6,9 en OV 920 naar 1275 Gooik APB 7 naar 7,3 en OV 1100 naar 1250 Liedekerke APB 6,5 naar 7,8 en OV 1450 naar 1650

Tarieven APB en OV Tarieven APB (Vlaams gemiddelde 7,23%) Dure gemeente: Lennik (8,5%) en Meise (8,2%) Goedkope gemeente: Machelen (4%), Zaventem (5%) en Asse, Hoeilaart, Kampenhout, St Genesius Rode (6%) Tarieven OV (Vlaams gemiddelde 1.375) Dure gemeenten slechts 3 van de 35 gemeenten liggen boven het Vlaamse gemiddelde: Liedekerke (1.650), Bever (1.600) en Herne (1.400) Goedkope gemeenten: Zaventem (750), Grimbergen (775), Wemmel, Wezembeek-Oppem en Overijse (850), St Pieters-Leeuw en Steenokkerzeel (900) en Asse, Hoeilaart, Kampenhout en Kraainem (950)

Verhouding APB – OV (vergelijking Vlaams gemiddelde) Machelen (133,77%) en Bever (114,15%) hebben verhoudingsgewijs een relatief hogere OV Dit is anders dan in Grimbergen, Meise, Overijse, St-Pieters-Leeuw, Steenokkerzeel, Wemmel, Wezembeek-Oppem, Huldenberg, Lubbeek, Oud-Heverlee en Tremelo waar het percentage tussen de 60 en 70% ligt en die uitdrukkelijk een lagere OV combineren met een hogere APB. Hier is nog werk aan de winkel.

Opbrengsten per inwoner APB en OV De opbrengst van de belastingen verschillen sterk per gemeente In Machelen, Droogenbos, Vilvoorde en Kraainem ligt de opbrengst van 1% APB beneden de 40 euro. 12 van de 35 gemeenten in Halle Vilvoorde ontvangen > 50 €. Het Vlaamse gemiddelde bedraagt 39,15 €. Hieruit blijkt dat de gemeenten in Halle Vilvoorde hier goed scoren.   In 9 gemeenten uit Halle Vilvoorde bedraagt de opbrengst van 100 opcentiemen OV < 20 € per inwoner. Anderzijds hebben 11 van de 35 gemeenten tussen de 30 en 56 € per inwoner voor iedere 100 opcentiemen OV per inwoner. Het Vlaams gemiddelde bedraagt 22,29 €

TEST: hoe zit het in jouw gemeente? Tarieven APB – OV APB OV Verhouding tussen beide percentages Beersel 7,50 % 1.100 Vlaanderen 7,23 % 1.351,24 Ninove in % Vl 103,73 % 81,41 % 78,48% Opbrengst APB OV Verhouding Beersel 9.066.416 € 8.302.667 € 109,20% Vlaanderen 1.769.478.264 € 1.882.935.792 € 93,97% De gemiddelde belasting is deze van de gemiddelde Vlaamse inwoner – ander cijfers geven die van de gemiddelde Vlaamse gemeente

Verkeersbelasting = naast APB en OV de 3de traditionele belasting = 10% opdeciemen op de federale verkeersbelasting Verschil tussen gemeenten: indien opvallend heeft dit te maken met leasingbedrijven die er gevestigd zijn

Algemene gemeentebelastingen Forfaitaire belasting ten laste van elk gezin Lierde 25 € – Liederkerke milieubelasting 50 € – Londerzeel 60 € – Denderleeuw 100 € - Wemmel 60 € /persoon en 120 € / gezin Oudenaarde – Ronse: ifv bebouwde oppervlakte Kortingen (bvb Erpe-Mere) voor: Alleenstaanden Ontaalouders aangesloten bij erkende dienst Gezinnen met kind < 3 jaar Gezinnen met 4 kinderen < 18 jaar VT-statuut (OMNIO) of verzorgingsforfait mutualiteit ACW-ACV: geen voorstander – indien toch: aandacht voor vrijstellingen en verminderingen

Specifieke bedrijfsbelastingen Specifieke belastingen naar één bedrijf / activiteit Electriciteitscentrale Ruien / Rendac Denderleeuw Pestbelasting ? Wie wil kerncentrale ? Wie wil afvalverwerking ? Markten (meeste gemeenten) Horeca Kamers (o.a. Gent en Nazareth), Kampeerterrein (o.a. Stekene en Berlare), Verblijfsbelasting (o.a. Beveren en Oudenaarde), Weekend huisjes en caravans (o.a. Temse, St Gilles Waas en Zwalm) Terrassen: (o.a. de steden Aalst, Gent, Sint-Niklaas en Lokeren, en de gemeente Sint-Lievens-Houtem en Nevele) Dancings (Herzele)

Specifieke bedrijfsbelastingen Cafés e.a. open na sluitingstijd: (o.a. Gent, Ronse, Sint-Niklaas en Zelzate) Rendez vous huizen, privéclubs en barpersoneel – niet in onze regio Kermissen 40 van de 65 Oost-Vlaamse gemeenten voorzien dit Oudenaarde en Ninove > 43.000 € / Aalst; Gent en Geraardsbergen 0 € Specifieke belastingen naar één bedrijf / activiteit Dagblad kiosken, frietkramen,… o.a. Liedekerke 250 € / frituur; Beersel;… Soms ook onder de noemer: “inname openbaar terrein” Banken (o.a. Liedekerke 750 € en 2.250 €; Grimbergen en Wemmel) Brandstofverdeelapparaten (o.a. Beersel; Liedekerke; Grimbergen en Wemmel)

Specifieke bedrijfsbelastingen Nachtwinkels en phoneshops O.a. Dilbeek (openingstax 6.500 € + 1.500 € /j); Wemmel Leurhandel: Wemmel met geringe opbrengst, maar zo is er wel aangifteplicht Zand- leem- en kleiontginning O.a. Denderleeuw, Lochristi, Stekene en Sint-Lievens-Houtem Taxi’s O.a. Wemmel en Merchtem Andere steenbakkerijen, verhuring boten, verhuring rijdieren, lunaparken, en wel in Aalst, Ronse en Wetteren: spelen en weddingschappen …

Algemene bedrijfsbelastingen Tewerkgesteld personeel & kantoorruimten: afgeschaft Drijfkracht: basis aantal Kw motervermogen We treffen dit vooral aan in steden zoals Gent en Aalst, alsook gemeenten met veel industrie: Temse, Zelzate, Beveren (Doel) en Kluisbergen (Ruien) Aalst: gemengd systeem drijfkracht of bedrijfsoppervlakte = verouderde belasting: enkel energieconsumptie, anderen niet Beersel 20 €/ Kw; Grimbergen 30 € / Kw (in bedrijfsbelastingen);…

Algemene bedrijfsbelastingen Criteria: bedrijfsoppervlakte en/of vlarem klasse D’leeuw: 1,25 €/m2 of 2,10 €/m2 (min. 100 €) (uitz. landbouw) Ninove & Zingem : bedrijfsoppervlakte en vlarem klasse Herzele: minimum 375 € Erpe-Mere, Lierde, Oudenaarde, Ronse, St.L.Houtem: algemene bedrijfsbelasting – Zottegem en Beersel: milieubelasting Liedekerke supplement voor klasse I en II bedrijven op de algemene belasting resp. 250 € en 500 €

TEST: hoe zit het in jouw gemeente? Hoeveel APB betaalt in jouw gemeente een doorsnee gezin ? Hoeveel algemene gemeentebelasting komt daarbovenop ? Hoeveel betaal je zelf ? Hoeveel belastingen betaalt een doorsnee bedrijf, kantoor,… ? Staat dit in verhouding tot het gebruik van de gemeentelijke dienstverlening dat beiden hebben? Welke soorten bedrijfsbelasting bestaan er in je gemeente? Zijn ze aangepast aan deze tijd ? Brengen ze voldoende op ? Moet de belasting afgeschaft worden of de tarieven verhoogt ? Welke belastingen bestaan er nog niet en zou je zinvol vinden? Welke ideeën heb je om “overlast” beter te belasten ?

Tweede verblijven Kustgemeenten innen 4/5 van deze belastingen Rechtvaardig want gemeente heeft ook extra “last” van deze niet-inwoners Domiciliefraude tegengaan (via inventaris leegstand & 2de verblijven) Dilbeek (1.000 €), Zwalm (650 €), Maarkedal (625 €), Liedekerke en Gent (600 €), Wemmel (250 € tot 600 €), Merchtem (500 €) … maar ook erg lage tarieven: Ninove (250 €),… heel wat gemeenten … : geen inkomsten teruggevonden ACW-ACV is pro Correcties ifv aard buitenverblijf zijn mogelijk Voldoende hoog niveau voor villa’s … cfr de kustgemeenten

Onbebouwde kavels Bouwgronden erg duur: prijzen stijgen voortdurend omwille van de schaarste Locaal stimuleren bouwgronden te koop aan te bieden door aanbod te laten toenemen: prijzen te laten dalen Belastingen huis >< grond zelfde “waarde” = veel hoger Belastingen op onbebouwde kavels vooral in W VL 11 van de 35 gemeenten in Halle-Vilvoorde hebben zo’n belasting Bij ons Aalst (30 € / strekkende meter), Vrijstellingen o.a. 1 perceel of 1 perceel / kind (5 jaar) Merchtem 25 € / m; Londerzeel 15 € / m; Grimbergen 7,5 € / m ACW-ACV: pro ernstig overwegen om dit te veralgemenen

Leegstand en verkrotting + 2/3 van de gemeenten hebben we zo’n belasting In Aalst, Ronse en Gent brengt dit > 1 € inw op Gent – model 1.500 € (verhoogd met 500 € / 1.000 € bij > 6 m gevelbreedte of > 1 bouwlaag) x 1, 2, 3, 4 of 5 i.f.v. < 12 m, < 24 m, < 36 m, < 48 m of > 48 m leegstand Denderleeuw – model Onderscheid: woonhuis, studentenkamer, ander gebouw Stijgende tarieven (woonhuis): 1500 € – 3000 € – 6000 € Aalst (recent reglement) stijgende tarieven per m2 OV – vrijstelling stimuleert leegstand (compensatie) Andere gemeenten innen opcentiemen op de gewest belasting ACW-ACV pro stadsvernieuwing en/of ruimtelijke ordening de strijd tegen leegstand en verkrotting woningen beschikbaar stellen voor de huurmarkt = huurprijzen te laten dalen

Leegstand en verkrotting Halle - Vilvoorde Dilbeek 1.530 € gebouw of woning x 1,5, 3, 4,5 of 6 i.f.v. < 12 m, < 24 m, < 36 m, < 48 m of > 48 m leegstand Grimbergen Verwaarlozing 40 tot 90 € / strekkende meter Leegstand onderscheid: gebouw of woonhuis, studentenkamer, ander gebouw tarieven resp.: 1.250 € – 250 € – 500 € Liedekerke Opcentiemen verkrotting : 30 – Leegstand 1.500 € Merchtem Opcentiemen verkrotting : 50 Leegstand onderscheid: 1.300 € per gebouw of woning x (x + 1) x = aantal periodes van 12 maand leegstand Wemmel Leegstand onderscheid: gebouw of woonhuis, studentenkamer, ander gebouw tarieven resp.: 1.485 € – 112,5 € – 450 €

Industriële ruines Iedereen kent wel ergens fabrieken die al jaren leegstaan en waar niets mee gebeurd In Wetteren heeft daar een goede oplossing voor 2 jaar na de stopzetting van de activiteiten dient men 10 € per m2 belastingen te betalen Liedekerke heft 30 opcentiemen voor de verlaten bedrijfsruimten (analoog aan de 30 opcentiemen voor verkrotting) Welke gemeente in onze streek voert daar een actief beleid rond en heeft ook een goed beleid hier rond? Wie doet nog beter?

TIPS voor jouw gemeente Verspreiding reclame Beersel: 0,05 € /ex Dilbeek: 0,025 € / blad; 0,055 € /ex indien meer dan één blad Liedekerke: 120 € voor bedeling van één blad ; 300 € indien > 1 blad Londerzeel: 0,015 € / blad; 0,03 € /ex indien meer dan één blad Merchtem: 0,01 € / blad; 0,02 € /ex indien meer dan één blad Vrijstellingen: aandacht voor verenigingen, vakbonden, mutualiteiten, politieke partijen, scholen,… (Maarkedal heeft een vrij goed voorbeeld) Tarieven: Herzele kan inspireren met 0,03 € (< 5 blz) en 0,05 € (> 5 blz) & 50% voor locale handelaars

TIPS voor jouw gemeente Reclameborden, uithangborden en lichtreclames Beersel (50 € / m2 bord en 0,9 / dm2 lichtreclame) Liedekerke 15 € / m2 Grimbergen en Wemmel, … Ontstentenis parkeerruimte (o.a. Grimbergen) Wegwijzers (Liedekerke 125 € / stuk, Wemmel,…) Privé zwembaden Helihaven

Andere belastingen Parkeren Administratieve stukken Sturend beleid gewenst, niet alleen auto als melkkoe = parkeergeld om toegang auto’s tot binnenstad te beperken = ook goedkope of gratis parking: stadsrand en voor pendelaars Ook te bekijken eventuele woekerwinsten privébedrijven Administratieve stukken Zo goed als alle gemeenten Maarkedal verstrekt te “noodzakelijke” stukken gratis

Andere belastingen: Huisvuil Verkoop van huisvuil, PMD-zakken,… PRIMA: “vervuiler betaalt” – principe SOCIAAL = extra gratis zakken voor jonge gezinnen, OMNIO,… Containerpark Bedrijfsafval laten betalen, bvb via betaling / kg (met vrijstelling) Sluikstorten Int uw gemeente een belasting op sluikstorten, of moeten we er een wegwijzer naartoe zetten? Forfaitaire belasting Eigenlijk zijn we daar tegen. De forfait voor huisvuil = afgeschaft Jammer : vaak vervangen door algemene gemeentebelasting

Schulden van de gemeenten Lage belastingen kunnen leuk zijn, maar belastingen die vandaag niet geïnd worden moeten later wel betaald worden … in die zin is het altijd goed om ook eens naar de schulden te kijken Verhoudingsgewijs met de rest van Vlaanderen zien we dat de schuld per inwoner en de schuld in verhouding tot de inkomsten hoger ligt. Dit is vooral merkbaar in Halle-Vilvoorde. In Kampenhout, Londerzeel, Machelen, Steenokkerzeel, Zaventem en Kraainem, is te schuldengraad te hoog. Bovendien stellen we vast dat in al deze gemeenten zowel het APB als de OV onder het Vlaamse gemiddelde ligt. In Beersel, Hoeilaart, Ternat, Droogenbos en St Genesius Rode zijn de schulden beperkt. Kijk ook voor uw gemeente hoeveel schulden uw gemeente heeft in verhouding tot de inwoners en tot de inkomsten

Provinciebelasting Algemene provincie belasting op gezinnen en bedrijven jammer forfait Positief vrijstellingen: OMNIO statuut, leefloon,… Opcentiemen op de onroerende voorheffing … opcentiemen

Stappenplan voor bestuurslid / mandataris Stap 1: Inventaris van de belastingen in je gemeente www.binnenland.vlaanderen.be www.vvsg.be provinciale website gemeentelijke website begroting gemeente contact met burgemeester / schepenen / raadsleden

Stappenplan voor bestuurslid / mandataris Stap 2: Beoordeel en evalueer In welke (forfaitaire) belastingen kunnen we sociaal corrigerend werken? Bv. huisvuilzakken. Welke belastingen zijn verlieslatend en niet efficiënt? Welke belastingen zijn te hoog ten opzichte van hun doelstelling en zijn dus niet billijk? Welke belastingen zouden beter verhoogd worden om het sturend effect aan te scherpen? Welke belastingen hebben onbedoelde neveneffecten en stimuleren daarom niet het gedrag waarvoor ze bedoeld zijn? Gebruik ook bijlage 5

Stappenplan voor bestuurslid / mandataris Stap 3: Zorg dat het op de politiek agenda komt Bespreek dit met uw ACV / ACW bestuur Bespreek dit tussen uw ACV / ACW bestuur en uw mandatarissen Bespreek dit tussen de mandatarissen onderling Laat het op de gemeenteraad agenderen en kies daarvoor het meest geschikte tijdstip

Handleiding en bijlagen Bijlage 1:Overzicht opbrengst gemeentebelastingen 2010 APB – OV – motorvoertuigen – andere lokale belastingen Bijlage 2: Opbrengsten gemeentebelastingen in 2010 - overzicht van de diverse soorten belastingen Bijlage 3: Schulden van de gemeenten Bijlage 4: Opbrengst gemeentefonds Bijlage 5: “Een blik op de belastingen in jouw gemeente” – beoordelingsschema

Vragen ?