Sociale inclusie

Inclusie vanuit perspectief persoon Dat je als persoon met beperkingen op alle aspecten van het leven kunt meedoen in de samenleving en waardevolle rollen kunt vervullen. Inclusie kan van twee kanten worden bekeken, vanuit het perspectief van de persoon en vanuit het perspectief van de samenleving. Vanuit het perspectief van de persoon betekent inclusie dat je op alle aspecten van je leven gelijkwaardig kunt meedoen in de samenleving. Je maakt gebruik van dezelfde scholen, sportclubs, verenigingen en gezondheidszorg als alle andere mensen. En je hebt dezelfde rechten. Je komt veel mensen in je leven tegen die iets voor jou betekenen of voor wie jij belangrijk bent. Ook mensen zonder beperkingen maken daar deel van uit. En je vervult waardevolle sociale rollen in de samenleving, zoals die van student, werknemer of vrijwilliger. Als je dat nodig hebt, wordt je daarbij ondersteund.

Inclusie vanuit perspectief samenleving Gezamenlijk bouwen aan een samenleving waar iedereen welkom is en gelijkwaardig kan meedoen met anderen, ongeacht iemands beperkingen Vanuit het perspectief van de samenleving betekent inclusie: gezamenlijk bouwen aan een samenleving van iedereen. Een samenleving waarin iedereen welkom is en gelijkwaardig kan meedoen met anderen: op school, op de arbeidsmarkt, aan sport en cultuur en in de wijk. Het maakt niet uit wat voor leeftijd, culturele achtergrond, talenten of beperkingen iemand heeft. Mensen trekken gezamenlijk op. In een inclusieve samenleving heeft iedereen de mogelijkheid zowel ondersteuning te geven als te ontvangen. Mensen hebben het nodig om iets te kunnen betekenen voor anderen. Daar ontlenen zij eigenwaarde aan, zij voelen zich gelukkiger en hebben een zinvoller leven. De inclusieve samenleving heeft een meerwaarde voor iedereen, omdat men van jongs af aan leert omgaan met verschillen.

Aandachtspunten voor professionals: Werken aan inclusie Aandachtspunten voor professionals: Ga uit van mogelijkheden van de cliënt Laat de regie bij de cliënt Bied ondersteuning in en met de samenleving Inspireer anderen en laat je inspireren Creëer ruimte voor nieuw dingen (Aankomende) professionals hebben een taak in het werken aan inclusie, namelijk ondersteunen in en met de samenleving. Dat vraagt een andere rol van professionals dan ze gewend zijn. Werken binnen de muren van een instelling is iets anders dan werken in de samenleving. De volgende vijf aandachtspunten helpen hierbij: -Ga uit van mogelijkheden van de cliënt -Laat de regie bij de cliënt -Bied ondersteuning in en met de samenleving -Inspireer anderen en laat je inspireren -Creëer ruimte voor nieuw dingen In de volgende sheets worden deze aandachtspunten verder uitgelegd.

Aandachtspunt 1 Ga uit van iemands mogelijkheden Koester hoge verwachtingen Neem de tijd om wensen en dromen van de cliënt te leren kennen Praat met mensen die dicht bij de cliënt in de buurt staan Ga na op welke plekken iemand zich prettig voelt Uitgaan van iemands mogelijkheden in plaats van beperkingen is een belangrijk kenmerk van het werken aan inclusie. Iedereen kan een eigen bijdrage leveren aan de samenleving. Kan niet bestaat niet. Hierbij is het voor professionals van belang om de tijd te nemen om mensen te leren kennen: hun dromen en verlangens over relaties, vrienden en meedoen in de samenleving. Soms vertellen mensen met een beperking direct wat zij graag willen. Maar vaak is het van belang ook goed te kijken. Op welke plekken en bij welke mensen voelen zij zich prettig? Ook helpt het om te praten met de mensen die de persoon het meest nabij zijn en te luisteren naar verhalen over het leven van de persoon.

Aandachtspunt 2 Laat de regie bij de cliënt Laat de cliënt zoveel mogelijk zelf bepalen wat er gebeurt Streef naar een open relatie en wederzijds vertrouwen Zoek samen met de cliënt en zijn netwerk naar de juiste ondersteuning Spits de ondersteuning toe op wat voor de cliënt belangrijk is Verder is het belangrijk om de ondersteuning af te stemmen op wat de cliënt nodig heeft om zijn eigen leven in te richten en volwaardig mee te kunnen doen in de maatschappij. De regie over de ondersteuning moet altijd in handen zijn van de cliënt. Hij of zij bepaalt wat er gebeurt en neemt de leiding over zijn of haar leven. De ervaring is dat met een open relatie meer bereikt kan worden en dat het de basis is voor wederzijds vertrouwen. Het samen met cliënt en zijn netwerk zoeken naar de juiste ondersteuning en met elkaar oplossingen zoeken voor problemen zorgt ervoor dat de ondersteuning toegespitst wordt op dat wat voor de cliënt belangrijk is.

Aandachtspunt 3 Bied ondersteuning in en met de samenleving Doe als professional niet alles zelf, maar zorg dat het gebeurt Schakel hierbij zoveel mogelijk anderen in, zoals leerkrachten, buurtgenoten, collega's, jobcoaches of clubgenoten. Het is niet altijd de professional die de directe ondersteuning verleent. Maar de professional zorgt dat het gebeurt. Bijvoorbeeld door leerkrachten, collega’s, mensen uit de buurt, clubgenoten of jobcoaches bij de ondersteuning te betrekken. Diverse strategieën kunnen professionals helpen om deze verbindende rol vorm te geven. Als professional is het belangrijk te weten waar deze strategieën te vinden zijn, waarvoor ze ingezet kunnen worden en hoe ze eigen gemaakt kunnen worden.

Aandachtspunt 4 Laat je inspireren door anderen Maak gebruik van goede voorbeelden die er al zijn Goede voorbeelden zijn o.a.: maatjesprojecten, kwartiermakers, buurtprojecten, netwerkcirkel Een optimist die gelooft in en uitgaat van de mogelijkheden van mens en samenleving kan anderen inspireren en meenemen in de inclusie gedachte. Daarnaast kan het gebruik van goede voorbeelden elders helpen om tot inspiratie en verdieping te komen. Goede voorbeelden zijn onder andere maatjesprojecten, kwartiermakers, buurtprojecten en het gebruik van de netwerkcirkel. Op enkele van deze voorbeelden komen we later nog terug.

Aandachtspunt 5 Creëer ruimte in de samenleving Bestrijd vooroordelen (stigma) in de samenleving en zet hier positieve voorbeelden tegenover Ga op zoek naar plekken waar mensen met beperkingen welkom zijn of probeer deze plekken te creëren Het is positief als een organisatie de ruimte biedt om nieuwe dingen te proberen. Deze ruimte wordt in de praktijk niet altijd gegeven. Zo worden mensen met beperkingen vaak geconfronteerd met vooroordelen, ook wel stigma genoemd. Professionals kunnen proberen de ruimte te creëren die mensen met beperkingen nodig hebben om te leven in de samenleving.