“Wat is waarheid en hoe kunnen wij die kennen?” 1

Wat is apologetiek? 1 Petrus 3:15: Wees ten alle tijd bereid verantwoording (apologia) af te leggen van de hoop die in u is. Apologetiek = Uitleg van het geloof Verdediging van geloof Met behulp van argumenten

Een serie van 4 avonden Waarheid Evolutietheorie Ethiek en moraliteit Historische betrouwbaarheid van Jezus’ leven, sterven en opstanding

Wat is waar? Waarheidsclaims: de wijsheid in pacht of siert ons bescheidenheid? Waarheid logica Wetenschap geloof Apologetische strategieen PAUZE Discussie 4

Waarheidsclaims Enkele kenmerkende uitspraken over waarheid uit de tegenwoordige tijd: “Er bestaat geen waarheid” “Alle waarheid is relatief” “Dat is voor jou waar, niet voor mij” Mogen wij als christen ons de exclusiviteit op de waarheid toe-eigenen?

Definitie van waarheid Vanuit de logica: Waarheid = zeggen zoals het is Waarheid =datgene dat overeenkomt met het object of de actuele stand van zaken beschrijft Vanuit de logica zijn een aantal belangrijke aspecten van waarheid: Waarheid wordt ontdekt, niet uitgevonden Waarheid gaat boven de culturele context uit De waarheid is onveranderlijk, ook al kunnen onze ideeen erover veranderen Onze gedachten kunnen de waarheid niet veranderen Waarheid is absoluut, niet relatief

Beoordeling waarheidsclaims Volgens de logica kunnen statements niet waar zijn als ze zichzelf tegenspreken. Een zichzelf tegensprekend statement is een statement dat niet aan zijn eigen voorwaarden voldoet: “I can’t speak a word of English” “Er bestaan geen absolute waarheden” (wat opzichzelf een absolute waarheid is)‏ Ontmaskeren van valse waarheidsclaims op deze manier wordt ook wel aangeduid als ‘Roadrunner tactiek” of meer academisch ‘immanente kritiek’

8

Wetenschap en geloof Wetenschappelijke benadering begrijpen en ingrijpen verklaren en voorspellen objectiviteit van kennis door: Zelfstandig waarnemen (experiment, zintuigen)‏ Kritisch denken (rede)‏ Gevolgen voor geloof: Kwestie van subjectieve keuze Beleving/ ervaring Cultureel bepaald => geen kennis

Wat is waarheid? => Veelkleurige werkelijkheid en soorten waarheid Waarheid speelt juist bij twijfel! Objectieve kennis: overeenstemming tussen ‘werkelijkheid’ en ‘bewustzijn’ Ervaringskennis: intuitie, niet-meetbare waarneming in concrete contexten ook: moraal (goed en kwaad), liefde, verantwoordelijkheid Waarheid mbt subject: waarheid die betrekking heeft op zin, oorsprong en doel van leven Hermeneutische waarheid: interpretatie => Veelkleurige werkelijkheid en soorten waarheid

Onbruikbare strategieen Beroep op autoriteit van bijbel –> geldt alleen als je gelooft Terugtrekken in prive-sfeer –> geloof vertaalt zich naar publiek handelen Waarheid bijbel wetenschappelijk bewijzen –> geloof meer dan historische feitelijkheid Logische juistheid van geloof aantonen –> eigene van geloof raak je juist kwijt

Bruikbare apologetische strategieen Beperkingen van wetenschap Een verschijnsel kan vanuit verschillende perspectieven benaderd worden Eigenheid van religieuze kennis Geloof als ervaringskennis Dat het‘onbegrijpelijke’ niet tegen de fysica en de logica ingaat De kracht van het verhaal van de bijbel (hoewel ook tijd- en cultuurbepaald)‏

kruiswoordpuzzelmodel Wat is waarheid in het kuiswoordpuzzelmodel Geen fundamenteel antwoord -> verschillende soorten waarheid Ene antwoord niet beter dan andere -> geloof + wetenschap + ervaring Nieuw inzicht werkt door -> waarheid in beweging open antwoorden -> ‘objectieve’ waarheid wijkt

Bespreekvragen Hoe leg je aan buitenstaanders uit wat je gelooft? En waar beroep je je dan op? Welke thema’s van het geloof vind je moeilijk/ makkelijk uit te leggen aan ‘buitenstaanders’ Als geloof vooral met zingeving, gevoel en vertrouwen te maken heeft, is het dan puur subjectief? Hoe zinvol is het om geloof rationeel te verdedigen?

Stellingen Christenen zouden niet zo arrogant moeten zijn om de waarheid te claimen ‘De waarheid’ is voor meerdere uitleg vatbaar Een uitspraak die met zichzelf in tegenspraak is kan nooit waar zijn Hoe simpeler de kwestie, des te objectiever de waarheid Omdat de Bijbel waar is, moet ook alle filosofische en wetenschappelijke kennis die in tegenspraak is met de Bijbel per definitie onwaar zijn. De ‘objectieve waarheid’ bestaat alleen bij God