Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Continuïteit in de familiale KMO Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Continuïteit in de familiale KMO PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Continuïteit in de familiale KMO Succesvolle overdracht : model Familiale Opvolging Verkoper : creëer waarde! Oefening

Het Familiebedrijf (FB) Belang 80% van Belgische bedrijven 55% van het BNP stellen meer mensen te werk dan niet FB presteren beter dan niet FB Opvolging 10% haalt slechts 3° generatie 1% haalt slechts 4° generatie

Starten... 48% van de jongeren wil het 3% slechts doet het < 50% is nog actief na 5 jaar

…of overnemen 96% nog actief na 5 jaar 80% van de overnames leidt tot 50% meer omzet 40% meer tewerkstelling 63% meer winst 46% meer innovatie

Verklarend model overdracht

Continuïteit in de familiale KMO Succesvolle overdracht : model Familiale Opvolging Verkoper : creëer waarde! Oefening

Familiale Opvolging Valkuilen en Succesfactoren Stappenplan Voorbeeld overdracht Nut van de Holding

Stappenplan Familiale Opvoling In elk proces van familiale opvolging : 3 valkuilen 3 succesfactoren

Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 3 valkuilen Illusie dat een goed contract volstaat Overlater regelt en beslist eenzijdig Fiscale optimalisatie primeert PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

1. Een goed contract volstaat Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 1. Een goed contract volstaat Misverstand bij veel adviseurs Opvolging is veel meer dan een juridische kwestie Opvolging is een proces De juridische stap is de allerlaatste PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

2. Overlater regelt en beslist Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 2. Overlater regelt en beslist Kent z’n bedrijf, z’n kinderen… Wil in eenieders belang handelen Is een vastberaden aanpak gewend DUS: overlater regelt en beslist MAAR: is er voldoende vrijheid van menings-vorming, voldoende overleg tussen alle betrokkenen? PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Conflict? Macht? Zo Pa

3. Fiscale optimalisatie voorop Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 3. Fiscale optimalisatie voorop Wie betaalt graag de fiscus? Niemand Makkelijk thema voor consensus Onze ervaring: deze doelstelling laten primeren, vormt een ernstige bedreiging voor de continuïteit van het familiebedrijf PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 3 valkuilen Wat moet U doen om deze valkuilen te vermijden? Hoe moet u dan wel te werk gaan? PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 3 Succesfactoren Tijdsextensief proces Open 3-weg communicatie Ontwikkeling gedeelde visie PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

1.Tijdsextensief proces Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 1.Tijdsextensief proces Neem er ruim de tijd voor 4 tot 7 jaar! Opvolging is geen contract, wel een proces Opvolger, overlater, familie en bedrijf moeten erdoor PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Timing op- & afbouw

2.Open 3-weg communicatie Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 2.Open 3-weg communicatie Gebrek aan communicatie is belangrijkste oorzaak faling opvolging Overleg tussen 3 groepen Familie Bedrijf Externen (specialisten) In een open, respectvolle sfeer PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Goede familiale relatie = Hoge RI = succesfactor N°1 in opvolging

Op zoek naar harmonie ? Meer initiatieven tot samenwerking = Meer win-win Meer harmonie

3. Ontwikkeling gedeelde visie Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 3. Ontwikkeling gedeelde visie Ontwikkel een gezamenlijke droom waardoor Opvolgers bezield raken Medewerkers enthousiast De familie geëngageerd blijft PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Huidige structuur : eenvoudig Patron Zaakvoerder Bedrijfsleider

Te realiseren structuur : complex Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Te realiseren structuur : complex Uitdaging : managen van een complexere structuur 1° aandeelhouders : van 1 naar…? 2° zaakvoerders/bestuurders : van 1 naar …? 3° managementteam? 4° niet-actieve vennoten/aandeelhouders ! 5° uitdeindende familie ! PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Structuren & Afspraken

Sleutelprincipes bij het maken van afspraken Communicatie Té veel … bestaat niet Objectiveren Waarde, vergoeding, evaluatie prestaties.. Welk belang primeert? Bedrijf>Familie>Individu Engagement om ze na te leven

Stappenplan Familiale Opvolging Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Stappenplan Familiale Opvolging Toekomst als zelfstandige KMO Keuze voor carrière in het familiebedrijf Loslaten levenswerk Interesse andere familieleden Schenken Haalbaarheid uitkoop Familieleden als stille vennoot Fiscale optimalisatie Juridische uitwerking PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Stappenplan Toekomst als zelfstandige KMO Hoe ziet u dit als overlater? Hoe ziet uw opvolger de toekomst? Visie van uw sleutelmedewerkers? Kan het bedrijf op eigen kracht verder? Zonder toekomst…, geen opvolging! PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Stappenplan Kies ik als opvolger voor een carrière in het familiebedrijf? Is het dat wat ik echt wil? Heb ik de motivatie, de drive? Heb ik voldoende competenties? Kan ik het leven als zelfstandige aan? PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Stappenplan Laat de overlater z’n levenswerk (al) los? Ben je financieel onafhankelijk? Wees je bewust van de relationele band met het bedrijf Geef de droom door Word coach van je opvolger Geef je leven een nieuwe wending PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Stappenplan Wat is de interesse van de andere familieleden? Betrek hen bij het proces Maak dat ze zich uitspreken PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Stappenplan De voorbije 4 stappen zijn van essentieel belang. Sla ze niet over. Ze bepalen het kader waarbinnen een regeling kan uitgewerkt worden. De volgende 5 stappen hebben een meer technisch karakter.

Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Stappenplan Is een schenking mogelijk? Financieel mogelijk? Wat zijn de juridische mogelijkheden? Is een schenking wenselijk? PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Stappenplan Is een uitkoop haalbaar? Wat is de waarde? Wat is de prijs? Wat is de terugbetalingscapaciteit? Welke zijn de financieringsmogelijkheden? PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Is uitkoop mogelijk? Waardebepaling onderneming Terugbetalingscapaciteit opvolger Belasting op uitkoop Financiering uitkoop

Waardebepaling onderneming Wat zit er in het bedrijf? intrinsieke waarde netto-actief gecorrigeerd eigen vermogen Wat kan ik er in verdienen? rendementswaarde Actuele waarde toekomstige Netto-winsten Vrije cashflow Bereidheid opvolger hiervoor te betalen

Terugbetaling overnamekrediet Cashflow volgende 5 à 7 jaar - aflossingen bestaande investeringskredieten - nieuwe bedrijfsinvesteringen met eigen middelen = vrije cashflow voor overnamefinanciering Nog voldoende buffer voor exploitatierisico’s?

Terugbetalingscapaciteit opvolger Vrije cash flow na belastingen: Hoeveel belastingen zijn hierop verschuldigd?

Belasting op uitkoop : activatransactie Overnemer kan afschrijven Terugbetaling overnamekrediet kan in principe met winsten voor belasting Overlater wordt belast op meerwaarde personenbelasting: afzonderlijk tarief vennootschapsbelasting: géén afzonderlijk tarief

Belasting op uitkoop : aandelentransactie koper aandelen kan intresten overname-krediet fiscaal aftrekken koper kan niet afschrijven op aandelen => krediet aflossen met winst na belasting aankoop als privé-persoon => na personenbelasting aankoop via holding => na vennootschapsbelasting wie aandelen verkoopt aan familiale opvolger ontvangt prijs belastingvrij

De juiste financieringsmix Bronnen van financiering ?

De juiste financieringsmix Koper : eigen spaarcenten Bedrijf Uitkeren overtollig patrimonium Werken op bedrijfsexploitatie Derden Bankiers De overheid Risicokapitaal / Business angel Overlater : uitstel van betaling

Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Stappenplan Familieleden als stille vennoot Als een uitkoop niet haalbaar is… Hoe omgaan met stille vennoten? Wat zijn de juridische mogelijkheden? Hoe kan de opvolger controle houden over het bedrijf? PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Familieleden als stille vennoot NV: meerderheid algemene vergadering benoemt bestuurders BVBA: afzetten statutaire zaakvoerder vergt bijzondere meerderheid Commanditaire Vennootschap op Aandelen Private Stichting

Familieleden als stille vennoot Veel belangrijker dan de juridische structuur is de voortdurende investering in het engagement & respect van de familie

Familieleden als stille venoot Vertrouwen informatie over gang van zaken informatie over toekomstvisie Emotionele band dezelfde naam dezelfde roots

Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Stappenplan Fiscale optimalisatie Pas nadat alle andere stappen zijn doorlopen De wet biedt tal van opportuniteiten! Juridische uitwerking Deze laatste stap is een gevolg van alle voorgaande PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Stappenplan Familiale Opvolging Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Stappenplan Familiale Opvolging Toekomst als zelfstandige KMO Keuze voor carrière in het familiebedrijf Loslaten levenswerk Interesse andere familieleden Schenken Haalbaarheid uitkoop Familieleden als stille vennoot Fiscale optimalisatie Juridische uitwerking PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

Familiale Opvolging Valkuilen en Succesfactoren Stappenplan Voorbeeld overdracht Nut van de Holding

Familiale Opvolging ABC Context : Successieplanning echtpaar V – R 3 kinderen : Karel, C & V ABC en andere vennootschappen Karel wil ABC uitbouwen Ouders willen schenken

Familiale Opvolging ABC Voor bespreking : 50% van de aandelen overdragen Controle bij ouders Na bespreking en analyse : Firma integraal overdragen Onafhankelijkheid overnemer/overdrager Faire waarde Uitwerking : verkoopscenario

ABC : stappenplan => verkoop Aanzuivering schuld bij ABC XYZ betaalt zijn schuld aan ABC : 400.000 eur ABC beschikt hierdoor over liquiditeiten Oprichting holdingvennootschap Bvb 100.000 eur kapitaal (middels?) Verkoop NV ABC aan Karels holding aan waarde obv waarderingsverslag: 600.000 eur Financiering middels krediet van 500.000 eur

ABC : stappenplan => verkoop Schenking verkoopprijs (600.000) aan elk van de 3 kinderen Inbreng 200.000 door Karel in zijn holding Als RC (lening) 100.000 Als startkapitaal 100.000 Terugbetaling deel krediet Met 100.000 (RC) daalt het krediet naar 400.000 Dividenduitkering door ABC aan Holding Met de liquiditeiten (400) : 200.000 (?) Resterende liquiditeiten in ABC : 200.000 Resterend lange termijnkrediet op Holding : 200.000

Familiale Opvolging Valkuilen en Succesfactoren Stappenplan Voorbeeld overdracht Nut van de Holding

Familiale Opvolging Zeer vaak keuze voor : Holding: hoe werkt dit? Verkoop van het familiebedrijf Middels holdingstructuur Holding: hoe werkt dit?

Huidige situatie

Holding : stap 1 opvolger richt holding op die aandelen koopt Richtlijnen Ruling Inzake Familiale Overdracht

Holding : stap 2 dividenduitkering

Holding: stap 3 aflossing schuld aan ouders Verkoper Ontvangt Verkoopprijs Belastingvrij

Familiale Opvolging: Nut van de Holding Successieproblematiek verkleinen Geen aandelen verdelen, wel cash Geen onverdeeldheid creëren rond familiebedrijf Fiscaalvriendelijke techniek Geen Meerwaardebelasting Koper : DBI Exploitatiemaatschappij Mean & lean => performanter

Familiale Opvolging : Nut van de Holding Voordelen uitkoop : Definitieve regeling indien faire prijs Opvolger op eigen benen : drive! Overdrager financieel onafhankelijk

Continuïteit in de familiale KMO Succesvolle overdracht : model Familiale Opvolging Verkoper : creëer waarde! Getuigenis : Paul Peeters Oefening

Bank J.Van Breda & C° voor SPK 29 april 2008 Waardecreatie Positionering Transparant ondernemingsdossier Werken op bedrijfsexploitatie Latente rendabiliteit tonen Vennootschap afslanken PLATO-begeleiders over 'continuïteit KMO'

WOW! (werken op waardecreatie) Voordeel ondernemer groter familiaal vermogen betere risicospreiding minder financiële zorgen bij overdracht makkelijkere successieplanning

Overdracht: moeilijk

WOW!

WOW! (werken op waardecreatie) Voordeel ondernemer groter familiaal vermogen betere risicospreiding minder financiële zorgen bij overdracht makkelijkere successieplanning Voordeel onderneming hogere performantie vlottere verkoopbaarheid

Continuïteit in de familiale KMO Succesvolle overdracht : model Familiale Opvolging Verkoper : creëer waarde! Oefening

Tot PLATO !