ZORGEN OVER ZORG Wat kan innovatieve arbeidsorganisatie voor de zorg betekenen. Geert Van Hootegem 3° Zorgsymposium Brugge 20 oktober 2011

OVERZICHT 2

3 Wat is de traditionele, hierarchische manier van organiseren? Uitdagingen op de zorgmarkt Uitdagingen op de arbeidsmarkt … door een horizontale, vlakke arbeidsorganisatie … =Innovatieve arbeidsorganisatie

WAT IS DE TRADITIONELE, HIERARCHISCHE MANIER VAN ORGANISEREN? 4

5 Basis gelegd door A. Smith, F. Taylor, H. Ford en vele anderen DE PRINCIPES

6 Organiseren door bewerkingen/functies te isoleren en te groeperen – Scheiding tussen DENKEN/DOEN – Scheiding tussen D/O/E/N & D/E/N/K/E/N DE PRINCIPES

7

8 Kwaliteit van de organisatie – Hiërarchisch – Zware overhead en stafafdelingen – Gericht op goedkope standaardzorg – Professionalisering & specialisatiefuik Kwaliteit van de arbeid – RSI – Stress – Afwezigheid van leermogelijkheden – Nood aan standaardwerknemers Competenties Preferenties DE GEVOLGEN

9 Assumptie som geoptimaliseerde delen, levert een geoptimaliseerd geheel Organisaties zijn contextloze agents (machines …) Mens is lui wezen, enkel in geld geïnteresseerd dat moet gecontroleerd worden COMPLEXE ORGANISATIES MET SIMPELE TAKEN DE ACHTERLIGGENDE PREMISSES

UITDAGINGEN OP DE AFZETMARKT 10

EISEN VANUIT DE AFZETMARKT 11

12 Specialisering en afstemmingsproblemen Regels en procedures Juridisering Doelverschuiving van zorg naar besturing, van zorg naar management Management by exception Groeiende kloof tussen zorgverstrekkers en bestuurders Specialisering en afstemmingsproblemen Enz … LIEFDE VOOR MANAGEMENT IN TIJDEN VAN ZORG: EEN VICIEUZE CIRKEL

UITDAGINGEN OP DE ARBEIDSMARKT 13

14 Drie periodes – voor 2010 – – 2030 en wat daarna? – Groei populatie op arbeidsleeftijd ( ) – Met sterk aandeel ouderen ( of van 16% in 2003 naar 19% in 2010) VERLOOP VAN DE BEVOLKING

– Afname bevolking op arbeidsleeftijd – Toename totale bevolking – Afhankelijkheidsgraad ook sterk verschillend Griekenland, Spanje en Italië: 60% in 2050 Luxemburg, Denemarken, Ierland: 40% – Zelfs binnen België Brussel 33% Wallonië 43% Vlaanderen 49% VERLOOP VAN DE BEVOLKING (2)

en daarna – Terug naar een evenwicht of – Structurele jo-jo-bewegingen op de arbeidsmarkt VERLOOP VAN DE BEVOLKING (3)

VERLOOP VAN DE BEVOLKING 17

VERLOOP VAN DE BEVOLKING 18

CONCLUSIE 19 WAR FOR TALENT Competition by talent

20 EU15: 41,1 jaar IS DAT NU EEN PROBLEEM? …

21 België lage activiteitsgraad in jongste en oudste leeftijdscategorieën op de arbeidsmarkt Werkgelegenheidsgraad 54+’ers is laagste in Europa: 28,1% tegenover 41,5% EU15 Gemiddelde uitstroom: – Mannen 58,6 jaar versus 61 jaar – Vrouwen 58,4 jaar versus 60,5 jaar Doelstelling tegen % bereiken: – OK voor Zweden, Denemarken, VK en Portugal – Binnen bereik voor Finland, Ierland, Nederland – Buiten bereik voor België ?????? … MADE IN BELGIUM

22 LANGER GEZOND BLIJVEN

23 EUROPEES PERSPECTIEF

LANGER WERKEN, GEZONDER WERKEN MET GOESTING … AAN EEN HOGERE PRODUCTIVITEIT? 24

… DOOR EEN HORIZONTALE, PLATTE ORGANISATIE 25

26 Processen intact houden (DENKEN + DOEN) Organiseren in functie van markt/product- combinaties – Klant komt centraal te staan Soms (en in de zorg vooral ) tussen organisaties DE PRINCIPES

27 Multidisciplinaire teams Horizontale coördinatiemechanismen Alleen dan heeft taaksplitsing zin Minimale kritische specificatie (duidelijke en haalbare teamdoelstellingen) Resultaat georiënteerd (communiceren) Regelruimte zo laag mogelijk, tenzij … Een aangepast HRM-beleid moet volgen Aangepaste systemen moeten volgen (en niet trekken). DE PRINCIPES

28 Cultuur die leren en verbeteren aanmoedigt: – Streef naar lerende werkplekken Niet alleen entrepreneurschip maar ook Intrapreneurship Benut competenties van iedereen – Draai de verdringing om – Ontstandaardiseer Diverse stromen zijn bron voor diversiteitsbeleid HR

29 Complexe omgevingen: duurzaam innoveren Complexiteit reduceren Ondernemerschap door intrapreneurship Mensen steven meerdere behoeften na Werkbaarheid wordt economische topprioriteit SIMPELE ORGANISATIES MET ACTIEVE FUNCTIES DE ACHTERLIGGENDE PREMISSES

Meedoen aan een SBO? 0478/