Welkom in het Hoftheater “de spirit zit erin”

Inhoud presentatie Definitie palliatieve zorg Opdracht van VWS Korte terugblik 2004-2009 Aanbod extramurale spirituele zorg Kennismaking geestelijk verzorgers Bereikbaarheid Lotgenotencontact Stichting ambulancewens

Definitie palliatieve zorg WHO 2002: Geen genezing mogelijk Vroegtijdige signalering Voorkomen en verlichten van lijden Alleen symptoombestrijding Aandacht voor alle lichamelijke, psychosociale en spirituele aspecten Beste kwaliteit leven voor patiënt & naasten.

VWS: Palliatieve netwerken Samenwerkingsverbanden tussen alle voorzieningen die betrokken zijn bij palliatieve terminale zorg in de regio

VWS: Doel van netwerken In algemene zin de onderlinge samenwerking versterken Voor individuele patiënten de verbindingen tussen allerlei vormen van zorg verbeteren Opbouw en uitwisseling van kennis en informatie

Visie Jet Bussemaker Pioniersfase is voorbij Gelijktijdig curatieve en palliatieve zorg verlenen Eerder markeren palliatieve fase Goede samenwerking 1e en 2e lijn Versterken palliatieve zorg in de 1e lijn

Nieuwe ontwikkelingen Oude concept B E H A N D L I G Curatieve zorg Palliatieve zorg Tijd Overlijden Nieuwe zorgconcept Curatieve zorg Na-zorg Palliatieve Zorg Lynn and Adamson, 2003

Structurele werkgroepen Tijdelijke werkgroepen Bestuur consultatieteam WZC Het Dijkhuis Carinova Leiboom Groep Stichting Thuis Sterven Deventer Deventer Ziekenhuis WZC Humanitas HVDO IKNO Zorggroep Solis Verenigde Medische Staf Zorggroep Raalte Stichting Terminale Thuiszorg Raalte Hospice Midden Salland Deskundigheids bevordering Ketenzorg Beleid & beheer Palliatief Steunpunt Spirituele zorg Onderzoek PR & Communicatie Structurele werkgroepen Tijdelijke werkgroepen

Korte terugblik 2004-2009 Maart 2004 Palliatief Netwerk Salland September 2004 Palliatief Consultatieteam 2005-2006 Opening Hospices 2007 Samenwerkingsovereenkomst Patiëntenfolders en brochure Richtlijnen en werkwijzers Net gisteren gehoord dat de subsidie is toegekend 73.600 euro om de project coördinator 2 jaar aan te stellen

Korte terugblik 2004-2009 Nieuwsbrieven Website Scholingen Periodieke openbare casuïstiekbesprekingen Onderzoek naar patiëntentevredenheid Steeds meer provinciale samenwerking Internationale dag van de palliatieve zorg

Korte terugblik 2004-2009 Spirituele zorg Hospices blijken in de behoefte te voorzien Palliatieve dagzorg binnen Solis Kenniscentrum Oncologie

Extramurale Spirituele zorg

Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland Startpunt: Voor mensen die niet in een zorginstelling wonen is er geen duidelijk gestructureerd ( en gefinancierd) aanbod van spirituele zorg. Minisymposium Deventer Ziekenhuis Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland 19-09-2006 Wel gesignaleerd en vermoed dat er veel lijden is dat niet gezien wordt of tijdelijk gezien wordt. Zieke leeft in verschillende werelden die niet op alle leefgebieden goed met elkaar communiceren Fase van leven roept vragen op, maar de wegen naar antwoorden zijn voor vele mensen ombekend geworden. Herkennen van de vragen en daar de weg in vinden is afhankelijk van de gevoeligheid van zorgverlener en geen gemeengoed Scholing op dit vlak is essentieel om de vragen te kunnen horen of opmerken Als we deze weg inslaan moeten we zorgen dat het pad niet weer dichtgroeit.

Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland Twee initiatieven Creëren van daadwerkelijk aanbod aan spirituele ondersteuning Scholing om hulpverleners gevoeliger te maken voor leven- en zingevingvragen en hun eigen mogelijkheden daarin. Minisymposium Deventer Ziekenhuis Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland 19-09-2006 Wel gesignaleerd en vermoed dat er veel lijden is dat niet gezien wordt of tijdelijk gezien wordt. Zieke leeft in verschillende werelden die niet op alle leefgebieden goed met elkaar communiceren Fase van leven roept vragen op, maar de wegen naar antwoorden zijn voor vele mensen ombekend geworden. Herkennen van de vragen en daar de weg in vinden is afhankelijk van de gevoeligheid van zorgverlener en geen gemeengoed Scholing op dit vlak is essentieel om de vragen te kunnen horen of opmerken Als we deze weg inslaan moeten we zorgen dat het pad niet weer dichtgroeit.

Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland Definitie Spirituele ondersteuning is de zorg voor het levensbeschouwelijk welbevinden van de mens Minisymposium Deventer Ziekenhuis Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland 19-09-2006 Wel gesignaleerd en vermoed dat er veel lijden is dat niet gezien wordt of tijdelijk gezien wordt. Zieke leeft in verschillende werelden die niet op alle leefgebieden goed met elkaar communiceren Fase van leven roept vragen op, maar de wegen naar antwoorden zijn voor vele mensen ombekend geworden. Herkennen van de vragen en daar de weg in vinden is afhankelijk van de gevoeligheid van zorgverlener en geen gemeengoed Scholing op dit vlak is essentieel om de vragen te kunnen horen of opmerken Als we deze weg inslaan moeten we zorgen dat het pad niet weer dichtgroeit.

Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland Toelichting verlichten en verzachten van lijden vanuit een levensbeschouwelijke invalshoek patiënten en hun dichtbije naasten het bieden van een luisterend oor in een gesprek van hart tot hart alert zijn op levenservaringen en zingevingsvragen daarover in gesprek gaan Minisymposium Deventer Ziekenhuis Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland 19-09-2006 Spiritueel heeft wat zweverigs en is ontzettend veelzijdig. Gauw verengd tot betrokken kerkelijk geëngageerde mensen. Ruim begrip dat alle vormen van levensbeschouwing insluit. Wanneer mensen gaan sterven weten ze dat hun leven anders gaat lopen dan de dag ervoor. Je moet je levensverhaal af gaan maken en je komt bij de onaffe punten. Verdriet, ruzie,die nog steeds een rol in je leven speelt. Het moet een plek gaan krijgen om de volgende bladzijdes te kunnen gaan schrijven. Dat kun je niet altijd alleen. Er zijn anderen nodig die mee piketpaaltjes willen slaan, Soms zijn er onafhankelijke mensen nodig die een nieuwe blik op situaties kunnen werpen, waarvoor mensen niet bang hoeven te zijn hen te kwetsen. Een onafhankelijk persoon helpt het levensverhaal opnieuw te ordenen, prioriteiten te stellen, verschillende kleuren in het levenverhaal aan te brengen. Daarmee wordt het vervolg van het verhaal ook weer zichtbaar.

Aanbod Extramurale Spirituele ondersteuning Minisymposium Deventer Ziekenhuis Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland 19-09-2006 Herkenbare plek Dagelijks bereikbaar iemand die structureel de aanvragen aanneemt, contact legt en zorgt voor een evaluatie met de zorgvrager. iemand die kwaliteit bewaakt van de spirituele zorgverleners, d.m.v. casusbespreking, selectie en werving. iemand die scholing verzorgd

Folder uitzicht Vanaf 9 oktober dagelijks bereikbaar van 11.00 – 12.00 uur op telefoonnummer 06-26665633

Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland Lotgenotencontact Minisymposium Deventer Ziekenhuis Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland 19-09-2006 Vanaf 9 oktober 22.00 uur www.palliatieflotgenotencontact.nl

Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland Stichting Ambulance Wens Minisymposium Deventer Ziekenhuis Berdine Koekoek, netwerkcoördinator palliatieve zorg Salland 19-09-2006 iemand die structureel de aanvragen aanneemt, contact legt en zorgt voor een evaluatie met de zorgvrager. iemand die kwaliteit bewaakt van de spirituele zorgverleners, d.m.v. casusbespreking, selectie en werving. iemand die scholing verzorgd

5 jarig lustrum Palliatief Netwerk Salland

WHO definitie 2002 Geen genezing mogelijk Vroegtijdige signalering Voorkomen en verlichten van lijden Alleen symptoombestrijding Aandacht voor alle lichamelijke, psychosociale en spirituele aspecten Beste kwaliteit leven voor patiënt & naasten.

Volgens Cicely Saunders bestaat totale pijn uit : Lichamelijke pijn: ziekte Emotionele pijn: gevoelens van afhankelijkheid, eenzaamheid, angst. Sociale pijn: angst en zorgen over gezinsleden, geld, huishouden etc. Spirituele pijn: verlangen naar geborgenheid en zingeving Zo bezien: is palliatieve zorg niet eigenlijk totale zorg?

Symptoom

Symptoom Medische aspecten; Ziekte, behandeling

Waardering Symptoom Symptoom

Lichamelijke beperkingen Waardering Symptoom Symptoom Angst Communicatie

Emotie Waardering Symptoom

Sociale aspecten Hoop Spirituele aspecten o.a. geloof Psychische aspecten o.a. persoonlijkheid, depressie Emotie Waardering Symptoom Liefde Woede Ervaringen in het verleden Communicatie Angst

Lijden Emotie Waardering Symptoom

Spirituele aspecten o.a. geloof Hoop Lijden Emotie Waardering Symptoom Communicatie Angst

Psychische aspecten o.a. persoonlijkheid, depressie Sociale aspecten Hoop Spirituele aspecten o.a. geloof Lijden Lichamelijke beperkingen Emotie Waardering Symptoom Liefde Woede Ervaringen in het verleden Communicatie Angst Medische aspecten; Ziekte, behandeling

Psychische aspecten o.a. persoonlijkheid, depressie Sociale aspecten Hoop Spirituele aspecten o.a. geloof Lijden Lichamelijke beperkingen Emotie Waardering Symptoom Liefde Woede Ervaringen in het verleden Communicatie Angst Medische aspecten; Ziekte, behandeling

Spirituele ondersteuning

- lichaam en geest - talig - sociaal Mens is: - lichaam en geest - talig - sociaal

Defecten Verleden Onderdeel van geheel Ingebed in verwachtingen Lichaam en geest: Defecten Verleden Onderdeel van geheel Ingebed in verwachtingen

Talig: Non-verbale taal: taal van het lichaam Paraverbale taal: stemeigenschappen Verbale taal:praten, schrijven

Non-verbale en paraverbale taal: Verbale taal:praten, schrijven Non-verbale taal:taal van het lichaam Paraverbale taal: stemeigenschappen

Stemeigenschappen en lichaamstaal: - 7 % vertrouwen op wat we zeggen - 38 % op stemeigenschappen - 55% op informatie via lichaamstaal

Verwachtingen en rollen - Zender – ontvanger - Boodschap en verwachtte antwoord - Taalveld - Horen en luisteren

Mens is een sociaal wezen: communiceert - tijd - sociaal referentiekader - ervaringen - perspectief - normen en waarden - hoop en vertrouwen

5 jarig lustrum Palliatief Netwerk Salland

Wij bedanken U allemaal voor uw komst en deelname aan deze avond Nico van Riessen en Arnold ter Scheggert van gelegenheidsduo Arnica voor hun toneelspel en muziek Godelieve Pieper en Paul Smit voor hun inhoudelijke bijdrage van vanavond en hun inzet bij de voorbereidingen De 12 gespreksleiders van vanavond die de subgroepen hebben begeleidt. De provincie Overijssel voor hun financiële ondersteuning Het IKNO voor de administratieve ondersteuning De Gereformeerde Hogeschool voor het ontwikkelen van een masterclass spirituele zorg op maat voor de geestelijk verzorgers uit Salland De deelnemende geestelijk verzorgers voor het vrijwillig beschikbaar stellen van hun professie voor UITzicht Leden van het Palliatief Netwerk Salland voor hun bijdrage aan te totstandkoming van de verschillende projecten Deelnemende organisaties voor het beschikbaar stellen van inzet van mensen en middelen om zo bij te dragen aan het verbeteren van de palliatieve zorg in Salland Made in Holland voor het ontwerp van de folder en de website pagina’s Studio Image voor het maken en faciliteren van de websitepagina’s