Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: E: I: SKB-Showcase De bodem als basis voor duurzame landbouw en schoon water: het kán en we laten het zien Baten van de ondergrond Romke Postma SKB-jaarcongres 21 juni 2012

Aanleiding Landbouw op zandgronden in Zuidoost Nederland: Hoge nitraatgehalten in grondwater Hoge fosfaattoestanden bodem  Aanscherpingen mestbeleid / gebruiksnormen Mogelijk bedreigend voor –Organische stofgehalte / ecosysteemdiensten bodem –Goede opbrengst en kwaliteit van gewassen Uitdaging: combineren van uiteenlopende doelen SKB-jaarcongres 21 juni 2012

Achtergrond Nitraat –Vooral op zuidelijke zandgronden wordt norm van 50 mg NO 3 /l overschreden –Ca % van bedrijven voldoet aan norm –Bij akker- en tuinbouwbedrijven zijn gehalten 1,5-2,5 x zo hoog dan bij melkveebedrijven Fosfaat –P-toestand op zandgrond in ZO Ned hoog –Daardoor is risico van emissies verhoogd –Grote P-voorraad in bodem – buffer; daarom geen direct effect van verlaging P-bemesting Organische stof −daling is bedreiging voor bodemkwaliteit in veel EU landen −Risico lijkt in Nederland gering, maar er zijn verschillen tussen regio’s en grondgebruik SKB-jaarcongres 21 juni 2012

Doel showcase Laten zien dat het mogelijk is om doelen te verenigen: Goede bodemkwaliteit / versterking ecosysteemdiensten Schoon water Goede opbrengst en kwaliteit gewassen Deelvragen: Inventarisatie en evaluatie technische innovaties Implementatie op praktijkbedrijven in akkerbouw en tuinbouw Kwantificeren effecten maatregelen Telers verleiden om met maatregelen aan slag te laten gaan SKB-jaarcongres 21 juni 2012 Studiegebied: oostelijk Brabant

Consortium ZLTO Brabantse Milieufederatieshowcasehouders NMI Waterschap Aa en Maas Waterschap De Dommel Provincie Noord Brabant Van Iersel compost Blgg AgroXpertus PPO Link met Europees LIFE-project DEMETER: SKB-jaarcongres 21 juni 2012

Deelprojecten 1.Kennisontwikkeling en beschrijving maatregelpakketten 2.Praktijkdemo’s akkerbouw 3.Praktijkdemo’s tuinbouw 4.Kennisuitwisseling onderzoek – praktijk 5.Ontwikkelen structuur voor duurzaam bodembeheer 6.SKB-lab SKB-jaarcongres 21 juni 2012

Belangrijke elementen showcase Agrarische praktijkbedrijven (ca. 20) staan centraal Versterking ecosysteemdiensten van de bodem; combinatie van meerdere doelen Gebiedsproces met betrokkenheid relevante stakeholders Verkennen verankering maatregelen in GLB, ketenafspraken, Green deal of bodemdienst SKB-jaarcongres 21 juni 2012

Instrument BodemQ® voor beoordeling bodemkwaliteit Meerdere bodemkwaliteitsaspecten worden beoordeeld Deze worden vertaald in één score Kan worden gebruikt als basis voor maatregelen SKB-jaarcongres 21 juni 2012

Mogelijke maatregelen voor duurzaam bodem- en nutriëntenbeheer Verruiming vruchtwisseling T.b.v. bodemziekten en benutting nutriënten Mogelijk via ruilen / huren van percelen Optimaliseren organische stofvoorziening Voor fysische, chemische en biologische bodemkwaliteit Via gewaskeuze, gewasresten, groenbemesters en organische mest Precisiebemesting Goede pH & aanbod nutriënten Juiste gift, juiste tijdstip, juiste plaats, juiste meststof (o.a. producten mestverwerking) Aanpassen grondbewerking en -berijding O.a. tegengaan verdichting

Het kán en we laten het zien! Wat? Duurzaam bodembeheer in de landbouw Wie? Landbouw, toeleveranciers, dienstverleners, waterschappen, natuur en milieu-organisaties, provincie, kennisinstellingen Waar? Op zandgronden in oostelijk Brabant Hoe? –Aan de slag gaan met actuele kennis op bedrijven –gesprek tussen stakeholders in gebied op gang brengen SKB-jaarcongres 21 juni 2012 Dank voor uw aandacht!