Prof. dr. Loek FM Nieuwenhuis Symposium OU 5 oktober 2012 Heerlen Docenten leren van experimenteren in het MBO; onderzoek in de praktijk als professionaliseringstrategie. Prof. dr. Loek FM Nieuwenhuis Symposium OU 5 oktober 2012 Heerlen

Opzet lezing Onderwijsvernieuwing in het MBO Leren in de onderwijspraktijk Wedden dat…: ervaringen uit EXMO Van informeel naar professioneel leren

De onderwijspraktijk in een lerende organisatie Onderwijsverbetering is aan de orde van de dag Zoek- en leerprocessen van en door professionals Innovatie als routineverandering Evidentie bij stapsgewijze vernieuwing Facilitering en sturing vanuit het management

Leren in een gelaagde organisatie

Beroepsonderwijs is teamwork Schakels in de leerloopbaan: zingeving, beroepskeuze (arbeidsidentiteit) en vakmanschap Maatwerk per leerling, gestuurd door praktijkleren. Zelfsturende leerling is valkuil. Combinatie van instructie en constructie. “Co-configuratie” met leerling en bedrijf. Complementaire expertises. Zelfsturend qua beheer, scholing en verbetering © IVA

Waarom onderwijsvernieuwing? Zorg om kwaliteit: Voortijdig schoolverlaten Veranderende vraag op de arbeidsmarkt Regionale diversiteit Het kan beter Het kan efficiënter Innovatie is het zoeken naar antwoorden op kwaliteitsproblemen Evidence based vernieuwen = resultaat gedreven experimenten © IVA

Bronnen van innovatie primary processes secondary processes (management and support) External development Social-economic quality issues efficiency - New knowledge, technology (science, good practices) facilitating managing © IVA

Praktijk en kennisbasis (naar Kline en Rosenberg, 1988)

Kenniscreatie door interactie Sociale innovatie: Ontmoeting van praktijktheorie en formele theorie Twee verbonden leercirkels, Leren in de praktijk: op zoek naar werkende, lokale oplossingen door reflective practitioners (lerende teams). Onderzoekscyclus: op zoek naar generieke evidentie door (experimentele) vergelijking van meerdere praktijkrn. De uitdaging is de ontmoeting: dit vraagt wederzijds respect en wil tot leren. Een heldere taakverdeling is noodzakelijk tussen beide cirkels © IVA

Onafgemaakte leerprocessen Trial-and-error processen Stappen overslaan (analyse, herformulering, alternatieven, reflectie) Professionele expertise is nodig om complexiteit te doorgronden Economie gaat boven leren 80-20% regel: suboptimale oplossingen

EXMO: wedden dat … Opdracht van Kennisnet Uitontwikkelde innovatie Heldere verwachtingen over resultaten (Quasi-)experimenteel design Afmaken van de leercirkel PDSA: Plan – Do – Study - Act 13 experimenten gefocused op ict in onderwijs Verwachte resultaten: Verbeterd primair proces Inzicht in teamleren (meta analyse) Onderzoekscompetenties bij docenten (teams) © IVA

PDSA als leercirkel

Overzicht van de experimenten Mondriaan (verpleging): klinisch rederen via digitaal programma Helicon Nijmegen (dierverzorging): video als vorm van verslaglegging Helicon T (vmbo): Virtual Action Learning (feedback) Helicon Eindhoven (groenvoorziening): LINE: registratie van competentievorderingen AOC Friesland (veehouderij): digitaal leerstofaanbod Aventus (diverse opleidingen): Cool learning (learning via sms-toetsvragen) Rijn IJssel (Nederlands): web based taallessen Drenthe college (handel): bedrijfssimulatie ROC Amsterdam (handel): bedrijfsplanning met gaming Nimeto (vormgeving): stagebegeleiding via sociale media Graafschap college (werktuigbouw): leren construeren via digitale tool Aventus 2 (diverse opleidingen): instructieve video’s ROC Zeeland (laboratorium): efficient tijd gebruik via i-pads Overall vraag: hoe verloopt het informeel leren van docenten (teams) tijdens de experimenten http://mbo.kennisnet.nl/2012/05/digitaal-leren © IVA

Resultaten digi-TAAL leren Plan: inbreng vanuit IT-coördinator; moeizame explicitering praktijktheorie; Do: geringe betrokkenheid deel docenten; Study: resultaten conform verwachting; Act: CvB neemt “haakse” beslissing (bbl-ers zelfstandig aan het werk); bespreking leidt tot onrust richting management

Generieke resultaten (plan) Urgentie: onderwijsverbetering Ownership: meestal individueel; in twee cases op teamniveau; management niet betrokken Evidentie: magere praktijktheorieën; weinig gebruik van evidentie en/of literatuur Historie: weinig gebruik van eigen ervaringen

Generieke resultaten (do) Actors: gefragementeerde betrokkenheid (ontwerpers versus uitvoerders); Interventies: geen heldere verwachtingen; Implementatie: slechts in helft cases op orde; Research: externe ondersteuning.

Generieke resultaten (study + act) Meeste verwachtingen niet uitgekomen (naieve theorie) Externe push: teams reflecteren niet uit zichzelf op de resultaten Geen heldere besluitvorming: wat te doen bij positieve of negatieve uitkomsten? Afwezigheid van managerial level

Resultaten vragenlijst team Beperkte evidentie voor interventie Vooral individuele betrokkenheid (niet op teamniveau) Vraagverheldering, uitvoering van het onderzoek en discussie over de resultaten worden als waardevol gezien Werkplekleren: betrokkenheid bij EXMO resulteert in onderzoeksvaardigheden van docenten. © IVA

Conclusie Beperkte evidentie voor interventie Vooral individuele betrokkenheid Vraagverheldering en discussie over de resultaten worden als waardevol gezien Werkplekleren: EXMO resulteert in informeel leren van docenten; hoe te benutten? Elk team moet zijn eigen fouten maken: I = R’ © IVA

Reflectie Onderzoek en vernieuwing gaan lastig samen: verschillende kalenders en logica’s Bottom-up is niet altijd de slimste strategie Doorbraakmethodiek in de zorg: nationale regie, locale oplossingen, nationale analyses en protocollen. Onderzoekscompetenties voor docenten? © IVA

Onderwijsontwikkeling en professionalisering Onderwijsverbetering = werkplekleren Informele, collectieve leerprocessen Zichtbaar maken van informeel leren: EVC van onderwijsverbetering BIO ter ondersteuning van professioneel acteren.

Dank voor uw aandacht afmnieuwenhuis@uvt.nl