HET DYNAMISCH RISICO-BEHEERSINGSSYSTEEM IN DE PRAKTIJK BASISVORMING VEILIGHEID K.B. 17 mei 2007 HET DYNAMISCH RISICO-BEHEERSINGSSYSTEEM IN DE PRAKTIJK

Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap G.O. D.R.B.S. KB Beleid 27 maart 1998 Beringen 13 december 2007 Oostende 26 februari 2008 Melle 6 maart 2008 Jette 8 mei 2008 Theo Wevers Preventiedeskundige

D.R.B.S.

Gevaar = SCHADE

Risico = ELKE SITUATIE DIE KAN LEIDEN TOT SCHADE

Veiligheid = Voorkomen van schade aan: Mens Uitrusting Omgeving Product Organisatie

Risicobeheer  DYNAMISCH RISICOBEHEERSSYSTEEM K.B. Beleid Art. 3 Globaal Preventieplan GGP op 5 jaar. K.B. Beleid Art.10 Jaarlijks Actieplan K.B. Beleid Art. 11 WIE ? De werkgever met Team –Prev.Adv. WANNEER ? Permanent geactualiseerd;

Risicobeheer Doelstelling Definitie van een werkpost Risicobeheer  Stappenplan  Risico-detectie (checklijst & observatie, richtlijn arbeidsmiddelen)  Risico-evaluatie (Kinney & EN 1050)  Risico-reductie (preventieve maatregelen)  Beheer restrisico’s

Doelstelling Aanleren risico’s te beheersen Taak van H.L. met steun van de dienst PBW Pro - actief Re - actief

Algemeen De VERANTWOORDELIJKHEID voor het WELZIJN van de werknemers bij de uitvoering van het werk berust bij de DIRECTIE en de HIERARCHISCHE LIJN

Risico-analyse IDENTIFICATIE van gevaren VASTSTELLEN en nader bepalen van risico’s EVALUATIE risico’s KB beleid art. 8

Dynamisch risicobeheersingsysteem Risicoanalyse Globaal preventieplan 5 jaar Voorleggen aan Comité aanpassen Jaaractieplan Preventiemaatregelen KB Beleid: Afdeling II

Definitie van een werkpost Plaats waar HANDELING gebeurt Wegwerken Risico’s Onder controle Oorzaak tot ongeval

Definitie van een werkpost Zelfcontrole Product Product Dienst Actie Dienst Info Info Mens Materiaal Management Methode Machine Omgeving

Risicobeheer STAPGEWIJS 1- Inventarisatie 2- Evaluatie 3- Maatregelen bepalen 4- Prioriteiten vastleggen.

Risico opsporen Risico-detectie 1° Checklijst 2° Observatie

Risico-detectie dmv checklist  Bv.:  Checklijst “Orde en Netheid”  Checklijst “Machineveiligheid”  Checklijst “Kwaliteitssysteem”  Checklijst “Preventief onderhoud”  Checklijst “Opstarten van installaties”

Risico-detectie dmv checklist Bronnen van checklists : Agoria (= ex-Fabrimetal) Prevent (= ex-NVVA) PVI te Antwerpen P.V.C. in de provincies I.D.P.B. G.O. Brussel

Risico-detectie dmv checklist Laat ons toe een oordeel te vellen over :  een machine  een omgeving  een methodiek Preventie van :  Afglijden naar onveilige toestand  Afglijden naar ongewenste methoden Krachtig, eenvoudig, systematisch, volledig, …

Risico-detectie dmv checklist Stap 1 : Bepaal toepassingsdomein  Te bepalen door PA & HL  Geen algemeen thema Bv. « Veiligheid in onze school »  Wel specifiek thema Bv. « Keukeninstallatie - « Evaluatie organisatie bij stroomuitval »  Tip : Maak lijst van mogelijke thema’s, plaatsen en bepaal prioriteiten. Eén checklist / trimestrieel invoeren

Risico-detectie dmv checklist Stap 2 : Bepalen van de controlepunten  Uitgangspunt = veilige machine = veilige omgeving = veilige methode  Team (IDPB, HL, leerkrachten, onderhoudspers)  Vakliteratuur, machinehandleiding (Te verkrijgen bij meerdere organisaties)  Voor : kort & eenvoudig Achter : nadere toelichting (figuur)

Risico-detectie dmv checklist  Stap 3 : Voorzie kolom  O.K.   niet-O.K.  opmerking Stap 4 : Maximaal delegeren (HL kan dit !) Mits voorafgaandelijke opleiding  Voortonen & uitleg geven  Zelf laten uitvoeren & controleren  Vrijgave indien kennis toereikend

Risico-detectie dmv checklist  Stap 5 : Per check de volledige checklist  Stap 6 : Indien gedelegeerd, dan at-random controle van de uitvoering  Nagaan degelijkheid uitvoering  Bijsturen indien nodig  Opleiding hernieuwen  Delegeren aan andere leraars- leerling.  Actualiseren checklist

Risico-detectie dmv checklist  Stap 7 : Periodiciteit moet dynamisch zijn  Bij start vaste periodiciteit toekennen  Periodiciteit bijsturen in fie ervaring Bv. Start = maandelijks Na 6 maand positieve checks  jaarlijks, … Na 6 maand negatieve checks wekelijks, …

Risico-detectie dmv checklist Checklist is middel om :  Risico’s te detecteren  Negatief inwerkende invloeden te detecteren  Leraars en coördinatoren meer actief te betrekken bij PB - beleid Zoek risico’s Oefening: Stel checklist op voor een ladder.

Risico- beoordeling Methode Kinney CONTROLELIJST: ALGEMENE MINIMUMVOORSCHRIFTEN VOOR ARBEIDSMIDDELEN (RL 89/665-KB 12/08/1993) Machine nr.: Datum: Machinebenaming: Plaats: Aard bewerking: Uitgevoerd door: Opmerkingen/Maatregelen: Risico- beoordeling Methode Kinney Risico Ja Nee N.T.V. W= Waarschuwing B=Blootstell E=Effect R=W*B*E (=Risico) aanvaardbaar Aandacht vereist Maatregelen vereist Onmiddellijk verbet Activiteit stoppen Referentienummer 1 BEDIENINGSSYSTEMEN 1.1 Zijn de bedieningssystemen duidelijk zichtbaar,herkenbaar? 1.2 Bevinden er zicht bedieningssystemen in de gevaarlijke zone 1.3 Levert de bediening extra gevaar op 1.4 Bedienaar goed zicht op gevaarlijke zone 1.5 Is onopzettelijk handelen mogelijk 1.6 Is er gevaar bij storing/beschadiging v/d bedieningssystemen 2 STARTEN 2.1 Start enkel mogelijk door opzettelijk handeling 2.2 Start machine automatisch na stroomuitval

Risico- beoordeling Methode Kinney Ja Nee N.T.V. W= Waarschuwing B=Blootstell E=Effect R=W*B*E (=Risico) aanvaardbaar Aandacht vereist Maatregelen vereist Onmiddellijk verbet Activiteit stoppen Referentienummer 3 STOPPEN 3.1 Is de stopknop binnen handbereik 3.2 Heeft een stop voorrang op start 3.3 Is bij een stop de energievoorziening onderbroken 4 NOODSTOP 4.1 is er een correcte noodstop aanwezig 4.2 Is er een noodstop noodzakelijk? 4.3 Noodstop binnen handbereik? 5 SPECIFIEKE GEVAREN 5.1 gevaar voor vallende/wegvliegende voorwerpen 5.2 afscherming tegen wegvliegende delen aanwezig 5.3 opvang voor vloeistof aanwezig? 5.4 Afzuiging van gassen/stof aanwezig 5.5 Arbeidsmiddel en onderdelen voldoende stabiel? 5.6 breken/uiteenspatten van onderdelen mogelijk 5.7 afscherming tegen uiteenspatten onderd. aanw.? 5.8 Arbeidsmiddel voldoende verlicht?

Risico- beoordeling Methode Kinney Ja Nee N.T.V. W= Waarschuwing B=Blootstell E=Effect R=W*B*E (=Risico) aanvaardbaar Aandacht vereist Maatregelen vereist Onmiddellijk verbet Activiteit stoppen Referentienummer 5 SPECIFIEKE GEVAREN 5.9 Contact met hoge/lage temperaturen mogelijk 5.10 Afscherming tegen hoge/lage temp. Aanw. ? 5.11 contact met bewegende delen mogelijk? 5.12 Afscherming tegen contact met bew. Deel aanw.? 5.13 Alarmsignalen waarneembaar/begrijpbaar? 5.14 Direct/indirect contact met elektriciteit mogelijk? 5.15 Brand of ontploffingsgevaar aanwezig? 5.16 zijn de schermen voldoende veilig uitgevoerd 6 ONDERHOUD 6.1 Is er een onderhoudsboekje aanwezig? 6.2 wordt onderhoudsboekje consequent bijgehouden? 6.3 Machine, tijdens onderhoud los te koppelen van krachtbron 6.4 Is vergrendeling van deze loskoppeling mogelijk? 7 VERBODEN WERKZAAMHEDEN 7.1 Wordt machine gebruikt in geschikte omstandigheden? 7.2 Machine in beweging tijdens reinigen, smeren, herstellen?

Risico-detectie dmv observatie  Doel:  bepalen efficiëntie v/e handeling;  zoeken naar bedrijfsblindheid. * aanwezige risico’s worden niet meer herkend * gedrag is niet langer aangepast

Risico-detectie dmv observatie + 15 % 40 % + 20 % 10 % + 5 % - 25 % 35 % 5 % + 10 % - 10 % 15 % Stelling-bouwer Dak-dekker Schilder Timmer-man Werken met ladder Werken op stelling Werken op dak

Risico-detectie dmv observatie Observeren = Concentreren op de waarneming. Zien = Argeloos kijken zonder besef.

Risico-detectie dmv observatie Stap 1: Informeer de leraars- ll. mbt methode  Bv. tijdens BOC, vakvergadering  Voorkomt irritatie  Niet mededelen : wanneer, waar, wie Stap 2: Bepaal plaats & handeling van observatie  Nieuwe of probleem leerlingen  Ongeplande taken (technische storing)  Nieuwe taken, kritieke taken leraars  Taken met veelvuldig schade (kwets.)

Risico-detectie dmv observatie Stap 3 : Observatie zelf  Observator moet correcte wijze kennen  Niet stiekem opstellen  Vier domeinen controleren  Correctheid van de handeling  Correctheid van de procedure  Toestand van de omgeving  Toestand van het arbeidsmiddel

Risico-detectie dmv observatie Stap 3 : Observatie (vervolg)  Stel jezelf vragen:  Waarom wordt zo gewerkt ?  Wat kan er misgaan ?  Kan het niet veiliger ?  Richtlijnen: Technologie en Praktijk - lessen overeenstemmend  Blijf zelf geconcentreerd

Risico-detectie dmv observatie Stap 4 : Bij detectie van een risico  De leerling hierop attent maken  Tezamen een oplossing zoeken !! Dit bevordert de motivatie. Stap 5 : Observatierapport opstellen  Voor opvolging  Voor informatiedoorstroming  Voor bewijs van uitvoering