Medicatiebeleid en –veiligheid J.A.M.J. Soons stichtingsarts Radar

MEDICATIE BELEID

Protocol Radar 21-4-2009 “Protocol uitzetten, beheer en verstrekken van medicatie” 1-10-2009 t/m 6-9-2010 invoering nieuw medicatiedistributiesysteem

Definitie medicatie Medicijnen die op recept door een arts werden voorgeschreven

Indelingen medicatie Chronisch (alleen startdatum en vast gebruik) Incidenteel (alleen startdatum en zo nodig gebruik) Kuren (tijdelijk gebruik met start- en stopdatum) Medicatie “op rol” (standaardassortiment Systemfarma) Losse medicatie (incidenteel gebruik, kuren, bloedverdunners, crèmes/zalven, dranken, druppels)

Doel beleid Veilig opbergen (zonder dat cliënten er aan kunnen komen) Verstrekking: juiste medicijn (naam, toedieningsvorm, dosering) juiste hoeveelheid juiste wijze van toediening juiste tijdstip juiste cliënt Controleerbaar

Toedieningsvormen

Toedieningsvormen 2 Implantaten Capsules Pleister Oor-/oogdruppels Poeder Vloeibaar geneesmiddel Tabletten Neusspray Sublinguaal tablet Oplossing voor injectie Mondspray Crème of zalf Zetpil Inhaler Gel

Documenten Medicatieoverzicht (per middel: naam, toedieningsvorm, dosering, start per…, stop per…, hoe tijdstip verstrekken) Aftekenlijst chronische medicatie (per middel: naam en toedieningsvorm, dosering, soort: chronisch, ATC=op rol, tijdstip, dag 1t/m7) Aftekenlijst incidentele medicatie (idem, soort: incidenteel)

Verantwoordelijkheden Hoofd is eindverantwoordelijk Taakbeheerder houdt toezicht Begeleider: juiste houding wel/niet eigen beheer vastleggen gegevensoverdracht aan derden juiste opslag controle per verstrekkingsmoment juiste verstrekking evt. controle inname aftekenen aftekenlijst dagelijkse controle aftekenlijst juiste actie bij medicatiefout

Vrijwilligers Vakantie Het hoofd is eindverantwoordelijk Voorafgaand aan reis wordt nagegaan: medicijngebruik wel/niet? eigen beheer wel/niet? aanlevering medicatieoverzicht aanlevering bijsluiters medisch paspoort aangevraagd ?

Vrijwilligers 2 Voorbespreking vakantie met speciale aandacht: medicijngebruik bijzondere toedieningsvormen (oogdruppels e.d.) Medicijnen zo veel mogelijk op rol (scheurinstructie)

Vrijwilligers 3 Verstrekking conform Radarprotocol: controle per verstrekkingsmoment (MO) inname in aanwezigheid vrijwilliger evt. controle inname aftekenen (AL) dagelijkse controle aftekenlijst 24-uurs achterwacht (vragen/onduidelijkheden)

MEDICATIEVEILIGHEID DOEL: VERMINDERING MEDICATIEFOUTEN

Geneesmiddel gerelateerde problemen Geneesmiddel: bijwerkingen interacties ineffectiviteit Patiënt: therapieontrouw onvoldoende instructie toediening Zorgsysteem: medicatiefouten

Gevolgen medicatiefouten In Nederland overlijden per jaar 250 – 400 personen Opnames nodig bij: maagdarmaandoeningen hartvaataandoeningen bloedingen (maagdarmstelsel, hersenbloeding, neusbloeding)

Medicatiefouten Medicijn niet gegeven (vergeten) Verkeerde dosering gegeven (te veel, te weinig, vooral bij tussentijdse wijziging) Medicijn op verkeerde tijdstip gegeven (avondmedicatie ‘s ochtends gegeven) Cliënt heeft medicijn niet ingenomen (weigering, eigen beheer: pilletje onder kast of pilletjes liggen er nog) Verkeerd medicijn gegeven (van andere cliënt) overig

Tabel % niet gegeven verkeerde dosering verkeerd tijdstip   niet gegeven verkeerde dosering verkeerd tijdstip niet ingenomen verkeerd medicijn overig N 2006 41% 8% 15% 5% 23% 61 2007 48% 3% 20% 22% 93 2008 38% 7% 4% 29% 6% 286 2009 40% 33% 16% 389 2010 53% 17% 498 2011 32% 464 2012 (t/m aug) 36% 27% 311 gemiddelde 42%

Grafiek categorie per jaar

Grafiek per maand totaal

Overig 1 Cliënt zelf verkeerde dosis genomen Cliënt zelf medicijn op verkeerde tijdstip genomen Zakje opengescheurd en tablet kwijt Medicatie niet gegeven i.v.m. alcohol Medicatie wel gegeven, maar niet afgetekend Medicatie niet gegeven, wel afgetekend

Paracetamol Bekendste zelfzorggeneesmiddel op de Nederlandse markt Bij pijn en koorts Andere namen: Panadol, Finimal, Saridon Risico: maagbloedingen bij hogere dosering (m.n. bij ouderen) slaperigheid gestoorde spijsvertering, duizeligheid, misselijkheid, hoofdpijn leverfalen bij overdosering Engeland/Wales: 150 doden/j, 30.000 ziekenhuisopnames