Beroepsethiek 7 februari 2012 Voorlichtingsbijeenkomst Verplicht PE-onderwerp 2012/2013 Accountants in Business Beroepsethiek 7 februari 2012

Programma 15.30 uur: Opening 15.35 uur: Resultaten onderzoek en inleiding op het curriculum Simone Folkers- de Bruijn 16.15 uur: Presentatie pre-learning Jeroen Komen Veroni Feenstra- Vonk 17.00 uur: Vragen 17.30 uur: Afsluiting en borrel

Accountant in Business?? Onderzoek eind 2010. Inmiddels dus ruim 8.000 AIB’s snel groeiende groep!

Regiosessies o.l.v. prof. B. de Bruijn Onderzoek onder aib’s Beroepsethiek aib Programmacommissie Beroepsethiek voor aib’s die adviseert omtrent interventies Regiosessies o.l.v. prof. B. de Bruijn Onderzoek onder aib’s Dilemmasessie op de Accountantsdag Verplichte training beroepsethiek Zichtbaarheid vertrouwens- personen Ledengroep bestuur heeft Ethiek als een speerpunt voor 2011 en 2012 benoemd. Interventieprogramma opgesteld, volgende zaken Interview met vertrouwenspersonen in Accountant in 2011 en in 2012 in MCA

Resultaten onderzoek aib’s Aib’s hebben een brede rolopvatting ten aanzien van ethiek Er bestaat een spanningsveld ten aanzien van vereiste kennis van wet- en regelgeving Aib zoekt naar meer houvast bij het maken van hun beslissingen Meer aandacht voor de vaardigheid om tegenwicht te bieden is gewenst Een cultuur van aanspreken en handhaven is beperkt aanwezig Bijna 900 deelnemers op een populatie van zo’n 8.000 aib’s 1.Aib’s vatten hun rol breed op, maar het invulling geven wordt wel als lastig ervaren. Het belang van ethiek hoeft dus niet zozeer benadrukt te worden, maar wel steun bij invulling geven. Zeker als het om zaken gaat die verder van de functie van aib afliggen, maar wel ethisch gedrag in de organisatie betreffen 2. Veel regelgeving en aib’s vinden het moeilijk om van alles op de hoogte te zijn, zal grotendeels elders opgepakt worden wel VGC 3. Aib zoekt houvast, dus trainen vaardigheden van belang en een stappenplan bieden. 4. Met name situaties met externen en leidinggevenden blijken als lastig ervaren te worden 5. Handhaving is iets dat vanuit NBA opgepakt moeten gaan worden, de vraag is hoever men erin wil gaan. Elkaar aanspreken is belangrijk. Steun vanuit vertrouwenspersonen. Binnen beroepsgroep meer open elkaar aanspreken

Resultaten onderzoek aib’s Dus terugkomend in curriculum: Inzicht in eigen wijze van tegenwicht bieden (self- assessment) VGC qua regelgeving en specifiek deel C Trainen vaardigheden zodat intern, extern en binnen de doelgroep effectief aangesproken kan worden Stappenplan voor omgaan met dilemma’s

Breed NBA, de aanleiding: kredietcrisis Hoe staat dit in relatie tot rest van NBA?

Accountantsberoep in de media In de media zijn aib’s er goed vanaf gekomen MAAR; column Jules Muis: achter iedere slecht opererende controlerende accountant staat een slecht functionerende CFO. En dat is vaak een aib! En deel C: een op ethische principes gebaseerde cultuur bevorderen Ik schreef kort geleden al dat 2010 mijn verwachtingen in negatieve zin heeft overtroffen. Ons beroep kreeg alle kritiek als een storm over zich heen. Ik wist begin 2010 nog niet hoe actueel mijn oproep om verantwoordelijkheid te nemen zou zijn.

Plan van Aanpak overige ledengroepen 4 kernthema’s: Verbetering van kwaliteit Waarborging onafhankelijkheid Toezicht en transparantie Verbreding poortwachtersfunctie

Implementatie PvA: speerpunten Kwaliteit Verplichte cursus professioneel-kritische houding Geen commerciële prikkels als criterium voor beloning Toezicht en transparantie Code voor accountantsorganisaties, inclusief onafhankelijk toezicht binnen kantoren zelf Onafhankelijkheid Raad van Commissarissen als opdrachtgever van de accountant Aanscherpen regels voor combinatie controle en advies Poortwachtersfunctie Meer zekerheid en meer informatieve rapportages voor stakeholders Dus Beroepsethiek is in lijn hiermee, maar gaat verder. Kijkt ook erg naar de persoon want functie is anders. Veel aib’s eenzame posities, minder collegiaal overleg en minder regelgeving waarachter men zich zou kunnen verschuilen.

Training Beroepsethiek voor aib’s Verplicht voor accountants in business (circa 8.000 RA’s en AA’s) Verplicht PE-onderwerp in 2012 of 2013 Pre-learning module beschikbaar Twee onderdelen: pre-learning en trainingsdag Belangrijk dat de self-assessment is gedaan voordat de trainingsdag begint In het systeem monitoring functie ingebouwd, dit zal jeroen straks toelichten

Training Beroepsethiek aib’s- trainingsdag Algemeen kader niet te veel aandacht voor plan van aanpak of commissie de Wit, is voor openbaar accountants Belangrijk om melding te maken van vertrouwenspersonen: prof. dr. J.(Hans) J.A. Leenaars RA De heer J. (Jaap) ten Wolde RA Alsmede het belang hiervan en wat het je kan brengen/helpen (totaal anoniem). : www.nba.nl/Voor-leden/Lidmaatschap/Vertrouwenspersonen/

Training Beroepsethiek aib’s- trainingsdag Inleiding (beroeps)ethiek: ook aandacht voor herkennen dilemma Zelf dilemma’s en casus voor handen hebben in de training map (als back up) Stappenplan niet voorgeschreven, belangrijk om verder te gaan dan ‘spiegeltest’ Self- assessment integreren in gehele training, niet alleen in half uur bespreken Half uur is mede te gebruiken om extra toelichting te geven of vragen te beantwoorden Spiegeltest is niet genoeg: de psychopaat kan zichzelf prima in de spiegel aankijken maar doet verkeerde dingen. Belangrijk dat het uit te leggen is aan omgeving/ pers/ stake-holders, allemaal!

Beroepsethiek aib’s pre-learning Pre-learning bestaat uit: self-assessment Twee verplichte artikelen Extra toelichting op model van self-assessment (niet verplicht) NB: Handleiding beschikbaar (zowel inhoudelijk als technisch) via Regelgeving en in de Help functie in het systeem www.nba.nl/PE Hiervoor zijn jullie alleen uitgenodigd geweest, voorafgaand aan deze bijeenkomst Handleiding handig om te gebruiken bij ontwerpen van de training Jeroen geeft nu toelichting hoe u dit technisch naar de deelnemers kunt regelen Daar na zal Veroni ingaan op het gehanteerde model

Self- Assessment: De techniek Deelnemers vullen het self-assessment online in, via een persoonlijke uitnodigingslink. Trainers kunnen deze uitnodingingslinks aanmaken via de Online Link Generator en vervolgens zelf naar de deelnemer sturen.

Self- Assessment: De techniek Om een deelnemer uit te nodigen: Log in op de Online Link Generator Klik op de knop ‘nieuwe uitnodigingslinks maken’ Vul het e-mail adres van de deelnemer in U krijgt nu een Excel bestand met hierin de persoonlijke uitnodigingslink voor de deelnemer Deze uitnodigingslink kunt u via uw eigen mailprogramma naar de deelnemer sturen.

Self- Assessment: De techniek Response overzicht: Welke deelnemers hebben de vragenlijst volledig ingevuld? Log in op de Online Link Generator Klik op de knop ‘complete status opvragen’ Vul de door u ingelezen e-mail adressen in U krijgt nu een printbaar overzicht van de deelnemers en of ze ‘complete’ zijn.

Self- Assessment: De techniek Maar de Online Link Generator kan meer: Uitnodigingslinks ophalen van al eerder ingelezen e-mail adressen PDF mail opnieuw sturen naar de respondent.

Self- Assessment: De techniek Aandachtspunten bij de Online Link Generator: Elk e-mail adres kan maar 1 keer ingelezen worden in het systeem; elke uitnodigingslink is maar eenmaal bruikbaar Uitnodigingslinks zijn persoonsgebonden. Let hierbij dus goed op. Lees e-mail adressen opnieuw in als er bijvoorbeeld een typefout in het e-mail adres stond: Het systeem levert dan een nieuwe uitnodigingslink.

Self- Assessment: De techniek Al deze informatie en veel gestelde vragen kunt u terugvinden in het onderdeel HELP.

Self- Assessment Profiel

Beroepsethisch profiel Veroni Feenstr

Persoonlijk Beroepsethisch profiel Veroni Feenstr

ABC-kenmerken Veroni Feenstr

Handen Veroni Feenstr

Doorschieters Veroni Feenstr

Drukfactoren Veroni Feenstr

Literatuur (1) “Beroepsethische dilemma’s en deugden” – Muel Kaptein Verschillende beroepsgroepen worden met gelijksoortige dilemma’s geconfronteerd Bij een deugdenbenadering gaat het om de vraag over welke eigenschappen personen dienen te beschikken teneinde dilemma’s op een verantwoorde wijze te hanteren. Een deugdenbenadering van organisaties vraagt erom te doordenken op welke wijze er een werkomgeving kan worden gecreëerd waarin beroepsbeoefenaren tot deugdzaam gedrag worden gestimuleerd.

Literatuur (2) “De rol van de controller in het bevorderen van een ethische cultuur in de organisatie” - Martijn de Kiewit Wat zijn de eisen vanuit de verschillende gedragscodes voor AIB’s? Ethiek heeft ook te maken met het creëren van de juiste context: Helderheid Voorbeeldgedrag Uitvoerbaarheid Betrokkenheid Transparantie Bespreekbaarheid Aanspreekbaarheid Handhaving Het bevorderen van een ethische cultuur is ook een vaardigheid

Additionele literatuur Hoofdstuk 4 en 5 uit “De Integere Manager” – Muel Kaptein

Vragen?