Psychologie en energiebesparing Linda Steg Rijksuniversiteit Groningen Vakgroep Psychology

Hoe kun je energiebesparing in huishoudens stimuleren? Veranderen van de keuzeomstandigheden Energiezuinige technologie Wetgeving Prijsbeleid Informatie: verandering van voorkeuren, motieven, percepties, normen

Technologie Moraliseer technologie: zorg dat energiebesparing van zelf volgt Bijvoorbeeld HR ketel, duurzame energiebronnen Belangrijk om energiebesparing te realiseren Maar: Vind men de technologie acceptabel? Wil men de technologie aanschaffen? Gebruikt men de technologie zoals verwacht?

Acceptatie en adoptie Afhankelijk van balans voordelen en nadelen Technologie is kostbaar maar kost vaak weinig moeite Verschillende aspecten: Hedonisch: comfort, gemak, status Kosten en baten: geld, tijd Normatief: milieu

Acceptatie Acceptatie neemt toe in de tijd Voorbeeld: Stockholm Acceptatie hoger na de proef Proef had positievere effecten op files, milieuproblemen, en parkeerproblemen dan vooraf verwacht Kosten lager dan verwacht Na aanschaf keuze rationaliseren: meer positief

Adoptie van innovaties (Rogers) Kennis: informatie geven Overtuiging: verandering van attitude Besluit: intentie Implementatie: gedragsverandering Gewoonte: feedback

Informatie Grootschalige campagnes vaak niet effectief Lage betrokkenheid, spreekt niet aan Informatie op maat Aansluiten bij behoeften, voorkeuren, mogelijkheden Relevanter, meer aandacht Voorkom overload aan informatie

Informatie over gedrag anderen We trekken ons veel aan van wat anderen denken en doen (maar erkennen dit niet) Informatie over gedrag anderen effectief als anderen milieuvriendelijker zijn Tegengesteld effect als anderen minder milieuvriendelijk zijn Aanpassen aan de norm Teniet doen met behulp van smiley (sociale beloning)

Sociaal bewijs - Asch Conformiteit: opvattingen en gedrag aanpassen aan dat van anderen

Sociaal bewijs - verklaring Aardig worden gevonden of niet worden afgewezen Het juiste antwoord willen geven

Voet tussen de deur Als mensen instemmen met een klein verzoek zijn ze eerder geneigd in te stemmen met een later, groter, verzoek Eerste commitment cruciale factor Voorbeeld: bord in de tuin klein teken op raam ´rijd voorzichtig´ groot bord in tuin ´rijd voorzichtig´ 76% versus 17%

‘Labeling technique’ We passen ons gedrag aan bij het beeld dat anderen van ons hebben ‘Verborgen zelf procedure’ Als je mensen verteld dat ze vrijgevig zijn, doneren ze meer geld aan goede doelen Als je mensen vertelt dat de kans groot is dat ze gaan stemmen, stemmen ze vaker Als je mensen vertelt dat de test uitwijst dat ze aardig zijn ipv intelligent, helpen ze anderen meer

Technologie DE oplossing? Effecten technologische ontwikkelingen deels teniet gedaan door groei vraag ‘Technology will save us’ (dus ik hoef mijn gedrag niet aan te passen) Rebound effect: energiezuinige apparaten meer gebruiken omdat ze milieuvriendelijk zijn Niet altijd gemakkelijk te implementeren Voorbeeld electrische auto

Technologie = gedrag