Seksuele opvoeding van kinderen met een Autisme Spectrum Stoornis Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Daphne Kemner Gedragskundige (instelling voor mensen met een verstandelijke handicap) Seksuoloog NVVS i.o. (Zodiak en Bureau Lijfwijs) Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

De lezing Kennisquiz seksuele ontwikkeling Seksualiteit en ASS Seksuele vorming ASS Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Vraag 1 Wanneer begint de seksuele vorming/ opvoeding? Vanaf geboorte Als het kind er zelf over begint In de puberteit Rond 7 a 8 jaar Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Vraag 2 Op welke leeftijd kan een kind voor het eerst een erectie krijgen? A. in de puberteit B. bij 4 a 5 jaar C. als foetus D. bij 1 jaar Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Vraag 3 Wat is een belangrijke voorwaarde voor een Kind om zich gezond seksueel te ontwikkelen? A. liefde, veiligheid en geborgenheid B. Positieve voorbeelden van relaties C. Positieve boodschappen over seksualiteit D. De mogelijkheid om met seksualiteit te kunnen oefenen op een manier die bij de leeftijd past Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Vraag 4 Wanneer begint een kind bewust met zijn geslachtsdelen te spelen? A. als foetus B. vanaf de puberteit C. Vanaf 1 jaar D. vanaf 7 a 8 jaar Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Vraag 5 Welke levensjaren zijn belangrijk als basis voor latere seksualiteit ontplooiing? De eerste 8 jaar vanaf 10 jaar vanaf 8 jaar De puberteit Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Vraag 6 Ontdekken meisjes hun geslachtsdeel vaak later dan jongens? Nee juist eerder Nee dat gaat gelijk op Ja Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Vraag 7 Is het verstandig om kinderen al op jonge leeftijd de juiste terminologie te leren voor hun geslachtsdelen? Nee, dan stem je niet goed af Ja, waarom niet? Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Vraag 8 Hoort de seksuele vorming voor kinderen met een beperking vooral bij ouders of bij school thuis? A. Vooral bij ouders natuurlijk B. School heeft hierin een belangrijke taak C. Beiden moeten hier veel aandacht aan besteden Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 laatste vraag Wat is het belangrijkste verschil met de seksuele ontwikkeling van gewone kinderen en kinderen m/e beperking? Kinderen met een beperking hebben minder experimenteer mogelijkheden De opvoeding is niet gericht op het laten opgroeien tot zelfstandige, seksuele personen Acceptatieproblematiek maakt het aanraken, mooi vinden, complimenteren moeilijker Door hun beperking hebben deze kinderen minder informatie en kennis Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

De ouders/opvoeders (1) De eerste belangrijkste lessen in intimiteit krijgt het kind van zijn opvoeders (Rofmann 2001), ouders realiseren zich dat te weinig. Ouders hebben zelf van hun ouders vaak geen seksuele educatie gekregen en weten niet wanneer te beginnen (Richardson & Schuster 2002) Veel ouders voelen zich niet op hun gemak met het onderwerp (Levine 2002) Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

De ouders/opvoeders (2) Veel ouders denken dat seksuele informatie beschadigend kan werken en seksueel actief zijn stimuleert (Money 1999;Roffman 2001) Veel ouders zijn verbaasd dat de menselijke seksuele ontwikkeling al begint in de baarmoeder (Martinson 1994) Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

De ouders/opvoeders (3) Veel ouders geloven dat seksualiteit pas echt een rol speelt in de puberteit (Martinson 1973) Veel ouders hebben kennis en oefening nodig om hun kind zo goed mogelijk seksueel op te voeden (Roffman 2001) Kinderen komen (pas) met vragen als ze gemerkt hebben die te mogen en kunnen stellen (Moglia & Knowles 1997) Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Seksualiteit en Autisme Spectrum Stoornis Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Verklaringsmodellen voor autisme Theory of Mind (ToM) Je kunnen inleven en verplaatsen in gedachten en gevoelens van anderen Executief Functioneren (EF) o.a. probleemoplossend denken, planning, flexibiliteit Centrale Coherentie (CC) - Rekening houden met details en minder gericht op de context Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Gevolgen gebrekkige TOM voor seksualiteit: Niet weten met wie je over seks kunt praten Sociale naïviteit: slachtoffer misbruik Grenzen van anderen minder opmerken Niet begrijpen intieme lichaamstaal Minder goed rekening houden met de seksuele wensen van anderen (“Ik” gericht) Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Gevolgen problemen met EF voor seksualiteit Vasthouden aan ineffectieve oplossingen Consequenties minder goed overzien Gebrekkige impulscontrole Vastzitten aan rigide routines en regels Moeite met veranderingen Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Gevolgen Zwakke CC voor seksualiteit Letterlijk begrijpen-> letterlijk opvatten porno Hyperfocus op details-> Sommige koppelingen niet maken -> zoentjes geven bij blonde meisjes Vaste detailkoppelingen-> masturberen in bed Seks zien als losstaande activiteit-> na ruzie Moeite met veranderingen-> vaste tijden, materialen etc. Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Specifieke problemen bij A.S.S. Seksueel onaangepast gedrag Masturbatie in het openbaar Fixatie op een persoon Staren Lastig vallen van anderen Sensorische problemen Seksueel deviant gedrag Parafiele seksualiteit Hyperseksualiteit Seksueel geweld Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Seksuele voorlichting bij ASS Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Aandachtspunten voorlichting Aansluiten bij leeftijd en niveau van functioneren Inhaken op situaties in het dagelijks leven Doorlopend proces, geen duidelijk beginpunt, nooit klaar Aansluiten bij woordgebruik kind Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Autisme specifieke educatie Concreet en visualiseren Zo weinig mogelijk a.d. verbeelding overlaten Toets de betekenisverlening Informatie vertalen naar concreet gedrag Gedragsregels zo concreet mogelijk maken Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Voorlichtingsmateriaal: Tekst, tekeningen, foto’s, video, kunstpenis/-vagina Concreet “Waardeloos” materiaal Voorbeelden: Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Kort samengevat: Seksualiteit hoort bij alle mensen en is aanwezig al vanaf geboorte Mensen met ASS hebben meer kans op een niet optimale positieve seksuele ontwikkeling Voldoende aandacht voor seksualiteit en goed afgestemde seksuele vorming is essentieel voor positieve seksualiteitsbeleving Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009

Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009 Vragen? Bureau Lijfwijs Daphne Kemner oktober 2009