400 jaar Rijksuniversiteit Groningen 15 mei t/m 15 juni 2014

Wetenschap voor de klas Overzicht Introductie - Wie ben ik? Rijksuniversiteit Groningen is jarig Mijn werk op de universiteit Wetenschappelijk onderzoek Actief oud is goud Indien u niet wilt meedoen aan de geldinzamelingsactie, vult u punt 6 in naar eigen voorkeur (bijv. een quiz) , of laat u deze achterwege

Introductie Wie ben ik? … 1. Naam, 2. Leeftijd, 3. Woonplaats, 4. Achtergrond (gezin, getrouwd?), 5. Werk (kort omschreven; later verder op ingaan), 6. Vooropleiding, 7. Foto van jezelf

400 jaar … Introductie Waarom ben ik hier? De Rijksuniversiteit Groningen bestaat dit jaar … 400 jaar … Ik wil jullie graag iets vertellen over Kennis en wetenschap Het werk dat de universiteit doet De mensen die hier werken Wat de universiteit voor jou kan doen Vraag voor de klas: Weten jullie hoe mensen 400 jaar geleden leefden? Waren er toen al telefoons? Of auto’s… of elektriciteit?!

Een cadeau van de RUG voor de toekomst Gift for Infinity Een cadeau van de RUG voor de toekomst Vraag voor de klas: Weet iemand wat ‘Gift for Infinity’ betekent? U kunt eventueel uitleggen wat het thema inhoudt (voor meer informatie: zie http://rug400.nl/nl/thema-infinity-0)

Rijksuniversiteit Groningen Wat is een universiteit? ‘Kennis en Wetenschap’ Wat doet de universiteit? Wie werken er bij de universiteit? Afhankelijk van de leeftijd van de scholieren bepaalt u zelf in hoeverre u de diepte in gaat. NB: Denk aan het uitleggen van moeilijke termen! Denk hierbij aan de grootte van de universiteit (hoeveel mensen werken er, zijn er meer universiteiten in Nederland etc etc)

Mijn werk op de universiteit Waar werk ik? Afdeling Werkzaamheden Afhankelijk van de leeftijd van de scholieren bepaalt u zelf in hoeverre u de diepte in gaat. NB: Denk aan het uitleggen van moeilijke termen!

Mijn werk op de universiteit Wat voor werk doe ik? Gebruik een eye-opener! Een prikkelende stelling met een korte discussie Een filmpje om het onderwerp van je onderzoek te introduceren

Wetenschappelijk onderzoek Wat is ‘Wetenschappelijk Onderzoek’? Iets ontdekken of iets bewijzen Door wetenschappers Om de wereld beter, makkelijker of mooier te maken Uitleg wetenschappelijk onderzoek; betrek de scholieren hierbij. Wat is wetenschappelijk onderzoek volgens hen? En klopt dat beeld?

Mijn werk op de universiteit Wat voor werk doe ik? Gebruik metaforen om uw werkzaamheden / onderzoek uit te leggen. Laat filmpjes zien, prikkel de scholieren; stel gewaagde vragen; voeg een quiz in

Mijn werk op de universiteit Wat voor werk doe ik? (Optioneel) Mijn onderzoek: Wat voor werk doe ik momenteel; uitleg van onderwerpen, thema’s, bezigheden etc. etc.

Mijn onderzoek

Samenvatting Geef een korte samenvatting waarin u de belangrijkste punten nog een keer benadrukt. Wat is er zo belangrijk aan uw werk? Waar doet u evt. onderzoek naar en waarom is dat zo belangrijk? Etc.

Wie kan deze vraag beantwoorden? Monique van der Linden zag haar moeder vereenzamen en dacht: ‘Als ik heel oud word, wil ik er nog toe doen! Dat zie je toch ook in andere culturen?’ Karin van der Schee werkt in een welzijnsorganisatie en constateert dat hun werk steeds vaker op schouders van vrijwilligers komt. Zij vraagt zich af wat straks de rol van professionals en vrijwilligers in de zorg is. Zorg voor een goeie overgang van uw eigen onderzoek, naar dit onderzoek; zijn er overeenkomsten? Laat de scholieren hier zelf even over nadenken? Hebben ze zelf ideeën? Voor basisscholieren is dit onderdeel wellicht te ingewikkeld. Houdt het dan simpel voor ze en gebruik hun opa’s en oma’s of oudere buurman ter illustratie.

Actief oud is goud Wat kan de universiteit voor jou doen? Mensen die actief blijven deelnemen aan de maatschappij, blijven langer gezond. Maar hoe houd je mensen actief, ook op latere leeftijd? En wat bepaalt of iemand vrijwilligerswerk wil doen? Vraag voor de klas; ‘Wat zouden ze hier mee bedoelen’. Voor meer informatie, zie http://rug400.nl/nl/vote/gift-infinity-actief-oud-goud. ‘Ouder worden… wat gebeurt er dan?’ ‘Hebben jullie opa’s en oma’s? Hoe actief zijn die nog?’ De universiteit gaat op zoek naar antwoorden!

Wat willen wij ontdekken? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen niet vereenzamen als ze ouder worden? Straks zijn er heel veel oude mensen, hoe zorgen wij daar met elkaar voor? Uitleg van het doel van het onderzoek. ‘Actief oud is goud’ gaat over maatschappelijk gezond blijven. Dat is net zo belangrijk als je medische gezondheid. Want we weten dat als je blijft meedoen in de maatschappij, je gelukkiger, actiever, fitter en gezonder blijft. Maar hoe werkt dat? Waarom blijft de een wel actief en de ander niet? Hoe zorgen we dat niemand ‘verpietert’ en hoe kunnen bedrijven en overheden ons hierbij helpen? 

Hoe kan het dat er straks veel ouderen zijn? (Dubbele vergrijzing) Levensverwachting ↑ Meer ouderen (Baby boomers) Van Gezond naar Beter. Kernrapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2010. RIVM 2010.

Hoeveel 65+ en 80+ zijn er in Nederland? Vergrijzing houdt in dat het aandeel ouderen in de totale bevolking toeneemt. Op 1 januari 2012 telde Nederland 2,7 miljoen ouderen (personen van 65 jaar en ouder). Dit komt neer op 16% van de totale bevolking. Daarnaast is sprake van 'dubbele vergrijzing'. Dit houdt in dat binnen de groep 65-plussers het deel 80-plussers toeneemt. Op 1 januari 2012 waren er 686.000 mensen van 80 jaar en ouder, wat neerkomt op 4% van de bevolking. Van de 65-plussers was 25% ouder dan 80 jaar. Geef sprekende voorbeelden Vergrijzing blijft toenemen Vanaf 2011 zal het aantal ouderen versneld toenemen (zie figuur 1). Volgens de CBS Bevolkingsprognose zal het aantal 65-plussers toenemen van 2,6 miljoen in 2011 tot een hoogtepunt van 4,6 miljoen in 2039. Daarna daalt het aantal ouderen tot 4,4 miljoen in 2055 en blijft het aantal stabiel. De komende jaren zal vooral het aandeel 65-79-jarigen sterk stijgen en vanaf 2025 neemt ook de groep 80-plussers sterk toe (de dubbele vergrijzing). In 2039, het hoogtepunt van het aantal 65-plussers, is naar schatting 26% van de bevolking 65-plusser, waarvan een derde ouder is dan 80 jaar. Ter vergelijking: in 2011 is het percentage 65-plussers nog 16%, waarvan 26% 80-plus is. De komende decennia zal de grijze druk sterk toenemen; van 26% in 2011 naar 49% in 2039 (zie figuur 2). De grijze druk geeft de verhouding aan tussen het aantal 65-plussers en de potentiële beroepsbevolking (20-64-jarigen). Het geeft inzicht in de verhouding ouderen tot het potentieel werkende deel van de bevolking, die de lasten van de vergrijzing moet opvangen. In 2011 zijn er nog ruim vier potentieel werkenden op elke oudere, in 2039 is dit afgenomen naar twee potentieel werkenden voor iedere 65-plusser (CBS StatLine, 2011).  CBS Bevolkingsstatistiek, CBS Bevolkingsprognose voor 2010 - 2060

Aantal 65+ in Nederland 2012 (t. o. v Aantal 65+ in Nederland 2012 (t.o.v. potentiële beroepsbevolking (20-65 jarigen) Grijze druk 27% De grijze druk geeft de verhouding aan tussen het aantal 65-plussers en de potentiële beroepsbevolking (20-64-jarigen). Het geeft inzicht in de verhouding ouderen tot het potentieel werkende deel van de bevolking, die de lasten van de vergrijzing moet opvangen. In 2012 zijn er nog vier potentieel werkenden op elke oudere, in 2040 is dit afgenomen naar twee potentieel werkenden voor iedere 65-plusser. Na 2040 blijft de grijze druk stabiel. In 2060 is de grijze druk 50%. 

Aantal 65+ in Nederland 2040 (t. o. v Aantal 65+ in Nederland 2040 (t.o.v. potentiële beroepsbevolking (20-65 jarigen) Grijze druk 51% De grijze druk geeft de verhouding aan tussen het aantal 65-plussers en de potentiële beroepsbevolking (20-64-jarigen). Het geeft inzicht in de verhouding ouderen tot het potentieel werkende deel van de bevolking, die de lasten van de vergrijzing moet opvangen. In 2012 zijn er nog vier potentieel werkenden op elke oudere, in 2040 is dit afgenomen naar twee potentieel werkenden voor iedere 65-plusser. Na 2040 blijft de grijze druk stabiel. In 2060 is de grijze druk 50%. 

Hoe willen we dat onderzoeken? We weten al een heleboel dankzij LifeLines Team van wetenschappers met kennis van verschillende onderwerpen Feiten en cijfers Veldonderzoek Adviezen Uitleg LifeLines groot onderzoek onder 165.000 noorderlingen over leefstijl, gezondheid, werk, stress, vrienden, vrijwilligerswerk, participatie. Laat dit achterwege als hier te weinig tijd voor is, of als de scholieren relatief jong zijn (basisschool, onderbouw). Voor hen is dit dan niet relevant.

Gezond oud worden worst case scenario Ambitie Kwaliteit van leven Preventie Interventie Laat dit achterwege als hier te weinig tijd voor is, of als de scholieren relatief jong zijn (basisschool, onderbouw). Voor hen is dit dan niet relevant. leeftijd 22

Samenvatting Probleem: Dubbele vergrijzing & grijze druk ↑ We willen dat mensen actief blijven, ook op latere leeftijd (maatschappelijke participatie) Zorg in de toekomst betaalbaar en goed georganiseerd is Ons onderzoeksteam zoekt hoe we dit voor elkaar krijgen als samenleving De uitkomst zijn adviezen aan het publiek, overheid en het bedrijfsleven Het kan zijn dat dit onderdeel veel te uitgebreid is om allemaal te bespreken binnen de tijd die u hiervoor heeft gekregen. Maak het dan bondiger en houdt het simpel. Het uitleggen van uw eigen werkzaamheden hebben prioriteit.

Geldinzamelingsactie Wat kun jij met je klas doen om te helpen? Onderzoek kost helaas geld … maar daar kunnen jullie aan meehelpen door geld in te zamelen! Wat krijgen jullie ervoor terug? Een eindcollege op het ‘Gift for Infinity’-evenement op 23 mei Een goodie bag met allerlei leuke gadgets Een gratis toegangsbewijs voor de expositie ‘400 jaar wetenschap’ op 23 mei Een gratis toegangsbewijs om mee te sporten op het plein op het ‘Gift for Infinity’- evenement Jullie maken kans op een mooie prijs voor de hele klas!

Geldinzamelingsacties Voor de onderbouw (groep 3/4/5) Verkoop zelfgemaakte wenskaarten, tekeningen of boekjes van je opa of oma van jezelf als je later oud bent van iets wat je graag met je opa of oma doet van een idee tegen het eenzaam ouder worden Verkoop zelfgemaakte cakejes of koekjes Maak een kunstwerk Doe een klein klusje in huis of in de tuin Of doe iets anders waar jij goed in bent … Alles mag!

Geldinzamelingsacties Voor de bovenbouw (groep 6, 7, 8) en de middelbare scholen Zet een sponsorloop op Verkoop zelfgemaakte cupcakes Doe een lege flessen-inzamelingsactie Verkoop zelfgemaakte sieraden Help een oude buurman of buurvrouw met de boodschappen met klusjes in huis met klusjes in de tuin Of verzin iets anders … wees creatief, alles mag! De klas die het meeste geld ophaalt wint een mooie prijs!

Als het goed is, heeft u een pakketje met deze folders meegekregen Als het goed is, heeft u een pakketje met deze folders meegekregen. Deel deze uit aan de scholieren.

Doneer het ingezamelde geld via de volgende link: Voor de docent Doneer het ingezamelde geld via de volgende link: http://www.rugsteunt.nl/projecten/gift-for-infinity-actief-oud-is-goud-eerste-fase/donations/new Kom met je klas naar het eindcollege op het ‘Gift for Infinity’-evenement en ga dan ook meteen met de hele klas gratis naar de expositie ‘400 jaar wetenschap’! Voor meer informatie over het ‘Gift for Infinity- evenement, zie http://rug400.nl/nl/agenda/gift-infinity-actief-oud-goud.

Bedankt voor het luisteren! Zijn er nog vragen?