Boomkorvisserij

Bron foto: http://www.visserijnieuws.nl

Inleiding De boomkorvisserij is een van de actieve vistechnieken waar men bodemvis met sleepnetten vangt. ‘Kor’ verwijst naar het sleepnet en ‘boom’ naar de stalen buis die het net openhoudt tijdens het vissen. Deze visserij wordt ook wel de bokken-visserij genoemd, verwijzend naar de contructie op het schip waaraan het net is opgehangen. Deze visserij is de voorvader van de sleepnettenvisserij. Reeds in de 15e eeuw werd er met de boomkor gevist. Tijdens de 19e eeuw werd de techniek echter verdrongen door de plankenvisserij. Maar omstreeks 1960 schakelde een groot deel van de vloot terug om naar deze techniek. Door het plaatsen van wekkerkettingen aan het net die dienen om vissen uit de bodem op te schrikken vangde men meer vis dan de bordenvisserij. Zelfs de garnaalvloot introduceerde het gebruik van boomnetten. En zo werd de boomkorvisserij de belangrijkste vorm van visserij in België en Nederland. De bezorgdheid over de impact van de boomkorvisserij op de bodem en de grote hoeveelheid bijvangst is de laatste jaren fors toegenomen. Ook de steeds stijgende brandstofprijzen treffen deze vorm van visserij meer dan andere.

Bron: De Wolf P. (2001), De Noordzee, Zutphen Terra uitgeverij, Nederlandse Organisatie voor Toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek TNO en NIOZ

Inhoud 1. Techniek 2. Vistuig 3. De 2 soorten boomkorvisserij 1. Boomkorvisserij op demersale vis 2. Boomkorvisserij op garnalen 4. Schip 5. Belgische vloot 6. Milieu impact 1. Omwoelen bodem 2. Hoge bijvangst

1. TECHNIEK De boomkorkotters (kotter: naam voor schip gebruikt in visserij) slepen aan beide zijden van het schip het net over de zeebodem, dit aan een tamelijke snelheid. Boomkornetten zijn aan de onderkant uitgerust met zware wekkerkettingen die de bodemvis, vooral schol en tong, uit de zeebodem moeten opschrikken en in het net jagen. Vissen met een boomkor is dan ook een efficiënte visserijmethode. Doordat het net continu open wordt gehouden door een boom is de vangst groot. BOOMKORNET BOKKEN foto: //visserijnieuws.punt.nl

Illustratie: slepen met de boomkor BOKKEN SLEEPLIJN ZEEBODEM METALEN BOOM: houdt net open METALEN SLOF of SKI houdt net op bodem tijdens slepen Bron illustratie: Hans Pollet, Departement voor Zeevisserij, Oostende http://www.dvz.be KOR Illustratie: slepen met de boomkor

2. VISTUIG GIEKEN of BOKKEN: metalen constructie op schip waaraan de boomkor wordt opgehangen. BOOM: stalen buis - vroeger echte boomstam – die het net openhoudt SLOF of SKI: zwaar stalen zijstuk dat over de bodem sleept tijdens het vissen. Zorgt voor minder weerstand met bodem en dat net op juiste hoogte blijft. WEKKERKETTINGEN: zware kettingen aan sloffen die de vis uit de bodem moeten opschrikken – vandaar ‘wekker’ - zodat die in net kan belanden. (= 25% totaal gewicht vistuig). Nodig voor grote vangst. Op rotsige bodem worden de wekkerkettingen door een mat van kettingen vervangen om net te beschermen. KOR: sleepnet

3. DE 2 SOORTEN BOOMKORVISSERIJ Boomkorvisserij op demersale vissen: Met de boomkor vangt men bodemvissen zoals tong, schol, tarbot, ... Bron illustraties: http://www.nioz.nl/vleet Bron foto schol: Arkive: http://www.ost.uk.com

2. Boomkorvisserij op garnalen TECHNIEK Het principe is hetzelfde als de boomkorvisserij op plat- vissen. De vangst wordt eerst door een zeef gehaald en later nog aan boord gekookt en gespoeld. VISTUIG Maar om de garnalen van de bodem te jagen maakt men gebruik van eenvoudige ronde rolletjes die aan het vistuig hangen. Hierdoor heeft schip weinig vermogen en energie nodig, ook wordt de bodem niet zo omgewoeld. Er wordt met fijnmazig net gevist. In de vissershaven kan men regelmatig verse garnaaltjes kopen. Bron foto’s: http://home.planet.nl/~wtoering/garnaal/index.html foto boven en rechts: http://visserijnieuws.punt.nl AAN BOORD KOKEN

4. SCHIP: Boomkor-kotter, ook ‘bokken-treiler’ genaamd BOOMKOR (treiler:naam voor schip met sleepnetten) BOOMKOR *vermogen: max. 2000 pk. (veel kracht nodig om vistuig te verslepen) *lengte: tussen 30 en 45,99 m *verbruik:+/- 7.000L benzine/dag GARNAALKOTTER *vist op garnalen vrij dicht bij kust *weinig diepgang (diepte schip onder water) *lengte: tussen 12 en 24 m EUROKOTTER *Kustzoneschip met boomkor en twinrig *lengte: max. 24 m *vermogen: 300 pk BOOMKORKOTTER EUROKOTTER Bron foto: //visserijnieuws.punt.nl Bron onder eurokotter http://ridder.punt.nl

Eurokotter BOKKEN of GIEKEN TWINRIG BRUG Bron onder eurokotter copyright Robbert Das: http://www.schuttevaer.nl/Uploads/Images/eurokotter_sv600.gif

5. BELGISCHE VLOOT SPECIALISATIE/MONOCULTUUR 93% van de Belgische vloot vist met de boomkor en is gespecialiseerd in de platvissoorten schol en tong. VISSERSHAVENS Oostende Zeebrugge Nieuwpoort VLOOT: Van 450 schepen (1950) naar 121 schepen (2005) Er zijn steeds meer stopzettingen en faillissementen door hoge kosten. http://europeforvisitors.com/europe/images/oostende_fishing_boat.jpg Z = ZEEBRUGGE O = OOSTENDE

Winst = kosten < opbrengsten Hoge kosten Men vist in de eerste plaats om geld te verdienen. Winst = kosten < opbrengsten KOSTEN -Schip: aankoop, onderhoud en herstellingen -Netten en ander materiaal: steeds risico op verlies of beschadiging -Personeel: loon wordt bepaald door visvangst. Veel vis, veel inkomsten Weinig vis, weinig inkomsten -Brandstof: diesel, prijzen onderhevig aan recente schommelingen en stijgingen Lange afstand, hoge kosten Weinig vis te vinden, lang en ver onderweg

6. MILIEUIMPACT 1. Omwoelen van bodem Vistuigen die over de bodem slepen laten daar een spoor van vernietiging na. Om de vis in het net te jagen gebruikt men methodes waarbij de bodem wordt omgewoeld. Dit schrikt de vissen die zich nabij de bodem verstoppen op. De boomkor schraapt met behulp van wekkerkettingen de bovenste laag van bodem af. Hierdoor kan men ook platvissen die zich dieper in bodem verstoppen (tong) vangen. VERNIETIGING BOVENSTE LAAG ZEEBODEM http://www.earthecho.org Link naar video bodemvernietiging http://oceans.greenpeace.org/en/our-oceans/bottom-trawling/virtual-deep-sea-tour http://www.akmarine.org/images/ourwork/trawl.gif VOOR NA

BODEMHERSTEL hangt af van het type bodem: Een zanderige bodem, zonder begroeiing in een gebied met veel stroming kan na 37 uur al hersteld zijn. Bij meer delicate ondergronden zoals modderige gebieden kan dit herstel meer dan een jaar duren. NOORDKROMP BORSTEL- WORM Bron: http://www.nioz.nl/vleet/content/ned/index.php?use_template=ecomare.html&item=mens%20en%20milieu&pageid=NED0621.HTM http://www.icman.csic.es/divulg/Fpolydora.jpg Fauna in sterk beviste gebieden is anders dan in minder beviste gebieden: KWETSBARE SOORTEN: soorten zoals bepaalde borstelwormen passen zich aan deze voortdurende verstoring aan en komen zelf in grotere dichtheden voor. Kwetsbare bodemdieren (zoals b.v. Noordkromp die zijn voedsel uit water filtert) zijn gevoelig voor het omwoelen van de bodem waardoor ze in sterk beviste gebieden minder talrijk voorkomen.

2. Hoge bijvangst = dieren die mee gevangen worden wanneer men op een bepaalde soort vist. Bijvangstsoorten worden zo vlug mogelijk terug in zee gegooid maar zijn vaak reeds dood of beschadigd door netten. NIET SELECTIEF VISSEN Wanneer men op b.v. tong vist, belanden andere soorten zoals krabben en zeesterren, andere platvissen of tong die ondermaats (te jong) is in het net. Het boomkornet biedt niet de mogelijkheid om tijdens het vissen een bepaalde soort te selecteren. http://img.photobucket.com/albums/v153/wtultc/wtultc3/4f.gif Bron foto’s www.visserijnieuws.punt.nl Bron cijfers: Nancy Fockedey - Alternatieve vistechnieken