De twintigste eeuw Cultuur van het moderne en massacultuur in de 20e eeuw Herhaling van de stof met behulp van de stofomschrijving

Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Introductie Accenten binnen het onderwerp Specificaties van het onderwerp; - Kunst en religie, levensbeschouwing - Kunst en esthetica - Kunstenaar en opdrachtgever; politieke en economische macht - Kunst en vermaak - Kunst, wetenschap en techniek - Kunst intercultureel De twintigste eeuw 2

Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Accenten binnen het onderwerp: • architectuur - systeembouw, vorm en functionaliteit; • futurisme; • Schönberg in verband met expressionisme en seriële muziek; Strawinsky en antiromantische tendensen; Satie; • naar abstractie in de beeldende kunst; • Ballets Russes; • kostuumontwerpen van Popova, Stepanova; • expressionistische dans; • jazz; • film/theater en verwerping van 'realisme' (Eisenstein, Brecht); • verzamelingen: collectie museum Kröller-Müller, volkenkundige musea, volksmuziek (Bartók). De twintigste eeuw 3

Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Accenten binnen het onderwerp: Architectuur - systeembouw, vorm en functionaliteit; Bauhaus en CIAM Het Nieuwe Bouwen De Stijl - strak, geometrische vromen, primaire kleuren Functionalisme (schoonheid ontstaat vanzelf als alles functioneel is) In Nederland J.J.P. Oud Gerrit Rietveld Verder Le Corbusier, F.L. Wright, v.d. Rohe De twintigste eeuw 4

Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Accenten binnen het onderwerp: Futurisme (ca 1909-1914) Verheerlijking van geweld en dynamiek, snelheid, techniek Boccioni, Severini, Balla, Marinetti De twintigste eeuw 5

Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Accenten binnen het onderwerp: Schönberg en expressionisme en seriële muziek; Strawinsky en antiromantische tendensen; Satie; Schonberg: atonale muziek, dissonanten http://www.youtube.com/watch?v=u5dOI2MtvbA http://www.youtube.com/watch?v=XCZfvwfG9cw Seriële muziek Door reeksen abstractie bereiken Simeon ten Holt http://www.youtube.com/watch?v=ppluA-_EkQM Strawinsky Expressionistische muziek. Onregelmatig. http://www.youtube.com/watch?v=_RBBlHqXRWY De twintigste eeuw 6

Accenten binnen het onderwerp: Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Accenten binnen het onderwerp: Erik Satie Niet verhalende muziek met herkenbare dagelijkse geluiden (zie Juan Gris). Parade met kostuums van Picasso http://www.youtube.com/watch?v=3t4mwuys6mo http://www.youtube.com/watch?v=Al5U1WJ48rM De twintigste eeuw 7 7

Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Accenten binnen het onderwerp: Naar abstractie in de beeldende kunst; - voorstelling speelt geen rol - uitdrukking geven aan het innerlijk, het onderbewuste De twintigste eeuw 9

Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Accenten binnen het onderwerp: Ballets Russes; - gesticht door Serge Diaghilev dans van vooral Nijinski muziek van o.a. Debussy en Strawinksy kostuums van Leon Bakst Voorbeeld http://www.youtube.com/watch?v=SqUHp2sD5iM Le sacre du printemps De twintigste eeuw 1010

Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Accenten binnen het onderwerp: Kostuumontwerpen van Popova, Stepanova; kubistische, futuristische en architectonische kostuums en decors functionele kleding De twintigste eeuw 1111

Accenten binnen het onderwerp: Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Accenten binnen het onderwerp: Expressionistische dans; Nijinski (Bejart) Mary Wigman (Hexentanz) Martha Graham (eerste vorm van Moderne Dans) of http://www.youtube.com/watch?v=xgf3xgbKYko&feature=related Voor iedere choreografie moet als het ware een nieuwe bewegingsstijl worden gecreëerd. Alle beweging - zowel dans als mime – dienen om een dramatische situatie uit te beelden. - Bewegingen van het gehele lichaam verdienen de voorkeur boven gebarenspel. - Groepsdansen mogen niet louter als decoratie worden ingelast. - De choreografie speelt een eigen en niet-ondergeschikte rol De twintigste eeuw 1212

Accenten binnen het onderwerp: Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Accenten binnen het onderwerp: Ontstaan van de Jazz Mix van verschillende stijlen - marsmuziek - blues - gospel - ragtime Kenmerken eerste jazz - solos zang zonder precieze melodie blue notes ragged timing http://www.youtube.com/watch?v=jCdWvCblaW8 - Louis Armstrong Bessie Smith Billie Holiday De twintigste eeuw 1313 13

Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Accenten binnen het onderwerp: Film/theater en verwerping van 'realisme' (Eisenstein, Brecht); Eisenstein middels montage gevoel overbrengen http://www.youtube.com/watch?v=euG1y0KtP_Q Brecht; vragen stellen, geen verhaal laten opbouwen (vervreemding) Episch theater: maatschappelijke thema’s, werkelijkheid, menselijke verhoudingen (macht en onmacht). Theater moet rol spelen in de maatschappij http://www.youtube.com/watch?v=Ec0clERjQ5A De twintigste eeuw 1414

Accenten binnen het onderwerp: Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Accenten binnen het onderwerp: Verzamelingen: collectie museum Kröller-Müller volkenkundige musea volksmuziek (Bartók).   Vastleggen van andere culturen, interesse in exotische landen, maar ook in verdwijnende eigen cultuur. De twintigste eeuw 1515 15

Specificaties van het onderwerp: Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Specificaties van het onderwerp: Kunst en religie, levensbeschouwing Visies op geschiedenis: breuk met het verleden. Utopieën van nieuwe tijd: kunst is baanbreker voor die nieuwe tijd; kunst wil maatschappij veranderen. Kunst heeft op zich geestelijke waarde (democratisering van de kunst als gedachte), zeker abstractie, en universele betekenis (heeft geen verhalen, verwijzingen nodig). Geen narratief. - Voorbeelden zijn ondergeschikt aan vormgeving en onderzoek. De twintigste eeuw 1616 16

Specificaties van het onderwerp: Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Specificaties van het onderwerp: Kunst en esthetica Van het materiële naar het geestelijke: verwerping natuurgetrouwheid; vorm, verhouding (De Stijl). Expressietheorieën; vervreemding; emancipatie van de dissonant (Kandinsky, Brecht). Morele aspecten van verwerpen van decoratie (form follows function; Adolf Loos). Definiëren van specifieke grondslagen van elke kunstdiscipline; bij muziek en dans meer op de voorgrond treden van het ritme. Natuur: de structuur achter de zichtbare natuur. Originaliteit: samen met een groep gelijkgestemden het nieuwe brengen. De twintigste eeuw 1717 17

Specificaties van het onderwerp: Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Specificaties van het onderwerp: Kunstenaar en opdrachtgever; politieke en economische macht Opleiding: andere dan traditionele academies zijn nodig met een onderzoekende, experimentele houding (Bauhaus); zelfstandige gezelschappen (dans, drama, muziek). Opdrachtgevers: waarderen en steunen de onafhankelijkheid van kunstenaars en hun zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Maatschappelijke organisatie: 'breukvlak': oude en nieuwe maatschappelijke vormen botsen; nationalisme versus internationalisme; socialisme. Verzamelingen: kunstgalerieën; individuen, naar eigen smaak (de staat verzamelt oude kunst). De twintigste eeuw 1818 18

Specificaties van het onderwerp: Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Specificaties van het onderwerp: Kunst en vermaak Film als amusement, theatershows. Amusementsideeën van muziek.   De twintigste eeuw 1919 19

Specificaties van het onderwerp: Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Specificaties van het onderwerp: Kunst, wetenschap en techniek Kunst probeert de werkwijze van wetenschap te hanteren: grondslagenonderzoek; muzikale bronnen (partituren); kunst als 'laboratorium‘ (Bauhaus); onderzoek nieuwe materialen en hun eigenschappen. De twintigste eeuw 2020 20

Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw Specificaties van het onderwerp: Kunst intercultureel Onderzoek volksmuziek (Bartók). Maskers en beelden uit Afrika en Oceanië. Jazz. Niet-Europese invloeden op Picasso, Matisse en Kirchner. Exotische aspecten van Ballets Russes. Theater: oosterse invloeden. De twintigste eeuw 2121 21

Deel 1: Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw 2222 22