Coriene Catsman-Berrevoets kinderneuroloog Licht en matig hersenletsel; a bird eye’s view Kinderen en jongeren met NAH Coriene Catsman-Berrevoets kinderneuroloog

Definitie Niet Aangeboren Hersen letsel; NAH Alle beschadigingen aan de hersenen verworven na de neonatale periode (leeftijd > 4 weken na à terme datum) en niet veroorzaakt door een degeneratieve hersen aandoening

Prognose van licht- matig hersenletsel ? A. Ernst van het klinisch beeld in de acute periode B. Ernst van de afwijkingen in de hersenen C. afhankelijk van A en B

Vindt U dit licht- of matig hersenletsel Tumor in de kleine hersenen bij een kind van 4 jaar

Prognose van licht- matig hersenletsel ? Wat is Uw opinie A. Bij dit kind is sprake van een ernstig hersenletsel. De prognose tav restverschijnselen is somber B. Bij dit kind is sprake van een ernstig hersenletsel. De prognose tav restverschijnselen is waarschijnlijk matig ernstig. C. Bij dit kind is sprake van een ernstig hersenletsel. De prognose tav restverschijnselen is waarschijnlijk gunstig

Wat is licht- wat is matig hersenletsel Tumor in de kleine hersenen bij een kind van 4 jaar

Patient 1 : 4 jaar Altijd gezond geweest 3-4 weken wat hangerig Klaagt sinds 2 weken over hoofdpijn Sinds die tijd ook een scheve stand van het hoofd Sinds 3 dagen ochtend braken

patient 1 Resectie tumor Pilocytair astrocytoom Geen nabehandeling nodig Inmiddels 13 jaar Aandacht stoornis Verminderd tempo Remedial teaching Motorisch niet beperkt

patient 2 : 4 jaar : voorheen altijd gezond Loopt sinds twee weken onstabiel Valt steeds meer Geprikkeld, huilt snel Heel onrustig Regressie in taal

Marleentje 4 jaar : voorheen altijd gezond Loopt sinds twee weken onstabiel Valt steeds meer Geprikkeld, huilt snel Heel onrustig Regressie in taal MRI hersenen: geen afwijkingen

Prognose van licht- matig hersenletsel ? Wat is Uw opinie A. Bij dit kind is geen sprake van hersenletsel. De prognose is somber B. Bij dit kind is geen sprake van hersenletsel. De prognose is waarschijnlijk matig ernstig. C. Bij dit kind is geen sprake van hersenletsel. De prognose is waarschijnlijk gunstig

Patient 2: 4 jaar : Paraneoplastisch atactisch syndroom Loopt sinds twee weken onstabiel Valt steeds meer Geprikkeld, huilt snel Heel onrustig Regressie in taal MRI hersenen: geen afwijkingen MRI buik: NEUROBLASTOOM

patient 1 patient 2 Resectie tumor Pilocytair astrocytoom Geen nabehandeling nodig Inmiddels 13 jaar Aandacht stoornis Pervasieve ontwikkeling Bijzonder onderwijs Resectie tumor, chemotherapie Daarna oncologisch in remissie De ataxie verdween volledig Inmiddels 20 jaar Aandachtstoornis Ernstige gedragstoornis Ontwikkelings niveau 10 jarige Dagverblijf volwassenen

Conclusies De uitgebreidheid van een verworven hersenbeschadiging voorspelt niet altijd de functionele uitkomst Een normale MRI hersenen betekent niet automatisch dat een kind geen hersenbeschadigingkan overhouden aan een hersenziekte. Ieder kind met een hersenziekte/ hersenbeschadiging verdient follow up, (cognitieve) evaluatie en zonodig interventie

Oorzaken van NAH bij kinderen Hersentumor Infarct Hematoom Abces Ontsteking Trauma

Niet Aangeboren Hersenletsel Diagnostiek en begeleiding van de (lange termijn) cognitieve en gedragsgevolgen na NAH Geborgd bij ernstig NAH Gevolgen licht / matig NAH worden vaak niet herkend

Follow up van kinderen en jongeren met NAH Diagnostiek en begeleiding van de (lange termijn) cognitieve en gedragsgevolgen na NAH Geborgd bij ernstig NAH Gevolgen licht / matig NAH worden vaak niet herkend. Dit geldt voor kinderen met een licht schedel-hersenletsel (commotio) Na (milde) meningitis (milde) encephalitis

Incidentie NAH bij kinderen en jongeren? Hoeveel kinderen lopen in Nederland jaarlijks hersenletsel op en hoe ernstig is dat letsel dan? Meest recente cijfers in Nederland voor traumatisch NAH uit 1997 Meerhof et al, 1997 837 / 100.000 personen Waarvan: 242.7 / 100.000 personen = kinderen 0-14 jr Geen gegevens over de ernst van het traumatisch hersenletsel Geen incidentiegegevens niet traumatisch hersenletsel

Samenwerkingsverband NAH bij kinderen en jongeren Revalidatie: Arend de Kloet – lector revalidatie Sander Hilberink Marije Roebroeck, Suzanne Lambregts Frederique van Markus Kinderneurologie: Coriene Catsman-Berrevoets Els Peeters

Samenwerkingsverband NAH bij kinderen en jongeren YOUBIN =YOUth with acquired Brain Injury Netherlands Hoeveel kinderen en jongeren in Nederland lopen ieder jaar hersenletsel op door trauma ziekte : tumor, ontsteking, herseninfarct of bloeding, zuurstofgebrek etc)

Incidentie NAH bij kinderen en jongeren Onderzoeksvraag:`Hoeveel kinderen en jongeren 0-24 jaar met THL en niet THL zijn gezien in 2008 en 2009 in Rotterdam - ErasmusMC Den Haag - Haga ziekenhuis - Medisch Centrum Haaglanden Extrapolatie van deze gegevens naar de Nederlandse situatie

Incidentie NAH bij kinderen en jongeren Onderzoeksvraag:`Hoeveel kinderen en jongeren 0-24 jaar met THL en niet THL zijn gezien in 2008 en 2009 in Onderscheid in: Locale zorg (stad): licht HL regionale zorg: matig ernstig HL Topklinische zorg: ernstig HL

Retrospectieve cohort studie Zoekstrategie DBC-codes Zoektermen in patiëntbrieven Ter controle de prospectief verzamelde gegevens uit Database SEH Database neurotrauma’s IC Database oncologie Kinder Stroke database

Resultaten 0-24 jarigen met potentieel hersenletsel Totaal 3791 patiënten 452 patiënten niet Traumatisch HL 3.339 patiënten Traumatisch 1.850 patiënten Trauma -HL 1.489 patiënten Trauma +HL - HL: zonder hersenletsel + HL: met hersenletsel

Resultaten 0-24 jarigen met potentieel hersenletsel Totaal 3791 patiënten 452 patiënten niet Traumatisch 3.339 patiënten Traumatisch 1.850 patiënten Trauma -HL 1.489 patiënten Trauma +HL - HL: zonder hersenletsel + HL: met hersenletsel

1941 0-24 jarigen met (potentieel) hersenletsel Totaal 3791 patiënten 452 patiënten niet Traumatisch 3.339 patiënten Traumatisch 1.850 patiënten Trauma -HL 1.489 patiënten Trauma +HL - HL: zonder hersenletsel + HL: met hersenletsel

1941 patiënten (0-24 jaar) met potentieel hersenletsel 23% niet Traumatisch HL licht NAH 87.5% matig NAH 9.0 % ernstig NAH 4.5% 77% Trauma +HL licht THL 83.2% matig THL 11.3% ernstig THL 5 %

Leeftijdsverdeling THL 1 mnd – 3 jaar 24 % 4-11 jaar 23 % 12-18 jaar 30 % 19-24 jaar 23 % M : V = 67 : 33

Oorzaken van niet Traumatisch Hersenletsel

Resultaten 0-24 jarigen met potentieel hersenletsel Totaal 1.941 patiënten 452 patiënten (23%) niet Traumatisch 1.850 patiënten Trauma -HL 1.489 patiënten (77%) Trauma +HL 83.2% licht THL 11.3% matig THL 5.% ernstig THL - HL: zonder hersenletsel + HL: met hersenletsel

Is licht schedel hersenletsel mild? 83 % van de kinderen had licht SHL Licht schedel - hersenletsel : GCS 13-15 Bewustzijnsverlies < 15 min en / of PTA<60 min.

Is licht schedel hersenletsel licht? 83 % van de kinderen had licht SHL Licht schedel - hersenletsel : GCS 13-15 Bewustzijnsverlies < 15 min en / of PTA<60 min. 60% gaat met een wekadvies naar huis na bezoek SEH !!

Is licht schedel hersenletsel mild? MRI / CT data

Incidentie van Traumatisch SHL/ 100.000 kinderen en jongeren / jaar Youbin onderzoek 0-14 jaar 298.6 15-24 jaar 301.7 0-24 jaar 600.3

Incidentie van Traumatisch SHL/ 100.000 kinderen en jongeren / jaar Youbin onderzoek Meerhof et al. 1997 0-14 jaar 298.6 242 15-24 jaar 301.7 0-24 jaar 600.3

Incidentie van (niet) Traumatisch SHL/100 Incidentie van (niet) Traumatisch SHL/100.000 kinderen en jongeren / jaar incidentie traumatisch SHL Aantal in Nederland/ jaar incidentie niet traumatisch SHL 0-14 jaar 298.6 8.705 117.7 3.407 0-18 jaar 312.7 11.038 131.7 3.945 0-24 jaar 600.3 14.784 166.7 4.407

Incidentie van (niet) Traumatisch SHL/100 Incidentie van (niet) Traumatisch SHL/100.000 kinderen en jongeren / jaar incidentie traumatisch SHL Aantal in Nederland/ jaar incidentie niet traumatisch SHL 0-14 jaar 298.6 8.705 117.7 3.407 0-18 jaar 312.7 11.038 131.7 3.945 0-24 jaar 600.3 14.784 166.7 4.407

Incidentie van (niet) Traumatisch SHL/100 Incidentie van (niet) Traumatisch SHL/100.000 kinderen en jongeren / jaar incidentie traumatisch SHL Aantal in Nederland/ jaar incidentie niet traumatisch SHL 0-14 jaar 298.6 8.705 117.7 3.407 0-18 jaar 312.7 11.038 131.7 3.945 0-24 jaar 600.3 14.784 166.7 4.407

Aantal kinderen/ jongeren met (niet) traumatisch HL/ jaar is minstens incidentie traumatisch SHL Aantal in Nederland/ jaar incidentie niet traumatisch SHL 0-14 jaar 298.6 8.705 117.7 3.407 0-18 jaar 312.7 11.038 131.7 3.945 0-24 jaar 600.3 14.784 166.7 4.407 licht 89.5% 88.5% matig 8.5% 9.0% ernstig 2.0% 2.5%

Aantal kinderen/ jongeren met licht HL/ jaar is minstens 17.000 incidentie traumatisch SHL Aantal in Nederland/ jaar incidentie niet traumatisch SHL 0-14 jaar 298.6 8.705 117.7 3.407 0-18 jaar 312.7 11.038 131.7 3.945 0-24 jaar 600.3 14.784 166.7 4.407 licht 89.5% 13.231 87.5% 3.900 matig 8.5% 1.257 9.0% 397 ernstig 2.0% 296 4.5% 110

Conclusie Geschat wordt dat rond 19.000 kinderen en jongeren (0-24 jaar) per jaar schedel hersenletsel of niet traumatisch hersenletsel oplopen, waarvan 17.000 licht (89%) Met name kinderen met LTH lopen risico op niet onderkende late cognitieve gevolgen De uitdaging is om hen die hierna beperkt worden door cognitieve of gedragstoornissen tijdig te herkennen – bv simpele screenings lijst- en interventie te bieden

Preventie Niet Aangeboren Hersenletsel Karl Lagerfeld

oorzaken schedel-hersenletsel Leeftijdsafhankelijk 19-24 jaar: 12-18 jaar: 4-11 jaar 0-3 jaar lancering uit draagstoeltje zonder veiligheidsriem 2012: 30% van de valaccidenten bij kinderen < 1 jaar!!

Dank voor uw aandacht