Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)

Programma Functie Energielabel nieuwbouw Proces rondom ontwikkeling protocol Opnameprotocol Nog uit te voeren aanpassingen protocol Eisen BRL 9500 Projectdossier Bewijsvakbekwaamheid Vragen/discussie

Functie Energielabel nieuwbouw Nagaan of Energetische prestatie nieuwbouw gebouwen in werkelijkheid ook gerealiseerd is. Hoe ? Aan de hand van opnameprotocol ISSO 82.1 Woningbouw ISSO 75.1 Utiliteitsgebouwen Website

Proces ontwikkeling Protocol (1) Totstandkoming opnameprotocol Werkgroep: BZK, AGNL, LA-partijen, Bouwtransparant, ISSO Pilotproject: Nieman Raadgevende (voorjaar 2012) Ingenieurs BV Kontaktgroep ISSO: Marktpartijen Kritiekperiode: Mei 2012 Commentaar verwerkt

Proces ontwikkeling Protocol (2) Totstandkoming opnameprotocol Implementatieproject: DWA (eind 2012/begin 2013) Project met meerdere EPN-adviseurs: DWA, Nieman, (voorjaar 2013) Synergie Commentaar wordt verwerkt (gereed mei 2013)

Opname protocol nieuwbouw methode Bronnen: EPC –berekening Bestek en tekening Bewijs verzameld tijdens bouwproces Ter plekke nagaan of maatregelen zijn uitgevoerd

EPC-berekening en bestek EPC-berekeningen NEN 7120/5128/2916 Controle EPC-berekening Fout in berekening dan herstellen Bijv.: Verkeerde stapeling van verklaringen ? Alleen controle indien is afgeweken van forfaitaire waarde

Thermische eigenschappen constructies Berekening conform NEN 1068 Koudebruggen Verklaringen bouwproducten

controle ter plekke (1) Controle ter plekke in gebouw van o.a.: Dichte delen (Oppervlakte, isolatietype en –dikte); Eigenschappen ramen (Oppervlakte ramen, Glas- en kozijntype) ; Luchtdichtheidsmeting (qv,10)

controle ter plekke (2) Controle ter plekke in gebouw van o.a.: Type opwekker; Type warmwater voorziening; Leidinglengten keuken en badkamer; Douche water WTW;

controle ter plekke (3) Controle ter plekke in gebouw van o.a.: Ventilatiesystemen WTW ventilatie; Zonnesystemen: PV-cellen Zonnecollectoren Type, Oppervlakte, oriëntatie.

Opnameprotocol (prestaties) Extra prestaties o.a.: Aanbrengkwaliteit isolatie Foto’s tijdens bouwproces of IR foto’s) Inregelstaat Aansluiting DWTW

Opnameprotocol (Optioneel) Beoordeling Ventilatiesysteem : Conform BRL 8010 ? Inregelstaat (BRL 6000-10 ?) Ventilatiecapaciteit verblijfsruimte Geluidsmeting Ventilatiesysteem goed en deugdelijk Gebruikshandleiding Stimulans: Indien systeem goed functioneert praktijkrendement WTW 0,9 ipv 0,8

Toegestane afwijkingen Voorbeeld: Rc-waarden maximale afwijking 0,3 m2K/W U-waarde raam max. afwijking 0,1 W/m2K Geen foto (IR) bewijzen aanbrengkwaliteit isolatie koudebruggen forfaitair Oppervlakten: 10% Installaties: geen Overige zie opnameprotocol

Toegestane afwijkingen Bewonersopties in gebouwen => afwijking Afwijking ≤ dan toegestaan: Energieklasse => EPC Afwijking > dan toegestaan: Opnieuw EPC bepalen (NEN 7120) Energielabelklasse => EPC-herberekening

Energielabel klasse-indeling Bepalen Energieklasse Energielabel klasse-indeling EPC A++++ EPC ≤ 0,20 A+++ 0,21 ≤ EPC ≤ 0,40 A++ 0,41 ≤ EPC ≤ 0,60 A+ 0,61 ≤ EPC ≤ 0,80 A 0,81 ≤ EPC ≤ 1,05 ++

Nog uit te voeren aanpassingen Opmerkingen implementatietraject e.d. verwerken o.a: Toetsing hoeveelheid isolatiemateriaal weglaten Verplicht wordt (dus niet meer optioneel) Luchtdichtheidsmetingen Inregelen verwarmings- en koelsystemen Aanbrengkwaliteit isolatiematerialen Stimuleren ventilatietoets Later stadium: Onderbouwing PSI-waarden (koudebruggen) Aanpassingen in Mei 2013 gereed

Opnameprotocol in ISSO-publicatie 75.1 en 82.1 Technische aspecten Eisen proces BRL 9500 Vakbekwaamheidseisen EPN-adviseur en CI Toe te passen opnameprotocol Eisen projectdossier Opnameprotocollen digitaal op www.isso.nl

BRL 9500 Bewijs van vakbekwaamheid BRL 9500 01 Energielabel EI-methode woningen 02 Maatwerkadvies woningen 03 Energielabel EI-methode U-bouw 04 Maatwerkadvies U-bouw 05 Energielabel methode nieuwbouw woningen 06 Energielabel methode nieuwbouw U-bouw Bewijs van vakbekwaamheid

Projectdossier

Projectdossier (BRL 9500) Projectdossier bevat minimaal: Schriftelijke opdrachtbevestiging Kopie van het afgemelde energielabel Invoerfile EPC (Energielabel) Herleidbaar vastgelegde opnamegegevens Wijze waarop isolatie is bepaald Bewijzen vastgelegd tijdens bouwproces Eventuele klachten

Projectdossier (2) Opleveren: niet alles is te controleren Dus bewijs verzamelen tijdens bouw o.a.: Foto’s isolatiedikten, merk, type Foto’s aansluiten isolatiemateriaal Foto’s ingestorte leidingen Ook KOMO-attesten, facturen, getekende opdrachtbrieven e.d. Projectdossier 10 jaar bewaren

Vakbekwaamheid Nieuwbouw label BRL 9500 Energieprestatie gebouwen ISSO 82.1 Nieuwbouwmethode NEN 7120 EPG=> EPC-berekening NVN 7125 Energieprestatienorm voor maatregelen op gebiedsniveau NEN 8088 Ventilatienorm NEN 1068 Thermische eigenschappen

Examen Open boek examen. Ontwikkeling vragen: met opleidingsinstituten Beoordelen vragen door examencommissie (marktpartijen) Toetsing door: Rond zomer 2013: 1e examens: (bij voldoende belangstelling)

Bedankt voor uw aandacht VRAGEN? Bedankt voor uw aandacht