Ernest de Vroome Lando Koppes Seth van den Bossche Peter Smulders 8 november 2007 Zelf-gerapporteerd ziekteverzuim in de NEA vs. geregistreerd ziekteverzuim in de NVS

2 •Boerdam, A., Bloemendal, C. & Geertjes, K. (2006). Eindrapport haalbaarheidsonderzoek naar arbeidsgerelateerd verzuim in de Nationale VerzuimStatistiek (NVS). Voorburg: CBS. •Bossche, S., Hupkens, C., Ree, S. de & Smulders, P. (2006). Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2005: Methodologie en globale resultaten. TNO Kwaliteit van Leven | Arbeid. •Smulders, P. (2007).Werksituatie en ziekteverzuim. In: G. Jehoel- Gijsbers (red.). Beter aan het werk: Trendrapportage ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en werkhervatting. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. Gebaseerd op:

3

4 •2003 pilot; jaarlijks (november). •Steekproefkader: circa 7 miljoen werknemers. •Bron: het CBS ‘Banenbestand’. •Bruto steekproef circa werknemers. •Netto steekproef circa (respons 30% à 35%). •Schriftelijke afname en naar keuze via internet (TNS- NIPO). •In ‘Banenbestand’ CBS: versleuteld sofinummer → koppelbaar. •Data beschikbaar via •Statline (6 maanden na dato) •Centrum voor BeleidsStatistiek / Remote Access (1 jaar na dato) Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) in vogelvlucht I

5 Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) in vogelvlucht II •Verzuimvraag: 12 maanden voorafgaand aan invuldatum: •Nee/ja. •Aantal keer. •Aantal dagen. •Mogelijke vertekening door: •Herinneringsverlies of –vertekening. •Sociale wenselijkheid. •Grijs gebied van verzuim van werk anders dan door ‘ziekte’. •Daarnaast veel ‘sociaalwetenschappelijke’ vragen en mogelijke verzuimdeterminanten: •Werkdruk. •Autonomie. •Intimidatie. •Werktevredenheid e.d.

6 Nationale VerzuimStatistiek (NVS) •Teller (=verzuim) gebaseerd op 6 grote arbodiensten en vangnetgevallen. •Noemer (=populatie) afkomstig van registratie Verzekerde Personen en Dienstverbanden (VPD) van het UWV. •Driekwart van de werknemers ‘zit’ in de NVS. •Niet in NVS: •Landbouw en visserij. •Zorg. •Onderwijs. •Financiële instellingen. •Ook meldingen zijn niet 100%, soms wel ziek ‑ maar geen beter- melding etc. •Geen/weinig achtergrondgegevens of ‘determinanten’ van verzuim.

7 Remote Access op locatie TNO Arbeid, Hoofddorp •NEA-bestand met Record Identificatie Nummers (RIN). •Tussenbestand met RIN én ‘Verzekerde Personen en Dienstverbanden’ (VPD)-nummer. •NVS-bestand met VPD-nummers. •Dit zijn genoeg gegevens om koppeling mogelijk te maken.

8 Complicaties •Eén persoon (RIN) mogelijk meerdere dienstverbanden. •Meerdere kwartalen. •Dubbele identificatienummers. •Stringvariabelen in twee bestanden niet even lang etc.

9 Dekkingsgraad NVS en NEA •Eén op één persoonskoppeling tussen NVS 2005 en NEA 2005: • van de NEA respondenten. •Dit is 62,0%.

10 Vergelijking NVS geregistreerd verzuim (kalenderjaar 2005) en NEA zelf-gerapporteerd verzuim (meting november 2005) NEA zelf-gerapporteerd verzuim 2005 *) NVS geregi- streerd verzuim 2005 NeeJa Nee 79%30%52% Ja 21%70%48% 46%54%100% *) Vraag 27a “Heeft u de afgelopen 12 maanden wel eens verzuimd?”

11

12 Geregistreerde verzuimmelding in NVS (kalenderjaar 2005) naar zelf-gerapporteerde verzuimduur in NEA-enquête (meting november 2005). NEA zelf-gerapporteerd verzuim 2005 (dagen) *) NVS verzuim > 130 Nee 50%44%38%30% 24%19%15%14%13%18%30% Ja 50%56%62%70% 76%81%85%86%87%82%70% 9%14%11%9% 19%12%5% 4%2%100% *) Vraag 27c “Hoeveel werkdagen heeft u de afgelopen 12 maanden verzuimd?”

13

14 Verzuimpercentage •Aantal verzuimdagen om te rekenen in individueel verzuimpercentage. •Daarvan het gemiddelde over de gehele groep komt conceptueel neer op ‘het’ verzuimpercentage zoals dat op Statline is te vinden voor 2005 (4,0%). •Eigen herberekening op het NVS Remote Access bestand: 4,0%. •Overeenkomstige zelfgerapporteerde percentage (NEA): 4,8%. •Correlatie tussen beide indices is hoog: r = 0,63.

15 Doelstelling koppeling: Inzicht in verzuim •Eliminatie ‘mono-method bias’. •Eliminatie geneigdheid tot ‘consistente’ antwoorden. •Voorbeeld: “Ik heb net opgegeven veel ziek te zijn, dan zal ik wel niet zo tevreden zijn met mijn werk…” •‘Oplossing’: wat is de relatie tussen geregistreerd NVS- verzuim en sociaal wetenschappelijke determinanten in de NEA enquête.

16 Zelf-gerapporteerd verzuim in NEA-enquête (meting november 2005) vs. geregistreerde verzuim in NVS (kalenderjaar 2005); naar werktevredenheid *) NEA-Werktevredenheid *) (Zeer) tevreden Neutraal / ontevre- den (Zeer) tevreden Neutraal / ontevre- den NEA-VERZUIMNEA-VERZUIM Niet verzuimd49%38%46% NVS-VERZUIMNVS-VERZUIM 55%47%53% 5 of minder dagen verzuimd 29%27%28%26%25%26% 6 tot 20 dagen verzuimd 14%19%15%12%14%12% 20 dagen of meer verzuimd 8%16%10%7%14%9% 71%29%100%71%29%100% *) Vraag 36 “In hoeverre bent u tevreden met uw arbeidsomstandigheden?”

17

18 Koppeling is technisch uitvoerbaar maar enkele suggesties ter verbetering •CBS: Stel al (enigszins) ‘ingedikte’ NVS bestanden beschikbaar •Jaarbasis. •Personen i.p.v. dienstverbanden. •Weglaten overbodige variabelen. •Labeling van variabelen. •Dan werkt ‘iedereen’ met dezelfde gegevens / percentages. •Verbeter documentatie over achtergrond en opbouw van de bestanden / variabelen. •Is dit verzuim incl./exl. zwangerschap. •Afhandeling deeltijdaanstellingen. •Afhandeling gedeeltelijke ziek/betermeldingen. •Jaarovergangen •Is ziek op 1 januari wel of geen ‘nieuwe’ melding in rapportagejaar). •Worden de dagen in het ‘vorige’ jaar meegeteld of niet etc.

19 Koppeling verder verbeteren door: •NVS-Registratie uitbreiden naar alle werknemers. •Betere registratie door arbodiensten/bedrijfsartsen, nog anders? •Betere enquêtes door grotere N, meer respons, nog anders?

20 Stellingen •Centrale registratie van ziekteverzuim moet wettelijk worden verplicht. •Zelf-gerapporteerd ziekteverzuim is subjectief, foutgevoelig, en dus ongeschikt voor beleidsdoeleinden. •Juist de combinatie ‘geregistreerd verzuim’ en ‘zelfgerapporteerde antecedenten’ (werktevredenheid e.d.) geeft het complete beeld en is essentieel.