Monitoring effecten bodemdaling op vogels Waddenzee Bruno Ens

Onderdelen vogelonderzoek •Niet-broedvogels –Aantalmonitoring –Draagkrachtberekeningen met WEBTICS –Toetsing WEBTICS •Broedvogels –Aantalmonitoring –Overstromingsrisico •Verspreiding en nesthoogte

Aantalmonitoring wadvogels © Harvey van Diek

Toekenning telgebieden aan kombergingen met of zonder nieuwe gaswinning

29 wadvogelsoorten getoetst Holm-Bonferroni correctie

Eindberekeningen •Statistisch onderzoek trendbreuk –Nieuwe gaswinning versus “rest” –Nieuwe gaswinning versus oude gaswinning en versus geen gaswinning •Verspreiding relateren aan voedsel (SIBES) –Niet begroot –WADISTID

Ook model op basis causale processen i.p.v. alleen statistiek

Model om draagkracht te voorspellen van wadgebieden voor foeragerende steltlopers: WEBTICS •Wader Energy Balance Tidal Cycle Simulator •Wader = Oystercatcher - OEBTICS

WEBTICS bepaalt het aantal Scholeksters dat in een gebied kan overwinteren (draagkracht) op basis van: •Voedselaanbod –Soortensamenstelling –Grootteverdeling –Droogligtijd •Getij •Weer •Invloeden

Koppeling getij met hoogteligging

Kokkels en mossels zijn stapelvoedsel in de winter

Kokkeldichtheid Waddenzee Sinds 1990 schelpdiersurveys door IMARES van hele Nederlandse Waddenzee

Simulatie met WEBTICS van Scholeksters in de Nederlandse Waddenzee

Wat is oorzaak van het verschil in respons tussen kombergingen?

Periode Pinkegat •Gemiddeld 3,9 cm lager (Wang & Eysink 2005) •Bij opschuivend voedsel 7% draagkrachtverlies = 1000 Scholeksters Zoutkamperlaag •Gemiddeld 1,3 cm lager (Wang & Eysink 2005) •Bij opschuivend voedsel 2,3% draagkrachtverlies = 500 Scholeksters Zonder opschuiven voedsel is effect 2 tot 3 keer hoger

Effecten handkokkelvisserij worden in eindberekeningen ook meegenomen 10 maart 2009 Oost Ameland © Johan Krol

Worden “hoge” of “lage” kokkels opgevist door handkokkelvissers?

Toets voorspellingen WEBTICS met high-frequency GPS-zenders UvA © Koos Dansen

Broedvogels Schiermonnikoog winter 2010/2011

’s Nachts andere voedselgebieden Adriaan Dokter

Broedvogels

Aantallen kustbroedvogels •Steekproefgebieden (BMP) •kolonievogels (integraal) BMP steekproefgebieden

Broedvogel plotjes geclassificeerd op basis bodemdaling

Geen significante effecten voor de 12 onderzochte broedvogelsoorten Holm-Bonferroni correctie

Bodemdaling kan risico overstroming tijdens broedtijd verhogen ©

Overstromingsrisico Scholekster

Vergelijking Paezemerlannen met twee referentiegebieden

Weinig nesten gevonden in Paezemerlannen •Weinig broedparen •Hoge predatie