Gemeentelijk Fietsbeleid NHL 2008 – mei 2009

Gemeentelijk Fietsbeleid •waarom fietsbeleid •fietsbeleid werkt •wat kan een gemeente aan fietsbeleid doen? •wat zijn de voorwaarden voor succes? •rol van de fiets in verplaatsingen •instrumenten voor fietsbeleid

•waarom fietsbeleid? 1. mobiliteit: - plaats in het vervoerssysteem - 25% van de verplaatsingen per fiets - 1/3 van de verplaatsingen < 7,5 km (= 30 min.)  kansen voor de fiets - ruim 20,0 mln. fietsen in Nederland

2. ketenmobiliteit - 1/3 van de treinreizigers gaat per fiets naar het station - afgelopen vijf jaar: stijging fietsgebruik met 50% naar station

3. bereikbaarheid - fiets neemt weinig ruimte in: 20 á 30 keer minder dan een auto - fietsverkeerslicht: 6 keer zoveel fietsers verwerken dan auto’s - in de stad is de fiets sneller dan de auto - fietspaden zijn minder grote barrières

4.economie - fiets en voetganger: winkelomzet: 50% van automobilisten - bezoeken winkelcentra wel vaker Assen: aandeel fiets bij winkelbezoek is 30%; omzet aandeel: 26%. Auto: 46% en omzetaandeel: 56%

5.maatschappelijke participatie - bevordering zelfstandigheid ouderen en kinderen - vrijheid - bereikbaarheid van voorzieningen - goedkoop (in aanschaf en gebruik)

6.milieu en luchtkwaliteit - 6% van de autoritten kan door de fiets vervangen worden - luchtkwaliteit in steden: vooral auto is de boosdoener: minder auto’s  betere luchtkwaliteit!

7. gezondheid - 30 minuten bewegen - fietsen vermindert de kans op een hartinfarct, op diabetes, stress, sommige kankersoorten - goed voor ouderen, in beweging blijven - onderzoek EUR: mensen die regelmatig bewegen, leven 1,5 jaar langer

8.ruimtelijke ordening - minder auto’s  meer fietsen - minder ruimte voor auto-infrastructuur  compacte stad - bestemmingen op fietsafstand (binnen 7,5 km.) - goede fietsvoorzieningen (Groningen, Houten, Zwolle)

9. marketing - fiets is een goed marketing instrment - fiets als promotie-product - hotelfietsen - OV-fiets - rol van de fiets in films: Zwartboek (Carice van Houten); Evelien (Kim van Kooten) - in soap series

10. maatschappij/samenleving - fiets bevordert interactie tussen mensen - goed voor onderlinge verdraagzaamheid, mensen letten op elkaar - minder agressie - fietsen is onderdeel van de Nederlandse cultuur

- mensen willen gezien worden op een fiets - fietsen in alle soorten en maten voor diverse doelgroepen ( - 85% van de Nederlanders vindt dat er meer geld voor de fiets moet worden uitgetrokken - fietsen wordt geassocieerd met vreugde, geluk, vrijheid, altijd op tijd,

•fietsbeleid werkt! - inspanning in fietsbeleid: - infrastructuur - ruimtelijke ordening - fietsparkeren  meer mensen op de fiets  tevreden fietsers hoe meer fietsers  hoe meer investeringen/ fietsvriendelijke beleidskeuzes

- fietsmaatregelen zijn relatief goedkoop in vergelijking met auto- en ov investeringen: - infrastruktuur auto: 10 keer duurder dan fiets - autoparkeren: 15 á 20 keer duurder dan voor de fiets - goede kosten/opbrengsten verhouding

•wat kan een gemeente doen? - goed netwerk van fietsroutes: - veilig - direct - weinig oponthoud - goede en voldoende stallingsmogelijkheden

•Goed fietsbeleid: wat zijn de voorwaarden voor succes? fietsbeleid is het meest effectief en efficiënt als integraal onderdeel van: - ruimtelijke ordening - verkeersbeleid - consequent politiek beleid - economisch beleid - onderwijs - binnenstadsbeleid - milieubeleid - gezondheidsbeleid

•Politieke keuzes: - meer ruimte voor de fiets en minder voor de auto - bevorderen ketenverplaatsingen (bus + fiets) ipv uitbreiding auto-infrastruktuur - benutting bestaande infrastruktuur: - autoluw maken van bepaalde routes - aanpassing verkeerslichten - aanleg fietsstroken op bestaand wegprofiel - stringent parkeerbeleid

•reistijdverhouding fiets en auto is een kernvariabele in de verklaring van het fietsgebruik

•fiets en verkeersveiligheid : 400 fietsdoden : 150 fietsdoden sterke toename autogebruik en fietsgebruik in 25 jaar: - verwachting: meer fietsdoden - praktijk: minder fietsdoden!

•maatregelen: - fietsers voorrang van rechts - bromfietsen op de rijbaan - dode hoek spiegel - meer eigen infrastructuur - invoering Duurzaam Veilig •hoog fietsgebruik  minder fietsongevallen!

•reisdoelen: - woon-werk - naar de winkel - naar school - fiets en ov (trein, bus) - recreatie

•woon-werk verkeer - tot 7,5 km: fietsaandeel: 45%! - al jaren stabiel! - campagnes: “fiets naar je werk!” - fiets-privé plan - douches + kleedruimtes - goede stalling - reiskostenvergoeding fiets

•winkelverkeer - fietsende bezoekers besteden minder maar komen wel vaker naar de winkel - meer op de fiets: parkeerruimte voor auto’s van regionale winkelbezoekers (binnenstad) - meer fietsen  goed voor lokale middenstand

•voorbeeld: Groningen - Stadjers: 46% (fiets); 10% (auto); omzet: 56% (fiets); 11% (auto); besteding: € 28 (fiets); € 25 (auto) - totaal (lokaal + regionaal): 31% (fiets); 25% (auto); omzet: 34% (fiets); 35% (auto); besteding: € 27 (fiets); € 33 (auto)

•stimuleren winkelbezoek binnenstad per fiets: - fietsenstallingen (gratis) - fietsparkeren dicht bij winkels - bezorgdienst boodschappen - transportfietsen - internet

•fietsen in voetgangersgebieden: voetgangers/meter/uur  menging – 160: rijloper in “ongeleed profiel” – 200: rijloper in “geleed profiel” - > 200: geen menging

•de fiets in het schoolverkeer - jong geleerd, oud gedaan - stimuleren zelfstandigheid - gezond - 14% wordt met de auto gebracht - Houten: 6%, Amsterdam: 60% lopen - gem. landelijk: 40%

•waarom met de auto naar school? - verkeersveiligheid - combineren met naar het werk gaan - school is te ver weg - 14% is laag, maar iedere dag op hetzelfde moment! (14% van 500  70 kinderen in 50 auto’s om 8.30 uur in een woonstraat!)

•brede aanpak: gedrag, infrastructuur en communicatie - CROW-brochure “Samen werken aan een Duurzaam Veilige schoolomgeving” - infrastructuur, handhaving, educatie, communicatie met ouders - fietsenstalling bij school

- samenwerken! - (verkeers)ouders - schoolleiding - gemeente - politie - omwonenden - leerkrachten - kinderen

- methoden - KANS (Kinderen Anders Naar School) - verkeersslang - kindlint - ANWB Streetwise - verkeersveiligheidslabel - boekjes: “spitsuur rond school”, “de schoolspits” (

•fiets en openbaar vervoer (ketenmobiliteit) - station: - éénderde van de treinreiziger komt met de fiets - 45% van alle Nederlanders woont binnen een afstand van 3 km van een station! - Groningen: ca fietsen (weekend)

onderzoek bij 25 woon-werk relaties: reistijd (vf-waarde): fiets+ov - auto: 1,25 reistijd: lopen of bus+ ov – auto: 1,43  fiets bij voortransport: 15% verbetering

maatregelen: - uitbreiding stallingsvoorzieningen (Prorail: “ruimte voor de fiets”) - verschuiving van bewaakt naar onbewaakt - aanpak weesfietsen (15%!!) - fietskluizen - vouwfiets - OV-Fiets ( - Parijs: “witte fietsen-plan” (

–nieuwe ontwikkelingen - vouwfiets mee in de bus (Qliners + streekbussen in Groningen en Drenthe) - Park & Bike - fiets mee in de metro - Q-park: huurfietsen in parkeergarages - OV-fiets niet alleen bij stations - handhaven veerponten (

•recreatief fietsen - fietsen met een doel-bestemming (zwembad, recreatie gebied) - fietsen als doel (zondagmiddag) - wielrennen - bewegen - fietsvakanties

- fietsvoorzieningen dienen beide doelen: (recreatief + utilitair) - voetveren - fietspaden - stallingen bij bushaltes

•wat is belangrijk voor recreatief fietsen? - (bewaakte) stallingen bij het strand - knooppuntroutes - bewegwijzering - paddestoelen - horeca - arrangementen

•zie ook: