Engels priester en schrijver 1608-1661 Hylke van Zwollezing “Van je familie moet je het hebben” Van een 'omslag in denken’ moeten we het hebben Erwin van Meekeren, psychiater Wie geen gekken of bedelaars in zijn familie heeft, is verwekt door een bliksemstraal. Thomas Fuller Engels priester en schrijver 1608-1661

Wat kan u verwachten? Verantwoording (waarom ik hier mag staan) Waarom moeten we t van familie hebben? Waarom worden ze zo vaak in de steek gelaten? Hoe kunnen we het – allemaal – beter doen? 'omslag in denken’

Waarom mag ik hier staan? Praktijkvoering Publicaties Voordrachten St. LIP Triade borderline Kenniscentrum Podium Naastbetrokkenen Podium EPA

Familiebeleid I Endegeest-Parnassia-Scelta Voorlichtingsavonden Individuele ondersteuning Ondersteuninggroep i.c.m. vaardigheidstraining Relatie- en gezinstherapie KOPP i.s.m. preventie Ondersteuning als patient niet in behandeling is 4

Familiebeleid II Endegeest-Parnassia-Scelta Beleid Scelta (GGNet) Binnen 6-8 weken in kaart gebracht/gesproken Netwerkfunctionarissen Sociale netwerk analyse

Triade Borderline patiënt BALANS hulpverlener naasten 6

Triade Borderline Stichting Labyrint-In-Perspectief Stichting Borderline Triade Borderline

Meekeren, E. van en J. de Jong (1999) Meekeren, E. van en J. de Jong (1999). Het betrekken van de omgeving bij de behandeling van de borderlinepatiënt. PsychoPraxis

CONTEXTUELE PSYCHIATRIE Op komst CONTEXTUELE PSYCHIATRIE Praten met families en naastbetrokkenen over geestelijke gezondheid en psychische problemen. Uitgeverij BOOM, 2013

Kenniscentrum PS www.kenniscentrumps.nl Best Practise ‘Naastbetrokkenen in de behandeling van mensen met een persoonlijkheidsstoornis’ Modelregeling Betrokken omgeving Criteria Familiebeleid Indicatorenset familiebeleid GGZ EPA

Wat kan u verwachten? Verantwoording (waarom ik hier mag staan) Waarom moeten we t van familie hebben? Waarom worden ze zo vaak in de steek gelaten? Hoe kunnen we het – allemaal – beter doen? 'omslag in denken’

Veel documenten Modelregeling Betrokken omgeving Criteria Familiebeleid Indicatorenset familiebeleid GGZ Familie in de langdurige zorg Mantelzorgers van mensen met psychische problemen Mantelzorg zonder zorgen Het verlenen van mantelzorg en het verband met psychische stoornissen Mantelzorg, over de hulp van en aan mantelzorgers De zorg blijft: een onderzoek onder familieleden en andere relaties van mensen met (langdurige) psychische problemen Familiebeleid in de GGZ: moeilijkheden en mogelijkheden.

Tijd doorgebracht Patient Thuis in Therapie eigen omgeving

Tijd doorgebracht (per week) Patient Thuis in Therapie eigen omgeving 167u en 15 min 45 min.

Wisselwerking Patient gestoord omgeving verstoord Omgeving gestoord individu verstoord Patient

De Waal, Bioloog De mens is een sociaal dier Empathie als evolutionair gegeven: ‘Wij zijn voor geprogrammeerd om elkaar de helpende hand te reiken’

Agneta Fischer, psycholoog ‘Volgens recente emotietheorieën is een emotie een reactie op een gebeurtenis of persoon die ons raakt (motivationele relevantie)’ ‘Emoties zijn dus altijd gericht op iets of iemand (intentionaliteit)’

Paul Cobben Filosoof ‘Menszijn is ondenkbaar buiten de gemeenschap. En het leven in een gemeenschap heeft altijd met erkenning te maken, want je wordt in- of uitgesloten’ ‘Je wordt alleen ingesloten als je op een of andere manier bij de groep hoort’ ‘Daarom is die groep zo belangrijk’

Neurobiologen Genen geven kansen en genen geven risico’s Zonder de omgeving zijn ze niets

patiënt BALANS hulpverlener naasten 20

Perspectief patient Mensen functioneren het beste in een omgeving die: Veilig en betrouwbaar is Voldoende vrijheid geeft Hen erkent/steunt (ziet en hoort) Naastbetrokkenen zijn in staat: Informatie aan te dragen Steun te bieden (mits ze zelf op de been blijven)

Perspectief Naastbetrokkenen Veel emoties: verdriet, stress, radeloosheid (over)bezorgdheid, onmacht en schuldgevoelens, onzekerheid en angst Rouw Onbegrip van omgeving Een enorme behoefte aan informatie & advies moeilijk om consequent te zijn en grenzen te stellen op eieren lopen Overbelasting!!

Perspectief behandelaar Naastbetrokkenen zijn: Nodig voor de diagnostiek Nodig voor de behandeling Potentieel negatieve/positieve invloed Ondersteuning behandeling (complementair!) Nodig mbt preventie Overbelasting/ziekte Kinderen

Wat kan u verwachten? Verantwoording (waarom ik hier mag staan) Waarom moeten we t van familie hebben? Waarom worden ze zo vaak in de steek gelaten? Hoe kunnen we het – allemaal – beter doen? 'omslag in denken’

Bang Beschaving Beperkingen systeemtherapie Beschuldigen Brein 5 B(oosdoeners)’s Bang Beschaving Beperkingen systeemtherapie Beschuldigen Brein

Bang Veel mensen in de spreekkamer Moeilijke mensen met moeizame relaties Afschuiven naar systeemtherapeut Betuttelen of aantasten autonomie van patient

Beschaving Westerse beschaving: individualisme! onafhankelijkheid autonomie Zelfredzaamheid in verbondenheid

Systeemtherapie Vaak niet goed vertegenwoordigd Niet altijd goede pers Negeren van individuele pathologie

ook impliciet/onbewust Beschuldigen ook impliciet/onbewust Verwaarlozende Misbruikende Incompetente Bemoeizuchtige Overbezorgde Zelf gestoorde Ouders/opvoerders

Brein (individu) Psychologisch Intrapsychische conflict (Freud!) Neurobiologisch ‘Wij zijn ons brein’ (Swaab!)

Wat kan u verwachten? Verantwoording (waarom ik hier mag staan) Waarom moeten we t van familie hebben? Waarom worden ze zo vaak in de steek gelaten? Hoe kunnen we het – allemaal – beter doen? 'omslag in denken’

Omslag in denken! Bang Beschaving Beperkingen systeemtherapie Beschuldigen Brein -

Omslag in denken! Bang Opleiding Beschaving Beperkingen systeemtherapie Opleiding Beschuldigen Opleiding Brein Opleiding -

Samenwerking Professionals Patient Familie

Alle betrokkenen hebben een opdracht… Patient Openstaan (voor de triade dialoog) Actief familie uitnodigen en betrekken ‘Vergeven’ Familie Patient overtuigen Openstaan voor kritiek & willen veranderen Professionals Opleiding Neutrale positie/loyaliteit Hier-en-nu

Behandelaars wel, familie niet? Aanhoudende scholing Relatie centraal/ tegenoverdracht Voortdurende besprekingen BHP, intervisie, als team functioneren

De systeemtherapeuten Aan de bak! Gedrag wordt gezien als een element in de circulaire wisselwerking en patroonvorming in de gezinsrelaties Traditionele gerichtheid op het individu is vervangen door een gerichtheid op de relatie tussen familieleden. In de gesprekskamer let de therapeut vooral op de emotionele sfeer in het gesprek en het effect van wat wordt gezegd op de andere systeemleden.

Management Enthousiasmeren & uitdragen Faciliteren Financieren Opleidingen Supervisie Logistiek Financieren ‘Controleren’

De opleiders voorop!

Psychoeducatie Ingebed in wetgeving (zoals de Kwaliteitswet, WGBO, de wet BIG); onlosmakelijk onderdeel van de behandeling. Kennisvermeerdering; hoe patient en verwanten met de gevolgen van ziekte en handicap kunnen omgaa Ontwikkeling van (sociale) vaardigheden en probleemoplossend vermogen Doel ook: behoud en opbouw van een sociaal betekenisvol netwerk en toekomstperspectief voor patient en familie.

Leer boek psychotherapie (Colijn e. a Leer boek psychotherapie (Colijn e.a.) De context van de psychotherapie (Rober) De psychotherapeutische interventie dient te ontstaan uit de samenwerking en dialoog tussen therapeut – patient - sociale context Direct aan het begin! Opstarten; evaluatie en bij vastlopen Minder afhankelijk (th)

Eenvoudiger gezegd… Leren praten met familie Begrip krijgen Uitleg geven Verbondenheid herstellen

Leren praten met familie (open dialoog) Begrip krijgen (andere perspectief) Uitleg geven Verbondenheid herstellen

Slotbetoog Patient Behandelaar

Contextueel denken Er zijn ook andere naastbetrokkenen omgeving behandelaar doet er ook toe management Patient Behandelaar opleiding

Voorwaarden… Opleidingen De wil Individueel Team Management

Familie Patient Behandelaar