Updating Lexfin Vennootschapsboekhouden Jean Pierre Vincke Erebedrijfsrevisor Gastdocent HUB-EHSAL

Recentste evolutie Wet 22 april 2012 – B.S. 28 augustus 2012 Volledig schema: de inlichtingen in vak I van de sociale balans moeten gesplitst worden: gemiddeld aantal werknemers aantal gepresteerde uren personeelskosten bedrag van de voordelen bovenop het loon “Ingeval het aantal betrokken werknemers minder dan drie bedraagt of gelijk aan drie is, moet de rubriek niet worden uitgesplitst”

Recentste evolutie KB 25 augustus 2012 – B.S. 17 september 2012 Aanpassing van de criteria voor vzw’s Kleine vzw’s Niet meer dan één van de volgende criteria overschreden: Personeel: 5 VTE Ontvangsten, andere dan uitzonderlijke: 312.500 EUR Balanstotaal: 1.249.500 EUR

Recentste evolutie KB 25 augustus 2012 – B.S. 17 september 2012 Aanpassing van de criteria voor vzw’s Zeer grote vzw’s 100 VTE of ten minste twee van de volgende criteria overschreden: Personeel: 50 VTE Ontvangsten, andere dan uitzonderlijke: 7.300.000 EUR Balanstotaal: 3.650.000 EUR

Nieuwigheden editie 2013 KB van 7 november 2011: wijziging art. 78 KB 30 januari 2001 (zie advies CBN 2012/11) Wet van 8 januari 2012: vereenvoudiging van fusies et splitsingen Wet van 19 maart 2012: correcties aan de vereffeningsprocedure Wet van 22 maart 2012: nieuwe mogelijkheid van vrijstelling van de consolidatieplicht Bepaalde adviezen CBN (boek bijgewerkt tot 31 juli 2012) Alle adviezen zijn beschikbaar op Lexfin

Correcties aan de vereffeningsprocedure Zuiver vennootschapsrechterlijk: zie sessie vennootschapsrecht Op boekhoudkundig vlak: Tussentijdse rapportering aan de rechtbank (art. 189bis W. Venn.): voortaan: in de zevende en de dertiende maand na de invereffeningstelling opgesteld aan het einde van de zesde en twaalfde maand van het eerste vereffeningsjaar Let op: het gaat niet om een resultatenrekening, maar om een staat van ontvangsten, uitgaven, uitkeringen en wat nog te vereffenen blijft

CBN 2011/21 Bewaring van boeken Klassieke bewaringstermijn: 7 jaar 3 jaar voor de stukken die niet als bewijs jegens derden hoeven te dienen Na afsluiting van de vereffening: 5 jaar (art. 195 W. Venn.) want, door het verlies van de rechtspersoonlijkheid, niet langer onderworpen aan de boekhoudwet

Vrijstelling consolidatieplicht Art. 110 W. Venn. werd aangevuld met een 2de lid: Een moedervennootschap die alleen maar dochterondernemingen heeft die, gelet op de beoordeling van het geconsolideerd vermogen, de geconsolideerde financiële positie of het geconsolideerd resultaat, individueel en tezamen, slechts van te verwaarlozen betekenis zijn, wordt vrijgesteld van de verplichting voorzien in het eerste lid.

CBN 2012/10 te verwaarlozen betekenis een moedervennootschap kan slechts gebruik maken van het nieuwe art. 110, tweede lid W.Venn. indien, door het niet opnemen in haar geconsolideerde jaarrekening van dochterondernemingen die, gelet op de beoordeling van het geconsolideerd vermogen, de geconsolideerde financiële positie of het geconsolideerd resultaat, individueel en tezamen, slechts van te verwaarlozen betekenis zijn, de gebruikers geen andere beslissingen zouden nemen dan deze op basis van een geconsolideerde jaarrekening die wel deze dochterondernemingen bevat

CBN 2012/10 te verwaarlozen betekenis Deze regel valt niet te herleiden tot het bepalen van een percentage van bijvoorbeeld het geconsolideerde balanstotaal of de geconsolideerde omzet. De regel moet integendeel mede kwalitatief beoordeeld worden.

CBN 2012/10 te verwaarlozen betekenis De CBN vestigt de aandacht op een gevolg: De ondernemingen met een deelnemingsverhouding worden in een geconsolideerd jaarrekening volgens de vermogensmutatiemethode opgenomen, worden in een gewone jaarrekening aan aanschaffingswaarde opgenomen Besluit: mogelijk verlies aan informatie

Advies 2012/2 van het IBR: te verwaarlozen betekenis De Raad van het Instituut is van oordeel dat het begrip "dochterondernemingen van te verwaarlozen betekenis" in het gewijzigd artikel 110 W. Venn., kan worden geïnterpreteerd als dochterondernemingen die respectievelijk afzonderlijk of gezamenlijk minder dan één procent van het netto-actief van de moedervennootschap vertegenwoordigen.

Advies 2012/2 van het IBR: te verwaarlozen betekenis In bijkomende orde zou/zouden de betrokken dochteronderneming of dochterondernemingen door hun risico's en verbintenissen buiten balans op de moedervennootschap geen risico mogen laten wegen dat hoger is dan één procent van het netto-actief van de moedervennootschap. Opmerking: het IBR heeft het aspect geconsolideerd resultaat niet behandeld

CBN 2012/12 Vrijstelling van subconsolidatie Op basis van art. 113 W. Venn. Artikel 114 W. Venn. voegt hier aan toe dat deze vrijstelling niet van toepassing is wanneer alle of een deel van de aandelen die zijn uitgegeven door één van de vennootschappen die moeten worden geconsolideerd, zijn genoteerd in de zin van artikel 4 W.Venn.

CBN 2012/12 Vrijstelling van subconsolidatie vennootschap M vennootschap A vennootschap B vennootschap F1 vennootschap F2 vennootschap F3 voor de toepassing in hoofde van A; A en F worden in aanmerking genomen

CBN 2012/12 Vrijstelling van subconsolidatie Vaststelling van de CBN Het Belgisch recht is restrictiever dan de 7de Richtlijn; volgens de richtlijn wordt enkel A in aanmerking genomen

CBN 2011/23 Factoring Analyse van verschillende soorten overeenkomsten: de factor kan instaan voor: - het beheer van de debiteurenportefeuille; - het beheer van de debiteurenportefeuille en insolventiedekking; - het beheer van de debiteurenportefeuille en voorfinanciering; - het beheer van de debiteurenportefeuille, voorfinanciering en insolventiedekking; of - voorfinanciering en insolventiedekking

CBN 2011/23 Factoring In alle gevallen, bij de overdracht van de schuldvordering: 400 Handelsdebiteuren (factor) X aan 400 Handelsdebiteuren X

CBN 2011/23 Factoring Factorloon: geboekt onder 61 Disconto: geboekt onder 653

CBN 2011/23 Factoring Met financiering zonder insolventiedekking 1ste benadering: Het gefinancierd bedrag gekregen van de factor wordt geboekt op de passiefrekening 433 Kredietinstellingen: Schulden in rekening-courant uitboeking van de rekening 433 tegen 400 factor bij de betaling door de klant (op dat tijdstip verdwijnt de schuld)

CBN 2011/23 Factoring Met financiering zonder insolventiedekking De methode wordt door sommige auteurs bekritiseerd 2de benadering: bij de financiering, uitboeking uit de rekening 400 handelsdebiteur factor de verbintenis wordt in klasse 0 geboekt en in de jaarrekening vermeld De keuze tussen beide methodes is niet neutraal: de 2de benadering leidt tot een lager balanstotaal

CBN 2011/23 Factoring Met financiering met insolventiedekking Bij volledige dekking van het voorschot: uitboeking uit de rekening 400 handelsdebiteur factor Bij gedeeltelijke dekking van het voorschot: voor het niet gedekte gedeelte, zie de vorige situatie

CBN 2011/24 Herstructureringskosten Vervangt het vroegere advies 123/1 Voorbeelden van herstructureringskosten uitzonderlijke afschrijvingen studiekosten verhuiskosten opzeggingsvergoedingen kosten m.b.t. een (conventioneel) brugpensioenstelsel kosten voor de herscholing van personeel voorzieningen voor kosten enz.

CBN 2011/24 Herstructureringskosten 204 herstructureringskosten @ 649 als herstructureringskosten geactiveerde bedrijfskosten (- ) 669 uitzonderlijke kosten als herstructureringskosten opgenomen onder de activa (- ) Volgens de CBN eveneens 204 herstructureringskosten @ 65X als herstructureringskosten geactiveerde financiële kosten (- )

CBN 2012/2: De boekhoudkundige verwerking van toegekende voordelen bij het afsluiten van een huurovereenkomst Voorbeelden van voordelen: de betaling van een vergoeding bij het tekenen van de overeenkomst; het vergoeden (door de verhuurder) van door de huurder gemaakte kosten (zoals verhuiskosten, aanpassingen aan het vastgoed en opzegvergoedingen verbonden aan de bestaande huurovereenkomst); gedurende de eerste maanden van de nieuwe huurovereenkomst betaalt de huurder geen of slechts een lagere huur.

CBN 2012/2: De boekhoudkundige verwerking van toegekende voordelen bij het afsluiten van een huurovereenkomst Boekhoudkundige verwerking bij de verhuurder: de totale kost verbonden aan de voordelen gedurende de huurperiode lineair (tenzij een andere systematische basis representatief is voor het tijdspatroon volgens hetwelk het voordeel van het gehuurde actief afneemt) in resultaat opnemen als een vermindering van de huuropbrengsten

CBN 2012/2: De boekhoudkundige verwerking van toegekende voordelen bij het afsluiten van een huurovereenkomst Boekhoudkundige verwerking bij de huurder: de opbrengst verbonden aan de voordelen gedurende de huurperiode lineair (tenzij een andere systematische basis representatief is voor het tijdspatroon volgens hetwelk het voordeel van het gehuurde actief afneemt) in resultaat boeken als een vermindering van de huurkosten

CBN 2012/2: De boekhoudkundige verwerking van toegekende voordelen bij het afsluiten van een huurovereenkomst Voorbeeld bij de huurder: Huurperiode: 36 maanden Maandelijkse huur: 18.000 EUR Voordeel: 2 eerste maanden geen huur De 2 x 18.000 = 36.000 wordt gespreid over 36 maanden: of een maandelijkse besparing van 1.000 EUR

CBN 2012/2: De boekhoudkundige verwerking van toegekende voordelen bij het afsluiten van een huurovereenkomst Voorbeeld bij de huurder: Eerste 2 maanden: 610 Huur en huurlasten 17.000 aan 492 Toe te rekenen kosten 17.000 De volgende maanden: 492 Toe te rekenen kosten 1.000 aan 550 Kredietinstelling: rekening-courant 18.000

CBN 2012/3 : de boekhoudkundige verwerking van aandelenoptieplannen ondernemingen, dewelke gebruik maken van aandelenopties, worden blootgesteld aan het toekomstige prijsverschil dat ontstaat tussen de uitoefenprijs van de optie en de beurskoers (voor genoteerde aandelen op een gereglementeerde of een niet-gereglementeerde markt) of reële waarde (voor niet-genoteerde aandelen) van het onderliggend aandeel op het ogenblik van de uitoefening van de optie

CBN 2012/3 : de boekhoudkundige verwerking van aandelenoptieplannen de CBN stelt dat dit toekomstig prijsverschil reeds in het jaar van de toekenning van de opties zal aanleiding geven tot een boekhoudkundige registratie via 637 Voorzieningen voor andere risico’s en kosten geen voorziening indien de vennootschap zich heeft ingedekt voor een uitgewerkt voorbeeld: zie het advies

CBN 2012/6: Tax shelter in hoofde van de productievennootschap De geproduceerde audiovisuele werken worden geboekt op rekening 211 Concessies, octrooien, licenties, know-how, merken en soortgelijke rechten meestal een subrekening per film

CBN 2012/6: Tax shelter in hoofde van de productievennootschap Raamovereenkomst: 40% lening 60% financiering Dit laatste wordt beschouwd als een verkoop van de rechten op de toekomstige opbrengsten Maar de overeenkomst voorziet ook in het algemeen in een putoptie ten gunste van de investeerder (voorbeeld 15% van de totale financiering)

CBN 2012/6: Tax shelter in hoofde van de productievennootschap Bij het sluiten van de raamovereenkomst: verkoop van de rechten op de toekomstige opbrengsten voor 60: 40 Handelsvorderingen 60 aan 493 Over te dragen opbrengsten 45 499 Wachtrekening 15 De optie wordt tevens in kl 0 opgenomen (rek 09)

CBN 2012/6: Tax shelter in hoofde van de productievennootschap Bij voltooiing van het audiovisueel werk: 493 Over te dragen opbrengsten 45 aan 70 Omzet 45

CBN 2012/6: Tax shelter in hoofde van de productievennootschap Bij het lichten van de optie door de belegger: 499 Wachtrekening 15 aan 44 Handelsschulden 15 Indien de optie niet wordt gelicht: 499 Wachtrekening 15 aan 70 Omzet 15

CBN 2012/6: Tax shelter in hoofde van de productievennootschap Toekenning van een deel van de opbrengsten aan de investeerder: 64 Andere bedrijfskosten

CBN 2012/7: Tax shelter in hoofde van de investeerder Vervangt het vroegere advies 2010/7 Belangrijkste aanpassing heeft betrekking op de tijdelijke belastingvrijstelling ofwel boeking op het ogenblik van de ondertekening ofwel boeking, jaarlijks, van het bedrag van de daadwerkelijke vrijstelling telkens via 689 aan 132

CBN 2012/8: inbreng in eigendom in een Belgische burgerlijke maatschap In hoofde van de vennootschap, vennoot van de maatschap: deelneming in de maatschap: geen financieel actief, maar mede-eigendom (in onverdeeldheid) in de activa en passiva van de maatschap; verwerking volgens de proportionele integratiemethode; in voorkomend geval, indien meerwaarde bij de inbreng in de maatschap: voor het deel dat afgestaan wordt: realisatiemeerwaarde voor het proportioneel deel nog in bezit: eventueel herwaarderingsmeerwaarde

CBN 2012/9: vaste activa (gedeeltelijk) verworven tegen een veranderlijke prijs vaste activa zijn die vermogensbestanddelen van een onderneming die bestemd zijn om duurzaam voor de bedrijfsuitoefening te worden gebruikt en waarvan een toekomstig economisch nut kan worden verwacht

CBN 2012/9: vaste activa (gedeeltelijk) verworven tegen een veranderlijke prijs kosten die rechtstreeks gerelateerd zijn aan onmiddellijke opbrengsten van een bepaald boekjaar moeten overeenkomstig het matchingbeginsel ten laste van dat boekjaar worden genomen deze kosten leiden niet tot een toekomstig economisch nut voor de onderneming. Vermits voor deze kosten het investeringskarakter ontbreekt, kan hier geen activatering plaatsvinden.

CBN 2012/9: vaste activa (gedeeltelijk) verworven tegen een veranderlijke prijs (voorbeeld 1) Verwerving van alle aandelen van een vennootschap voor een prijs die als volgt is bepaald : - een vast bedrag dat bij de ondertekening van de koopovereenkomst wordt betaald; - een vast bedrag dat in vier schijven wordt betaald op 31 december 20X0, 20X1, 20X2 en 20X3; - en een bijkomende betaling in mei 20X1 en 20X2 van 30 % van de aan de overgenomen vennootschap toe te wijzen bedrijfswinst van de respectieve boekjaren 20X0 en 20X1 (met een bepaald maximumbedrag).

CBN 2012/9: vaste activa (gedeeltelijk) verworven tegen een veranderlijke prijs (voorbeeld 2) Een vennootschap (horecazaak) verwerft op 1 januari 20X0 van de stad ABC een concessie met een looptijd van 5 jaar om op de markt een bistro uit te baten. Hiervoor dient de vennootschap een prijs te betalen die als volgt is bepaald: - een vast bedrag dat bij het sluiten van de overeenkomst wordt betaald; - een bijkomend bedrag dat in mei 20X1, 20X2, 20X3, 20X4 en 20X5 wordt betaald. Het bedrag betreft een percentage van de omzet van de vennootschap gedurende de looptijd van de concessie: de boekjaren 20X0, 20X1, 20X2, 20X3 en 20X4.

CBN 2012/9: vaste activa (gedeeltelijk) verworven tegen een veranderlijke prijs (voorbeeld 3) Een vennootschap A verwerft alle aandelen van een vennootschap B die actief is het medialandschap (televisie- en radioproducties). Net vóór de verkoop heeft deze vennootschap B bij de overheid een dossier ingediend voor de verkrijging van een radio-vergunning. Voor de overname van de aandelen van vennootschap B heeft vennootschap A een vaste prijs betaald van 13.000.000 euro. Met de verkoper van de aandelen wordt evenwel overeengekomen dat vennootschap A een bijkomende éénmalige prijs van 1.400.000 euro zal betalen als de overgenomen vennootschap B de radiovergunning zou verkrijgen.

CBN 2012/9: vaste activa (gedeeltelijk) verworven tegen een veranderlijke prijs (voorbeeld 4) Een vennootschap A neemt in jaar 20X0 een concessie met een juridische duur van 10 jaar over van vennootschap B. De vennootschap A betaalde 300 voor de concessie. De concessie wordt volgens een daartoe opgesteld plan afgeschreven over een periode van tien jaar. Met de overdragende vennootschap B wordt bovendien nog overeengekomen dat de koper A in de vier boekjaren na het jaar van aankoop nog een meerprijs zal betalen die telkens gelijk is aan 10 % van de omzet van het voorgaande boekjaar. De omzet van de onderneming in deze jaren is gelijk aan: 270 in jaar 20X0; 320 in jaar 20X1; 140 in jaar 20X2 en 360 in jaar 20X3.

CBN 2012/11: gevolgen KB 7 november 2011 Invoering art. 78, § 8 KB 30 januari 2001: § 8. Bij de opname van het eigen vermogen van de overgenomen vennootschap in de boekhouding van de overnemende vennootschap, wordt rekening gehouden met de fiscale samenstelling en kwalificatie van de bestanddelen van dit eigen vermogen ten name van de overnemende vennootschap.

CBN 2012/11: gevolgen KB 7 november 2011 Invoering art. 78, § 8 KB 30 januari 2001: In zijn vroegere versie bepaalde artikel 78, § 6 KB 30 januari 2001 enkel dat bij fusie waarbij de overnemende vennootschap aandelen van de overgenomen vennootschap bezat, rekening gehouden werd met de eventuele wijziging van de fiscale kwalificatie van de reserves van de overgenomen vennootschap ingevolge de fusie. Artikel 78, § 8 KB 30 januari 2001 neemt die regel over en verklaart die van toepassing op alle eigen-vermogensbestanddelen. De regel wordt, ten opzichte van de gevallen van moeder-dochter-fusie of splitsing, verruimd.

CBN 2012/11: gevolgen KB 7 november 2011 Slaat op: belastingvrije reserves herwaarderingsmeerwaarden kapitaalsubsidies (vrijgestelde herwaarderingsmeerwaarden worden fiscaal als vrijgestelde reserves beschouwd)

CBN 2012/12 Immateriële vaste activa Grotendeels een overname van de definities en de specifieke waarderingsregels uit het KB van 30 januari 2001

CBN 2012/12 Immateriële vaste activa Voorwaarden voor de activering van zelf vervaardigde immateriële vaste activa (IVA) (1): De IVA dienen identificeerbaar te zijn en toekomstige economische voordelen op te leveren. Bovendien dient de betrokken entiteit er de zeggenschap over te hebben.

CBN 2012/12 Immateriële vaste activa Voorwaarden voor de activering (2): vooreerst dient het nut van het product of proces voor de onderneming te worden aangetoond, m.a.w. het moet bijdragen tot het verwezenlijken van het ondernemingsdoel of tot een verbeterde concurrentiepositie; het product of proces moet nauwkeurig gedefinieerd en geïndividualiseerd zijn; de gemaakte kosten moeten aan het project gerelateerd zijn en afzonderlijk bepaalbaar zijn;

CBN 2012/12 Immateriële vaste activa Voorwaarden voor de activering (3): de technische uitvoerbaarheid van het product of proces moet aangetoond worden; de financiële haalbaarheid moet bewezen zijn; dat houdt in dat de ondernemingsleiding voldoende middelen beschikbaar stelt of dat deze naar redelijke verwachting beschikbaar komen voor de voltooiing van het project.

CBN 2012/12 Immateriële vaste activa Voorwaarden voor de activering (4): Artikel 60 KB 30 januari 2001 preciseert dat de geactiveerde vervaardigingsprijs niet hoger kan zijn dan een voorzichtige raming van de gebruikswaarde of van het toekomstig rendement van dit actief voor de onderneming. m.a.w. de vervaardigingsprijs kan niet hoger zijn dan de waarde die een onderneming aan het actief toekent op grond van de in het business-plan geschatte toekomstige kasstromen die dit actief zal genereren (discounted cash flow).

CBN 2012/12 Immateriële vaste activa Kosten die enkel tot doel hebben het IVA te onderhouden of aan te passen zonder de aard van het actief te wijzigen, kunnen niet geactiveerd worden en moeten als kost van het boekjaar ten laste worden genomen Na voltooiing, enkel kosten die leiden tot een fundamentele wijziging of verbetering van het betrokken immaterieel vast actief komen voor activering in aanmerking Voorbeeld: ontwikkeling van een website

CBN 2012/12 Immateriële vaste activa Kosten van onderzoek en ontwikkeling: Onder ‘onderzoek’ moet worden verstaan, de originele, systematisch uitgevoerde werkzaamheden, in de hoop inzicht te verkrijgen en nieuwe wetenschappelijke of technische kennis te verwerven. ‘Ontwikkeling’ wordt gedefinieerd als de concrete uitvoering van ontwerpen of studies voor de productie van nieuwe of aanzienlijk verbeterde materialen, werktuigen, producten, procédés, systemen of diensten door gebruik te maken van ontdekkingen of verworven kennis alvorens een productie te starten die kan worden gecommercialiseerd (art. 95 KB 30 januari 2001)

CBN 2012/12 Immateriële vaste activa Kosten van onderzoek en ontwikkeling: Art. 96, § 1, 4° W. Venn.: het jaarverslag moet informatie bevatten omtrent de werkzaamheden van de onderneming op het gebied van onderzoek en ontwikkeling En dit ongeacht of de kosten O & O volledig, gedeeltelijk of niet werden geactiveerd

CBN 2012/12 Immateriële vaste activa Kosten van onderzoek en ontwikkeling in het jaarverslag: Niet toekomst gericht Niet enkele kwantitatieve gegevens, ook kwalitatieve informatie over het doel en de aard van de betrokken onderzoeken

CBN 2012/12 Immateriële vaste activa Kosten van onderzoek en ontwikkeling: Alcatel, Lucent, Bell rapportering over 2001 Rekening 21, toelichting VOL 5.2.1., code 8021: 76.951.674 EUR Resultatenrekening, rekening 72: 76.951.674 EUR Jaarverslag: de investeringen in O & O beliepen 122.800.000 EUR

Ter herinnering Verifieer de waarderingsregels (zijn ze nog aangepast?) De omvang van de vennootschappen (voor verbonden vennootschappen: op geconsolideerde basis)

Zijn er nog vragen?