Epilepsie Vereniging Nederland Patiënten belangenorganisatie van en voor mensen met epilepsie en hun direct betrokkenen

Inhoud presentatie: Epilepsie, de aandoening Epilepsie en behandeling Medicijnen; andere behandelmogelijkheden.

Epilepsie Epilepsie is een tijdelijke functiestoornis in de hersenen, waarbij hersencellen zich plotseling en ongecontroleerd ontladen. Pas als iemand bij herhaling dergelijke aanvallen heeft, is er sprake van epilepsie.

Soorten aanvallen Gegeneraliseerde aanvallen Partiële aanvallen

Soorten aanvallen (1) Gegeneraliseerde aanvallen: hierbij zijn grote delen van de zenuwcellen van de rechter- en de linkerhersenhelft betrokken; iemand met een dergelijke aanval is volledig buiten bewustzijn.

Gegeneraliseerde aanval

Gegeneraliseerde aanvallen Tonisch-clonische aanvallen Absences Myoclonische aanvallen Atone aanvallen

Soorten aanvallen (2) Partiële aanvallen: alleen een bepaald deel of bepaalde delen van de hersenen zijn hierbij betrokken; het bewustzijn is soms nog intact, soms verminderd en soms helemaal afwezig.

Partiële aanvallen Eenvoudig partiële aanvallen Complex partiële aanvallen Gevolgd door een gegeneraliseerde aanval

Effecten epilepsie vlekken, kleuren trekkingen spraak geluiden tintelingen trekkingen vlekken, kleuren spraak geluiden

Diagnose Verhaal van de patiënt (anamnese) is meestal onvoldoende. Het verhaal van anderen (hetero-anamnese) is erg belangrijk! Video-opname maken (thuis) Elektro-encefalogram (EEG)

EEG Ogen open Ogen gesloten

EEG Routine EEG: - 20 minuten registratie - tijdens registratie zuchten en in een flitsende lamp kijken Slaap EEG EEG na slaaponthouding 24-uurs EEG

Aanvullend onderzoek Computertomografie (CT-scan) Magnetic resonance imaging (MRI)

MRI

Vóórkomen epilepsie Ca. 100.000 mensen hebben epilepsie. Ca. 10.000 nieuwe diagnoses per jaar. Epilepsie ontstaat het meest in de jeugd (voor het 20e jaar) en op oudere leeftijd (na het 65e jaar).

Vóórkomen epilepsie 25% 54% 21% Leeftijd 0 - 12 jaar

Oorzaken epilepsie Aangeboren hersenafwijking Hersentumor Hersenbloeding of -infarct Infectie Hersenbeschadiging na een ongeluk Vaak geen oorzaak Erfelijkheid/verhoogde aanleg

Oorzaken epilepsie

Hoe ontstaat epilepsie? Genetische aanleg Aanvallen Structurele of functionele veranderingen Aandoening Processen Leeftijd Maanden tot jaren Sander & White, 2001

Starten behandeling? Na eenmalig insult: meestal afwachten. Tweemaal insult < 1 jaar: start medicatie. Beschadiging/afwijking in hersenen plus ondersteunend EEG-beeld: start medicatie.

Hoe epilepsie behandelen? Medicijnen Andere mogelijkheden: Epilepsie chirurgie Nervus vagusstimulatie Ketogeen dieet

Medicijnen (1) De meest gangbare manier om epilepsie te behandelen: Doel: aanvallen en risico's t.g.v. recidief aanvallen voorkomen. 70-75% is goed met medicijnen te behandelen.

Medicijnen (2) Kies meest effectieve medicijn, met minste bijwerkingen. Streef naar monotherapie. Motivatie van patiënt vereist (vermijd overslaan van medicatie).

Medicijnen (3) Eerste keus medicijnen: Valproaat (Depakine, Propymal, Convulex) Carbamazepine (Tegretol, Carbymal) Lamotrigine (Lamictal)

Medicijnen (4) Oudere middelen: Fenobarbital (Luminal) Fenytoïne (Diphantoïne, Dilantin, Epanutin) Nieuwe middelen: Lamotrigine (Lamictal) Topiramaat (Topamax) Levetiracetam (Keppra) Neurontin

Medicijnen (5) Verwacht: Pregabaline (Lyrica) Zonisamide (Zonegran)

Medicijnen (6) Bijzondere situaties: Felbamate (Taloxa) Vigabatrine (Sabril) Acetazolamide (Diamox) Ethosuximide(Ethymal, Zarontin) Primidon (Mysoline)

Andere mogelijkheden Wanneer ? Als je na 2 jaar nog steeds aanvallen hebt, ondanks verschillende medicijnen:  overleg met neuroloog, mogelijke verwijzing naar een epilepsie- of neurochirurgisch centrum

Andere mogelijkheden Epilepsie chirurgie Nervus vagusstimulatie Ketogeen dieet

Epilepsie chirurgie Over het algemeen wordt een stuk van de slaapkwab of voorhoofdskwab van de hersenen, waar de haard zit, weggenomen.

Epilepsie chirurgie Spanningsveld Bron van de epilepsie verwijderen. Kans op beschadiging van hersengebieden.

Epilepsie chirurgie Bron van epilepsie goed lokaliseren. Bron moet buiten onmisbare hersengebieden liggen. Het moet 1 bron zijn.

Epilepsie chirurgie Dit betekent uitgebreid onderzoek voor de patiënt(e) die niet op medicijnen reageert.

Epilepsie chirurgie Nederland ca. 80 operaties per jaar. Schatting 450-500 operaties uitgevoerd. Goede resultaten van operatie.

Epilepsie chirurgie 1992-2002 zijn 75 kinderen geopereerd 34 een slaapkwab (temporaal) operatie: 25 geen aanvallen meer 6 nog sporadisch een aanval 2 meer dan 2 aanvallen/jaar

Nervus vagusstimulatie Prikkeling van de linker nervus vagus heeft invloed op de hersenen en kan aanvalsonder- drukkend werken.

Nervus vagusstimulatie Een soort pacemaker in de borst geïmplanteerd met een draad, die onder de huid naar de linker nervus vagus loopt.

Nervus vagusstimulatie Epilepsie reageert niet op medicijnen. Geen indicatie voor epilepsiechirurgie, of niet succesvol.

Nervus vagusstimulatie Onderzoeksgegevens* bij ca. 44%: sterke afname aanvallen; bij ca. 30%: redelijk tot goede afname; bij 25%: nauwelijks of geen verbetering. * Na gemiddeld 1 jaar NVS

Nervus vagusstimulatie Nadelen: Klachten van heesheid, hoesten en kortademigheid Meeste klachten verdwijnen of verminderen na enige tijd

Ketogeen dieet Specifiek voor kinderen. Dieet bestaat voornamelijk uit vet. Door tekort aan suiker wordt vet omgezet in zgn. ketonen (aceton). Blijkt soms gunstig te zijn bij epilepsie.

Ketogeen dieet Klassieke dieet: 90% van de calorieën komen uit vet en 10% uit andere voedingsbestandsdelen MCT-dieet (Medium-Chain Triglyceriden): maakt gebruik van oliecapsules 60% middellange keten triglyceriden 11% vet 19% koolhydraten 10% eiwitten

Ketogeen dieet Epilepsie reageert niet op medicijnen. Geen indicatie voor epilepsiechirurgie.

Ketogeen dieet Onderzoek bij 51 kinderen Na 1 jaar: 10% (5) geen aanvallen. 12% (6) 90% < aanvallen. 53% (27) gestopt met het dieet.

Ketogeen dieet Nadelen: Vraagt veel tijd en energie. Dieet is niet volwaardig. Allerlei bijwerkingen. Maatschappelijke consequenties

Conclusie Aanvallen kun je goed behandelen. Meestal met medicijnen (ca. 70%). Houd je aanvallen, dan nog andere mogelijkheden: Epilepsie chirurgie Nervus vagusstimulatie Ketogeen dieet

EPILEPSIE VERENIGING NEDERLAND