Bondgenootschap met ouders Ellen Rutgeerts – 21 november 2013 Goeiedag, Ellen Rutgeerts – VBJK Hoofdredactie KIDDO, vandaar enkele artikelen in jullie mapje. Ook artikel ouderparticipatie op buitenschoolse kinderopvang Later in traject nog veel meer artikels: buurt, samenwerken met vrijwilligers, intergenerationeel werken,…

Vorige keer __ Vandaag Wat is ouderbetrokkenheid? Op interactieniveau Dagelijks contact Sleutelmomenten Op organisatieniveau Hoe doe je het? Gedeeld opvoeden, wat is dat? Wanneer gebeurt dat? In wennen, in dagelijks brengen en halen, in sleutelmomenten Op organisatieniveau Vandaag: hoe doe je dat? Dagelijkse contacten met vaders en moeders Tijdens sleutelmomenten in de opvang Onthaal Wennen Tevredenheidsgesprek Overgangsperiode Moeilijke gesprekken Afzwaaien …

Altijd in het achterhoofd… Zoals vorige keer: Wat voor de ene ouder ondersteunend is, is voor de andere ouder niet ondersteunend. Vorige keer: brede waaier aan activiteiten aanbieden. Vandaag: Ook brede waaier aan stijlen aanbieden, fingerspitzengefuhl van wat aanslaat, wat de ouder nodig heeft.

Altijd in het achterhoofd… Gedeeld opvoeden, wat is dat? Wanneer gebeurt dat? In wennen, in dagelijks brengen en halen, in sleutelmomenten Op organisatieniveau Vandaag: hoe doe je dat?

Altijd in het achterhoofd… Ouders zijn de eerste opvoeder. Dat principe altijd huldigen. Ook in het belang van het kind. En natuurlijk zie je ouders soms zoeken en denk je zelf dat je het antwoord eigenlijk al kent… Maar laat hen zoeken. Ondersteun hen. Formuleer geen antwoorden waarmee je hen passeert

Altijd in het achterhoofd… Maar laat hen zoeken. Ondersteun hen. Bovendien: Give them a break. Vaders en moeders worden overspoeld met advies voor goed ouderschap. Zijn allemaal zoekende. Doen allemaal trial and error. Niet alles hoeft perfect te gaan. Laat los. Beter vaders en moeders die zich goed ondersteund voelen, die zich

Dagelijks contact: graag meer info “Wij hadden een heen-en weerschriftje. Daarin stonden de basic dingen: eten, slapen,… Jammer dat ze niet meer feedback geven over andere zaken, wat ze allemaal gedaan hebben.” (mama) “Als je niet voor 17u je kind kan afhalen, dan weet je niet wat er gebeurd is.” (papa) “En dan denk ik soms: er is hier zoveel rijkdom die wij niet te zien krijgen.” (mama) Graag info over de dag “Alles gaat goed, zeggen de begeleiders. Er is geen probleem.” Maar ouders blijven op hun honger zitten. “En ’s avonds vertellen ze wel wat, maar soms is er geen tijd voor meer dan enkel het technische. Jammer”. Zeker ouders die altijd laat komen – in de spits van de kinderopvang – hebben het gevoel erg weinig informatie te krijgen. Soms is het niet de vaste begeleider van hun kind en is er maar beperkte informatie beschikbaar (de overdracht is niet goed gelopen). - Iedereen is heel vriendelijk. Maar ik mis wat informatie. Het afhaalmoment, het gaat heel snel, we blijven aan het poortje staan. En de begeleiders zijn met 1000 en 1 dingen bezig. ’S Avonds is er iemand van de avondshift en die persoon weet dan niet hoe de dag geweest is. Heel begripvol voor de situatie van de begeleidsters. Maar toch een gemis.

Dagelijks contact: graag meer info “Ik wil graag weten hoe het écht gaat. Ik wil niet per se zes maanden wachten op dat observatiegesprek…” (papa) “Een slechte dag, zeggen ze soms. Dan maak ik me echt zorgen.” (papa) “Het bord waarop de activiteiten stonden, mis ik dus. Hebben ze geknutseld? Zijn ze gaan wandelen? Zo kon ik ‘s avonds makkelijker de dag overlopen met mijn kind.” (mama) “En laatst zong hij de hele tijd een liedje. Ik verstond het niet, maar blijkbaar zingen ze dat hier elke dag? Die dingen weet ik graag.” (mama) “Ik wil graag weten hoe het écht gaat. Ik wil niet per se zes maanden wachten op dat observatiegesprek…” (papa)  Tevredenheidsgesprek, observartie, ZikoVo, kindbespreking: vinden ze heel leuk, maar er moet tijd en ruimte zijn, moet met de vaste aandachtspersoon en mag voor hen niet de enige manier zijn waarop ze iets te weten komen over het leven van hun kind in de kribbe. “Een slechte dag, zeggen ze soms. Dan maak ik me echt heel grote zorgen.” (papa) “Het bord waarop de activiteiten stonden, is weg. Dat mis ik dus echt. Hebben ze geknutseld? Zijn ze gaan wandelen? Zo kon ik ‘s avonds makkelijker de dag overlopen met mijn kind.” (mama) “En laatst zong hij de hele tijd een liedje. Ik verstond het niet, maar blijkbaar zingen ze dat hier elke dag? Die dingen weet ik graag.” (mama) Ook: namen van andere kinderen – sommigen willen een familiemuur voor ouders. Sommigen lossen het op door de foto’s te zoeken op de bakjes / kastjes van andere kinderen. Bij deze citaten: je merkt reeds overgang naar samen opvoeden. Ouders willen graag dingen uit de opvang meenemen naar huis. Willen graag die brug maken tussen thuis en de opvang. PAPA: “Ik wil haar leven kunnen begrijpen. = de leefwereld in de kribbe! Ik wil weten met wat ze speelt en met wie. Als we weten wat er hier gebeurt, kunnen we dat thuis ook doen.” Bijvoorbeeld moeder: “Er was afgesproken dat mijn kind alleen nog maar een tuutje kreeg om te slapen. Dat probeerde ik dus thuis ook zo. Maar toen kwam ik halen en zat hij te spelen met een tuut in zijn mond. Dat gebeurde vaak en ik begreep niet waarom? Ik heb het gevraagd en toen hebben we samen een oplossing gevonden.” Ouders proberen vaak te brug te maken tussen thuis en de opvang. Ook taak van begeleiders om dat te doen: de brug maken tussen de opvang en thuis en ouders daarin niet te passeren.

Dagelijkse contacten: samen opvoeden “Ik hoorde dat mijn dochtertje nu ook al soep drinkt. Met een beker, blijkbaar. Ik was aangenaamd verrast. Maar misschien hadden ze dat kunnen zeggen? Dan kon ik dat thuis ook proberen.” (mama) “Toen zag ik dat mijn dochter hier met potten en pannen in het speelkeukentje in de weer is. Thuis deed ik het nog altijd met babyspeelgoed, ik had liever geweten dat ze al aan iets anders toe was.” (papa)

Dagelijkse contacten: samen opvoeden “C’est géniale de laisser la fierté chez la maman. Wanneer het kind bijvoorbeeld zijn eerste stapjes doet, dan zullen de begeleiders dit niet vertellen tegen de ouders. Ze zullen pas iets zeggen, wanneer de ouders het thuis meegemaakt hebben.” (mama) “Ik sta in het onderwijs, ik wilde tot de zomervakantie wachten met zindelijkheid. Maar half juni zijn ze in de opvang begonnen. Ik had dat graag eerst besproken.” (mama) “C’est géniale de laisser la fierté chez la maman. Wanneer het kind bijvoorbeeld zijn eerste stapjes doet, dan zullen de begeleiders dit niet vertellen tegen de ouders. Ze zullen pas iets zeggen, wanneer de ouders het thuis meegemaakt hebben.” (mama) Ik had graag tot de zomervakantie gewacht met zindelijkheid. Het is dan warm en ik kon mijn zoontje bloot in de tuin laten rondlopen. Bovendien sta ik in het onderwijs, ik had tijdens die twee maanden rustig de tijd om mij daarop toe te leggen. Maar half juni zijn ze in de opvang begonnen. Ik viel uit de lucht, ik had dat graag eerst besrproken. Het is ook heel moeilijk gegaan, hij heeft noet altijd ongelukjes.” (mama)

Samen opvoeden, oké. Maar hoe?! Opvoeden is geen exacte wetenschap. Heeft te maken met normen en waarden, met eigen gevoelens, met persoonlijke geschiedenis. Die ideeën zijn context- en tijdsgebonden. Iedereen vult het anders in. Bovendien iedereen ervaringsdeskundige. Iedereen zijn eigen mening. Daarom heel moeilijk om “samen op te voeden”. Maar tegelijk heel makkelijk. Er is geen recept – zei ik ook in het begin – maar door vragen te stellen en te luisteren naar de ouder, kom je al een heel eind. Vertrek daarbij niet vanuit een “deskundige houding” maar vanuit een gedeelde bezorgdheid. Elke ouder is betrokken op zijn kind. En vergeet niet: zij hebben ook veel vragen maar durven het niet altijd te stellen. Bijvoorbeeld: Er is een kindje dat altijd weent, welk effect heeft dat op de groep? Hoe gaan jullie daarmee om? Wat als ik blijf plakken ‘s morgens, is dat niet frustrerend voor de andere kinderen?

Steek je antennes uit bij het wennen “Mijn zorgen heb ik voor mij gehouden.” (mama) “Zo luid. En zoveel vuile neuzen! Ik dacht, het zal niet lang duren voor mijn dochter ziek is. En inderdaad…” (mama) “Over het flesje hebben we veel afgestemd. Dat was nooit een probleem. Ze kunnen precies aan alles tegemoet komen.” (mama) “Ik was blij dat ik daarna altijd mocht bellen. Ze bellen mij ook als er iets is, dat stel mij gerust.” (mama) “Mijn vrouw heeft dat gedaan. Ik weet er niet zo veel van.” (papa) “Mijn zorgen heb ik voor mij gehouden.” (mama) “Zo luid. En zoveel vuile neuzen! Ik dacht, het zal niet lang duren voor mijn dochter ziek is. En inderdaad…” (mama) “Over het flesje hebben we veel afgestemd. Dat is een werk. Borstvoeding op zoveel graden opwarmen want anders gaan de vitamines eruit, zus en zo bewaren. Ze zijn heel flexibel. Als je iets vraagt, lijkt het voor hen nooit een probleem. Ze kunnen precies aan alles tegemoet komen.” (mama) “Ik was blij dat ik daarna altijd mocht bellen. Ze bellen mij ook als er iets is, dat stel mij gerust.” (mama) “Mijn vrouw heeft dat gedaan. Ik weet er niet zo veel van.” (papa) Luisteren, fingerspitzengefuhl  begint bij wennen: eerste grondige kennismaking met kind en ouders. Neem tijd om te luisteren. Zorg dat aandachtspersoon tijd en ruimte heeft voor ouder en kind die samen komen wennen. Doe het niet op het drukste moment van de dag. (Die dingen heb ik vorige meer allicht al verteld?)

Steek je antennes uit bij het wennen “Het eerste afscheid was moeilijk. Na de eerste week, zagen ze dat ik meer nodig had en ben ik nog de tweede week gebleven. Het is leuk dat ze mijn ritme volgden. Ik kan nu nog steeds een half uur blijven. Ik heb echt het gevoel welkom te zijn.” (mama) “Ik had niet het gevoel dat het langer moest. Maar ik wist niet dat het ook langer kon.” (papa) “Eerste keer afscheid was moeilijk voor mij als mama. Na de eerste week wennen, zagen ze dat ik meer nodig had en ben ik nog de tweede week gebleven. Daar hebben ze alle begrip voor. Het is leuk dat ze mijn ritme volgden. Ik kan nu nog steeds een half uur blijven. Ik heb echt het gevoel welkom te zijn.” “Ik had niet het gevoel dat het langer moest. Maar ik wist niet dat het ook langer kon, dat het ook over een week ofzo of twee weken kon zijn Wennen (ons stokpaardje - ouders appreciëren het heel erg als daarvoor tijd genomen wordt en als ze naargelang de noden langer kunnen wennen dan afgesproken)

Steek je antennes uit bij het wennen “Het wenmoment was eigenlijk meer voor mij dat voor mijn zoon. Ik moest ook wenen op sommige momenten. Ik stelde vragen en ze stelden ook vragen aan mij. Bijvoorbeeld over de borstvoeding. Ik heb heb daarvoor thuis een schema, nu gebruiken ze dit ook. Het was leuk om te zien wat ze juist deden in de opvang. Er werd gezongen, er waren activiteiten. Mijn man gaat ons kindje soms halen en ziet hem dan altijd in de relax. Ik kon hem gerust stellen dat het overdag anders is. Alleen ‘s avonds tijdens de drukte zit hij in de relax.” (mama) Ouders vertellen in de focusgroepen heel veel over wennen. Dat toont hoe belangrijk dat moment voor hen was. Toont heel goed dat daar verschillende elementen in zitten. Wennen heeft niet alleen als doel om het kind aan de opvang “gewoon te maken” en ouders te informeren over de werking. Het is ook ouders op hun gemak stellen, informatie krijgen van de ouders, hen tonen dat je open staat om samen te zoeken,…

Wennen: ook voor (ouders van) oudere kinderen “Bij de kruipers is hij minder content. De overgang is niet goed verlopen en daar heb ik het moeilijk mee.” (mama) “Nieuwkomers krijgen een uitgebreide rondleiding. Het intakegesprek duurt minstens een uur. We nemen royaal de tijd om naar hun verwachtingen te luisteren. Ze kunnen samen met hun zoon of dochter komen wennen en ook later mogen ze blijven plakken als ze dat willen.” (IBO Jojo – in KIDDO 6, 2011) - Ik heb gevoel dat de overgang baby-kruiper moeilijk is verlopen. Hij is minder content, merk ik. Daar heb ik het moeilijk mee. De overgang, was er juist na de grote zomervakantie. Hij was zo lang thuis geweest in de zomervakantie, dan de eerste dag terug naar de opvang, en direct naar een nieuwe groep, dat liep heel moeilijk voor mijn zoon.

Informatie over de werking “Ik voelde me echt welkom, sinds de eerste dag. De werking werd heel duidelijk toegelicht, ik kreeg een rondleiding in het huis, het dagverloop werd overlopen.” (mama) “Je krijgt alles op voorhand te horen, maar dat vergeet je weer.” (mama) “Er zijn zoveel dingen waaraan ik moet denken. Van mijn vrouw moet ik zeker vijf dingen vragen. Ik er vergeet er steevast drie en dan vergeet ik zeker ook nog naar het bord te kijken.” (papa) 1. “Ik voelde me echt welgekomen, sinds de eerste dag. De werking werd heel duidelijk toegelicht, ik kreeg een rondleiding in het huis, het dagverloop werd overlopen.” (mama) 2. “Je krijgt alles op voorhand te horen, maar dat vergeet je weer.” (mama) Zowel info-avonden als geschreven informatie als rondleiding als intakegesprek. Ook info over het wennen. Alles is vergeten wanneer het zover is. Ouders hebben daar suggesties voor: bijvoorbeeld 10 sterke punten van de pedagogiek op papier.   3. “Als je niet naar het bord kijkt, dan heb je het gemist. Maar er zijn zoveel dingen waaraan je moet denken tijdens het brengen en halen. Vragen over je kind bijvoorbeeld. Mijn vrouw zegt mij dat ik zeker vijf dingen moet vragen, ik vergeet er drie te vragen en dan vergeet ik zeker ook nog naar het bord te kijken.”

Ouderactiviteiten “Mijn ouders (de grootouders) vonden dat wel leuk. Zij komen de kinderen soms halen. Met activiteiten leren ze de opvang beter kennen.” (papa) “Af en toe was ik ontgoocheld. Dan nam ik verlof, veranderde de datum twee dagen op voorhand en kon ik toch niet deelnemen. Want ik wil graag andere kinderen en hun ouders beter leren kennen. En ik apprecieer heel sterk de activiteiten die er zijn.” (papa) “Mijn ouders (de grootouders) vonden dat wel leuk. Zij komen de kinderen soms halen. Met activiteiten leren ze de opvang beter kennen.” “Als we vroeg genoeg op de hoogte zijn, dan kan ik mij daarvoor vrij maken. Af en toe was ik ontgoocheld. Dan nam ik verlof, veranderde de datum twee dagen op voorhand en kon ik toch niet deelnemen. Want ik wil graag andere kinderen en hun ouders beter leren kennen. En ik apprecieer heel sterk de activiteiten die er zijn.”

Ouderactiviteiten “Mijn vrouw ging naar een atelier. Ze mocht dingen meebrengen uit haar cultuur. Maar er was geen ontmoeting. Mijn vrouw wilde de anderen leren kennen.” (papa) “Ik vind ook het praten met andere ouders interessant. Bijvoorbeeld de moeder die vertelt dat haar drie kinderen hier geweend hebben. C’est rassurant.” (mama)

Ouderactiviteiten “Er was een info-avond over psychomotoriek. Heel interessant. Begeleiders waren daar fel mee bezig en zo krijg je beter zicht op het leven in de opvang.” (mama) “We hadden een buffet en alle ouders brachten iets mee. Dat vond ik leuk. Je babbelt natuurlijk het meest met de ouders die je kent van ‘s morgens en ‘s avonds, maar het geeft een andere sfeer.” (mama) “We konden in de leefgroepen kijken naar de nieuwe meubels enzo. Toen kon ik me beter voorstellen wat mijn dochter overdag beleeft. Bijkbaar is ze ook verzot op de trampoline.” (papa) “Er was een info-avond over psychomotoriek. Ik vond dat heel interessant. Het was een onderwerp waarmee de begeleiders fel bezig zijn en zo krijg je wel een beter zicht op het leven in de opvang.” (mama) “We hadden een buffet en alle ouders brachten iets mee. Dat vond ik leuk. Je babbelt natuurlijk het meest met de ouders die je kent van ‘s morgens en ‘s avonds, maar er zijn wel kansen op ontmoeting en het geeft hoe dan ook een andere sfeer.” (mama) “We konden in de leefgroepen kijken naar de nieuwe meubels enzo. Toen kon ik me beter voorstellen wat mijn dochter overdag beleeft. Bijkbaar is ze ook verzot op de trampoline.” (papa)

Op organisatieniveau: suggesties van ouders “Een ideeënbord in plaats van ideeënbus. Als het idee goed is, kunnen andere ouders bolletjes plakken of aanvullen. Zo zien we meteen wat bij de ouders leeft en waar er enthousiasme voor is.” (papa) “Hoe kunnen we een manier vinden dat ouders tegen elkaar ook soms dingen kunnen zeggen? Hoe kunnen we onze tips aan de opvang geven? Want je durft het niet altijd zeggen. Uiteindelijk ben je wel tevreden en laat je het passeren.” (mama) “In plaats van een ideeënbus een ideeënbord zodat we elkaar kunnen aanvullen. Ik schrijf er bijvoorbeeld een idee op en als het een goed idee is, dan kunnen andere ouders daarop bolletjes plakken of met commentaar aanvullen en zo zien we meteen wat bij de ouders leeft en waar er enthousiasme voor is.

Op organisatieniveau: suggesties van ouders “Een familiemuur voor de ouders. Wie hoort bij wie?” (mama) “De namen en een foto van de andere kinderen” (papa) “Wat kunnen we doen aan die buzz?” (papa) “Hoe kunnen we ouders ontmoeten over de grenzen van groepjes heen?” (mama) “Wat is het budget en kunnen we mee beslissen in de aankopen?” (mama) “Voorlezen is leuk. Ook al is het in een andere taal. Zo leren de kinderen ook de andere ouders kennen. Want die zien ons altijd wanneer we ‘s morgens en ‘s avonds in hun groep komen, hé.” (mama) Ouders denken heel graag mee en hebben goede suggesties. “Een familiemuur voor de ouders, da’s een goed idee!” “Ik wil de namen van de andere kinderen weten. Een groepsfoto aan het begin van het jaar zou helpen.” “Welke ouders horen bij welke kinderen?”

In het algemeen: complimenten van ouders “Ze hebben ons geholpen met de inschrijving voor school.” (papa) “Het is hier een familiale sfeer.” (mama) “Er is altijd een luisterend oor. Ik weet dat ik hier terecht kan.” (mama) “Die foto’s van mijn kind zijn fantastisch!” (mama) “Mijn vrouw is Portugees, ze nemen hun tijd om de dingen uit te leggen.” (papa) “Mijn kind is allergisch. Op school merk ik dat hij minder wordt opgevolgd.” (mama) “Ze hebben ons geholpen met de inschrijving voor school.” (papa) “Het is hier een familiale sfeer. Iedereen is vriendelijk, het gaat er gemoedelijk aan toe. Met de ouders die op hetzelfde moment komen brengen en halen maak ik regelmatig een praatje.” (mama) “Er is altijd een luisterend oor. Ik weet dat ik hier terecht kan, ook bij de directie.” (mama) “Die foto’s van mijn kind zijn fantastisch! Af en toe krijg ik die per mail toegestuurd en zeker wanneer ik voor mijn werk in het buitenland gaat, vind ik dat heel leuk.” (mama) “Mijn vrouw is Portugees, ze nemen hun tijd om de dingen uit te leggen.” (papa) “Mijn kind is allergisch. Nu gaat hij naar school en ik merkje heeft een genetische ziekte. Nu gaat mij kind al naar school en merk ik dat het daar helemaal anders verloopt. Hier hebben ze mijn kind heel goed opgevolgd, geobserveerd,…” (mama)

Samengevat in woord en beeld De wensen van ouders, samengevat – beelden uit oudercrèche van vorige keer, herinner je vliegje – spinnenweb – kop koffie? Ik heb ze vertaald naar wat de ouders hier vertellen in de focusgroepen over de “gewone kinderopvang” Het is een stiekeme wens van veel ouders. Iedere vader of moeder zou wel eens een vliegje willen zijn bij zijn kind. Op school, op kamp, enzovoort. Wat maakt mijn kind mee? Hoe gaat het met mijn kind? Hoe ontwikkelt mijn kind zich bij anderen? Als bijkomend effect komt de steun van andere ouders die in die levensfase met jonge kinderen dezelfde dingen bezig zijn. Welkom. Zich thuis voelen. Op hun gemak zijn. Gevoel dat hun vragen, bezorgdheden, verzoeken voor de opvang niet te veel zijn. Tweerichtingsverkeer. Vertrouwen. Graag meebouwen aan een goede opvang.

Randvoorwaarden & aandachtspunten Gender Diversiteit Verbondenheid met de buurt Communicatie & taal Team Vragen? Aanvullingen?

Meer info: www.oudercreches.be www.kiddo.net www.vbjk.be  publicaties ellen.rutgeerts@vbjk.be DVD Wiegelied voor Hamza DVD Childcare Stories Brochure Ouderparticipatie Brochure Vaders Boek Sociale Functie Downloads Oudercrèches Artikels in KIDDO over communicatie met ouders Wanda, goede intervisiemethodiek Pedagogisch documenteren, goede ondersteuning in interactie met kinderen en ouders …