De Kerk als ongelooflijke verleiding Jongeren en ongeloof De reactie van de Kerk De missie en core-business van de Kerk Mystagogische katechese Illustratie van mystagogische katechese (filmfragment)

1. Jongeren en (on)geloof persoonlijke achtergrond Ambivalentie als jongere: aantrekking en afstoting Spiritualiteit en dogma/kerkstructuur ‘Verkeerd voorgelicht’ Bij theologiestudie kennismaking met de mystieke kern van christelijk geloof (mystici, kloostertraditie) ‘Mystagogische missie’ Eerst als studentenpastor: Juiste voorlichting voor ‘afgehaakte’ jongeren Nu als onderzoeker, beleidsadviseur & coach van jongerenwerkers en leraren

1. Jongeren en (on)geloof maatschappelijke ontwikkeling - ‘Subjectieve secularisatie’ ‘plausibiliteitsverlies’ van christelijk geloof: - rationaliteit (Marx, Freud, Feuerbach, Wittgenstein) - autonomie (Fromm, Jung) Privatisering: ieder voor zich Pluralisme: reli-shoppen ‘Iets-isme’: er is meer tussen hemel en aarde

1. Jongeren en (on)geloof de slingerbeweging Tot 1960 Na 1960 Theocratisch mensbeeld Liberaal mensbeeld Institutionele godsdienst Humanisme Collectief Autonomie, individuatie Gehoorzaamheid Eigen ervaring, zelf ontdekken Genade (Geluks)-economie (maakbaarheid)

2. De reactie van de Kerk: pastoraat en katechese Tot 1960 Na 1960 Verkondigen van de Waarheid Zelf ervaren (ervaringskatechese) Kerkelijke socialisatie Individuatie Genade van God Levensgeluk heb je zelf in de hand Verbale geloofsoverdracht Correlatie eigen ervaring en traditie

Onderscheiding der Geesten: seeing the difference 3. Missie en ‘core-business’ van de Kerk: ontvankelijkheid stimuleren voor Gods liefde Het verschil tussen ‘ontvankelijkheid voor Gods liefde’ en seculier humanisme Onderscheiding der Geesten: seeing the difference in order to make the difference

Onderscheiding der Geesten De vier graden van liefde van Bernardus 1. Wanneer de mens zichzelf liefheeft om zichzelf 2. Wanneer de mens God liefheeft om zichzelf 3. Wanneer de mens God liefheeft om God 4. Wanneer de mens zichzelf liefheeft om God

De grondstructuur van de liefde 1. liefde die op jezelf gericht is 2. liefde die erop is gericht om behoeften bevredigd te krijgen door de ander 3. liefde die onvoorwaardelijk, belangeloos is 4. liefde waarin je boven jezelf wordt uitgetild

Nieuwe kijk op geloofsontwikkeling Ik en mezelf Ik en de ander (het andere) De ander (het andere) en ik De Ander en ik

1) ik en mezelf: Uitgangspunt: mijn behoeften en grenzen Rendement: gezonde zelfliefde Kwaliteiten: afgrenzen van identiteit vanuit autonomie en rationaliteit

2) ik en de/het ander(e): Uitgangspunt: mijn behoeften t.o.v. anderen Rendement: gezonde relaties vanuit wederkerigheid. Kwaliteiten: invoelingsvermogen, tolerantie, respect, acceptatie etc.

3. de/het ander(e) en ik: Uitgangspunt: - zin-ontlening i.p.v. autonome zingeving - ik-jij i.p.v. ik-het: ‘Het jij komt me tegen uit genade, door zoeken wordt het niet gevonden, maar dat ik tot hem het grondwoord spreek, is daad van mijn wezen, mijn wezensdaad.’ (Martin Buber: Ich und Du) Rendement: liefde, vrijheid, levensvreugde Kwaliteiten: contemplatieve competentie, ontvankelijkheid, mededogen

4) de Ander en ik: Rendement: gelukzalige eenheid met God Uitgangspunt: geloof in en relatie met God als extrapsychische werkelijkheid Rendement: gelukzalige eenheid met God Kwaliteiten: spirituele overgave aan Gods Wil

4. Mystagogische katechese Mystagogische katechese bij de kerkvaders: 1) eerst sacramenten ervaren 2) dan pas uitleg Mystagogische katechese = eerst ervaring van vierde laag, dan verhelderen en verinnerlijken dan die ervaring

Pastoraat en katechese Tot 1960 Na 1960 Renaissance van de mystagogie Verbale Ervarings- Nederland als missiegebied: verkondiging katechese verleiden tot ervaring opdoen met inspirerende christelijke praxis Geloofs- Correlatie Verhelderen en verinnerlijken van waarheid ervaring- opgedane spirituele ervaring doorgeven traditie

De 3 fasen van mystagogie 1) Mystagogie van het bestaan - begeleiding bij het ontvankelijk worden voor de werkelijkheid van God 2) Mystagogie van de Genade - begeleiding bij in relatie treden met God 3) Mystagogie van de Kerk - begeleiding bij intreden in de geloofsgemeenschap

Zone van naaste ontwikkeling Kloof tussen beginsituatie en einddoel Net een stapje verder: - niet meteen ‘mystagogie van de Kerk’, - diaconale insteek: ‘mystagogie van het bestaan’ aanbieden van inspirerende christelijke praxis = mogelijkheid ervaring laag 4

Mystagogisch jongerenpastoraat De pastor als jongerenmystagoog: Verleiden tot deelname aan een inspirerende christelijke praxis Getuigen van het eigen christelijke geloof = vierde laag Dienen bij verhelderen en verinnerlijken van ervaring jongere

Mystagogisch jongerenpastoraat Verleiden tot ervaring opdoen met een inspirerende christelijke praxis - Kloosterbezoek - Ontmoeting met geïnspireerde gelovige - Film kijken waarin christelijk geloof gethematiseerd wordt - Zingen - Bibliodrama - Deelname aan ritueel - Etc.

Mystagogische katechese 2. Getuigen 2 cirkels:

5. Illustratie van mystagogische katechese: City of Angels 1) Verleiden = kijken naar speelfilm over botsing van seculier en christelijk wereldbeeld 2) Getuigen = getuigenis in de film benoemen en be-amen 3) Verhelderen = onderscheiding der geesten

5. Illustratie van mystagogische katechese Onderscheiding der geesten in fragment uit speelfilm City of Angels Laag 1: Laag 4: ‘Mijn wil’ ‘Gods Wil’ Rationalisme Geloof Beheersing Overgave Horizontaal Verticaal