Gevaarsinschatting Lt J. Adriaensens Gevaarlijke stoffen Gevaarsinschatting Lt J. Adriaensens versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Inhoud Infobronnen – Databanken Chemiekaarten Demo BIG Gevaarsinschatting Vb Algemene aanpak incident GS NL versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Gevaarsinschatting? versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Gevaarsinschatting Doel: Gevaarsafstanden (veilige afstanden) inschatten Gevaren lokaal inschatten Effecten op afstand inschatten Mogelijke uitbreidings scenario‘s in rekening nemen Gebaseerd op wetenschappelijke modellen maar ook: Vuistregels Vereenvoudigde formules Gezond verstand ... versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Gevaarsinschatting bij incidenten Wat willen we weten? Brand- en explosiegevaar Giftigheid Te gebruiken blusmiddelen Giftigheid rook Gedrag in water Beschermende kledij – PBM’s Opruimingsactiviteiten … versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Brand- en explosiegevaar Afhankelijk van: Vlampunt Dampspanning Minimum ontstekingsenergie (<0.6mJ vonkvrijgereedschap) Plasoppervlak Windsnelheid Temperatuur Aard van de opslag … versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Giftigheid Aard van opname Mac-waarde/AGW-waarde PBM’s Gifwolkgevoeligheid Dampspanning – toxiciteit Effect lokaal Effect op afstand kan bepaald worden met inschattingsmethoden (werkblad, rekenregels, schadescenarioboek, ERG,…) versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Giftigheid rook Afhankelijk van atomen in molecule Bepaalt ook te gebruiken meetbuisjes Lijst met mogelijke verbrandingsproducten Per groep/atoom Kunststoffen/vloeistoffen Tabel met voorbeelden versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Atoom Rookgassen Chloor (Cl) HCl (zoutzuur) Cl2 (chloor) COCl2 (fosgeen) Stikstof (N) NOx (nitreuze dampen) HCN (Blauwzuur) NH3 (ammoniak) Zwavel (S) SO2 Tabel: rookgassen ifv aanwezige atomen versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Tabel: verbrandingsproducten per groep (bron: Operat.Handboek OGS, Nibra NL versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Gedrag in water Oplosbaarheid Soortelijk gewicht (drijven/zinken) versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Gevaarsinschatting Parameters Bronsterkte Dampspanning Windsnelheid Oppervlakte plas Bewolking Damp/gasdichtheid Vlampunt Oplosbaarheid in water Relatieve dichtheid vloeistof Hoeveelheid Temperatuur stof/omgeving … Methodes Schadescenarioboek Regel van 1,11, 66 Werkblad Vuistregels versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Bronsterkte Bepaalt effect lokaal en op afstand Hoeveelheid stof die vrijkomt in atmosfeer of kan vrijkomen door verdamping Afhankelijk van: Plasoppervlak (m2): hoe groter de plas, hoe groter de verdamping Dampspanning (mbar) - Temperatuur Windsnelheid (m/s): dwz meer wind, meer verdamping Hoe groter de bronsterkte, hoe groter de afstand wordt waarop effect waarneembaar is versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Bronsterkte gassen Gekoelde gassen 30 kg/s (vloeistoflek) Samengeperste 100 kg/s (vloeistoffase) 10 kg/s (gasfase) versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Dampspanning Hoe groter de dampspanning, hoe meer verdamping T afhankelijk Bij iedere 10°C meer, factor 1.5 Op te zoeken Bron: operationeel handboek OGS, NIBRA versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Plasoppervlakte Hoe groter de plas, hoe meer verdamping Hoe groter de bronsterkte, hoe groter de schadeafstand Vuistregels voor: inschatten van plasoppervlak mogelijk plasoppervlak bij begeven van tank versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Vuistregels NVBR Nederland plasoppervlakte 1m3 op verharde bodem 100 m2 op absorberende grond 10 m2 10m3 250 m2 100 m3 1500 m2 op land op water kleine lekkage grote lekkage 1500m2 geheel bezwijken 10000 m2 versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Weersomstandigheden Dag – nacht Bewolking Wind Meer wind: meer verdamping Meer wind: ook betere verdunning Windrichting Verwachtingen voor de volgende uren Regen Hoe stabieler het weer, hoe verder effect reikt versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Oplosbaarheid in water Schuimkeuze Neerslaan van wolk Verdunnen met water versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Methodes voor gevaarsinschatting Regel van 1, 11, 66 Schadescenarioboek Werkblad ... versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Gevaarsinschatting – Regel van 1 versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Voorbeeld berekening Regel van 1 Benzine lek Plasoppervlak= 10 m2 AGW = 332 ppm of 1000 mg/m³ (BIG) Dampspanning = ca 400 mbar (BIG) Wind = 2m/s Wind = 5 m/s Instabiel weer: n=1 Stabiel weer: n=0 Plasoppervlak = 100 m2 versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Gevaarsinschatting - schadescenarioboek Nederland Van bepaalde stoffen zijn de ergste scenario’s berekend Brandbare/explosieve Toxische Brandbare en toxische Tabel geeft schade afstanden voor brand/explosie en intoxicatie bij bepaalde weerklasse Gaat uit van ernstige incidenten: dus vaak overschatting Transport en opslag omstandigheden versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Gevaarsinschatting - schadescenarioboek Schadeafstand brand en explosie Schade afstand intoxicatie Tabel geeft afstanden in m Vb benzine en LPG lek (tanktransport) versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Gevaarsinschatting - schadescenarioboek versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Brandbare vloeistoffen versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Brandbare vloeistoffen Zullen verdampen en zich verspreiden Afstand tot ontsteking Stralingswarmte plasbrand Benodigde schuim Mogelijke scenario’s: Plasbrand BLEVE Wolkbrand Effect afstanden BLEVE versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Afstand tot ontsteking van vloeistof Dampspanning vloeistof bij 20°c 10m² 100m² 10.000m² Tot 100 mbar (ethanol) 3,5 12,5 150 Tot 250 mbar (aceton) 7 25 300 Tot 500 mbar (benzine) 50 600 Groter dan 500 mbar (ether) 100 1200 Tabel: Benedenwindse ontstekingsafstand in m (ronde plasvorm, 20°C,stabiel weer en 2m/s) versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Stralingswarmte plasbrand versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent koelen 10 sec versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Schuim Vuistregel versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Effect afstanden BLEVE: brandbare vloeistoffen type inhoud massa kg R1 vuurbol R2 sec. brand R3 brandwond Piekdruk ruitbreuk Fragmenten Drum 200 L 160 kg 12.5 m 25 m 40 m 23 m 60 m Tankauto 10 m³ 8.100 kg 50 m 100 m 150 m 116 m 250 m 20 m³ 16.200 kg 120 m 180 m 400 m 40 m³ 32.400 kg 75 m 225 m 200 m 500 m Wagon 80 m³ 64.800 kg 300 m 1.000 m Tabel: Effect afstanden BLEVE bij metalen tanks met brandbare vloeistoffen versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Verdamping en verspreiding in de lucht Verdamping kan beperkt worden door: Indammen aarde/zand Absorptie inn zand/aarde/absorptiemiddel Neutraliseren Omleiden naar basin Plas bedekken (bv plastiek) Stoppen lekkage versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Brandbare gassen versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Explosie gasflessen bij dakwerken Wageningen NL 2007 versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Brandbare gassen Gassen Opgelost in vloeistof Onder druk vloeibaar Onder druk Gekoeld vloeibaar Afstand tot ontsteking Afstanden BLEVE gas versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Vuistregel: afstand tot ontsteking Lek gasfase in buiten lucht Afstand tot LEL = 250 x uitstroomopening in cm Fakkel bij ontsteking = 250 x uitstroomopening in cm Lek vloeistoffase in buiten lucht Afstand tot LEL = 500 x uitstroomopening in cm Fakkel bij ontsteking = 500 x uitstroomopening in cm versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Afstand tot ontsteking   Gasfase lekkage Vloeistoflekkage Soort Lek Gatdiam Explosie Ontstekingsbronnen cm Mogelijk [m] Verwijderen [m] Lekke flens of afsluiter 1 2,5 5 10 Afgebroken 50mm (2") 12,5 25 50 80mm (3") 8 20  40  40 80 Gat in reservoir 100 versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent BLEVE versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent BLEVE Film BLEVE (47 sec) versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent LNG 06/2002 Catalonië versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Schadeafstanden BLEVE gas Type inhoud massa kg R1 vuurbol R2 sec. brand R3 brandwond Piekdruk ruitbreuk Fragmenten Autogastank 60 L 36 kg 7.5 m 15 m 23 m 60 m Kleine tank 8 m³ 4.800 kg 39 m 78 m 116 m 250 m Tankwagen klein 30 m³ 18.000 kg 59 m 118 m 180 m 400 m Tankwagen groot 40 m³ 24.000 kg 66 m 133 m 200 m 500 m Wagontank 70 m³ 42.000 kg 94 m 164 m 300 m 1.000 m versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Bleve propaan versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Vb Algemene aanpak incident GS Aanrijden: Info opvragen Bovenwinds Op voldoende afstand stoppen (min 25m) Verkenning: op afstand starten Identificatie van de stof Inschatten gevaar Aanvalsstrategie bepalen Zie aanpak OGS Nederland document versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

departement opleiding brandweer Gent Bron: Richtlijn Optreden R031, Brandweer Regio Twente, Nl versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent

Bedankt voor uw aandacht! versie 01 21.01.2009 departement opleiding brandweer Gent