Leren in een online wereld (part 1) Flexibel en op maat Dames en heren welkom. Mijn naam is Jeroen Krouwels. U heeft mij vanuit mijn rol als bestuurslid van de Branche Vereniging voor Leertechnologie gevraagd een visie te geven op e-learning vanuit het perspectief van de zorgsector en het zorgonderwijs. Dat wil ik met plezier voor u doen, en ik zal mijn best doen om u in 20 minuten tijd te laten zien en ervaren wat e-learning in de zorg op dit moment al betekent. Allereerst neem ik u mee naar het begin van de vorige eeuw. Spreker: Jeroen Krouwels www.bvlt.nl

“Als kennis en vaardigheden voortdurend in beweging zijn, wat hebben we dan aan onderwijs wat daar als een eigenstandige entiteit buiten staat? Wat hebben we aan mensen die de vaardigheden en kennis voor de wereld van gisteren beheersen, terwijl ze niet over de vaardigheden beschikken om voor de wereld van morgen te leren? Opleiders moeten mensen en steeds dynamischer wordende organisaties ondersteunen in het aansprekend organiseren van de leerprocessen in relatie tot hun directe toepassing…” “Als kennis en vaardigheden voortdurend in beweging zijn, wat hebben we dan aan onderwijs wat daar als een eigenstandige entiteit buiten staat? Wat hebben we aan mensen die de vaardigheden en kennis voor de wereld van gisteren beheersen, terwijl ze niet over de vaardigheden beschikken om voor de wereld van morgen te leren? Opleiders moeten mensen en steeds dynamischer wordende organisaties ondersteunen in het aansprekend organiseren van de leerprocessen in relatie tot hun directe toepassing…” Frans de Vijlder, Leren en organiseren (2002)

Een vliegtuig uit begin 20e eeuw

Een A380 anno nu Dit schept al wat meer vertrouwen… Tegenwoordig ziet een operatiekamer er zo uit. Zoals u ziet barst het van de technologie. Niet moeilijk te kiezen als u een operatie dient te ondergaan, welke operatiekamer uw voorkeur heeft.

Operatiekamer begin 20e eeuw Lang geleden zag een operatiekamer er zo uit. Je kunt je al bijna niet meer voorstellen hoe een operatie in die tijd in z’n werk ging. Ik ben in mijn leven 2x geopereerd en moet er niet aan denken dat ik in die tijd op zo’n tafel had moeten liggen..

Operatiekamer vandaag de dag Dit schept al wat meer vertrouwen… Tegenwoordig ziet een operatiekamer er zo uit. Zoals u ziet barst het van de technologie. Niet moeilijk te kiezen als u een operatie dient te ondergaan, welke operatiekamer uw voorkeur heeft.

Onderwijs begin 20e eeuw Begin vorige eeuw zag het onderwijs er zo uit. Let voor even op de bankjes, de boeken en schriften op die bank en de pennen in de hand.

Onderwijs vandaag de dag Zo ziet onderwijs er vandaag de dag uit. Let op de boeken, schriften en pen in de hand… Het belangrijkste echte verschil is dat de foto in kleur is en dat er een laptop met audiovoorziening aanwezig is. Voor de docent overigens, die centraal staat. Dit is het onderwijsmodel dat we sinds de industriële revolutie kennen, en waar 2e hands kennis wordt overgedragen. De vraag die steeds vaker gesteld wordt, ook in de zorg, is in hoeverre dit onderwijsmodel nog voldoet in huidige tijd, die gekenmerkt wordt door de informatiemaatschappij waarin kennis sneller ontwikkelt dan ooit te voren en waarin ICT in alle hoeken en gaten van het dagelijks leven is doorgedrongen. En die ICT die heeft de manier waarop we kennis ontwikkelen, verzamelen, distribueren en gebruiken fundamenteel veranderd. Ik zou u een middag lang kunnen onderhouden over de ontwikkelingen op technologiegebied, maar om u nu een korte indruk te geven over de invloed en impact van de rol van technologie en de snelheid waarmee dit gebeurt, de volgende vergelijking.

Innovatie in het onderwijs is nog te vaak oude wijn in nieuwe zakken… E-learning is niet nieuw meer, en velen van u hebben er waarschijnlijk al kennis mee gemaakt. Toch heeft e-learning de afgelopen pakweg 15 jaar niet de vlucht genomen die in de jaren ‘90 voorspeld werd. En daar is ook een reden voor. Innovatie begint vaak met het veranderen van de vorm of de opmaak.

E-learning of E-reading? INNOVATIEF? Veel e-learning systemen zijn namelijk gericht geweest op het digitaliseren van wat al in boeken stond. Het boek rechtop, of een boek op batterijen. Daarbij werd ook een goed planningssysteem voor de administratieve kant van cursussen ontwikkeld. De vraag is of dat werkelijk een innovatie is geweest. Mijn visie is van niet.

Innovatie of aanvulling? INNOVATIEF?

Innovatie of aanvulling?

Media vergelijking studie in 1947 “Als de instructiemethode hetzelfde is, blijkt er nauwelijks verschil in leerresultaat per medium” (vgl. in 1947: papier, film, les)

Echte innovatie ontstaat als technologie het proces beïnvloedt… Echte innovatie ontstaat als technologie de manier van werken verandert.

Voorbeeld: de boekenwinkel… Ter illustratie: de manier van verkopen, de organisatievorm en de handelingen die nodig zijn om een boekenwinkel te runnen verschillen fundamenteel van die van een internetboekenwinkel. De manier waarop de consument een boek koopt, wat ie daarvoor moet doen en hoe vaak ie dat doet veranderen mee… Iedereen dacht dat met de komst van internet de boekenverkoop zou verminderen, maar niets is minder waar, er wordt meer gelezen dan ooit. En afgelopen kerst zijn er in Amerika voor het eerst meer e-books verkocht dan gewone boeken via amazon.com……. TREND

Ondertussen hebben we ICT in de klas… Als we die ontwikkelingen afzetten tegen de ICT-ontwikkelingen in het onderwijs, zien we dat er nog een hele wereld te winnen is. Deze lerares gebruikt ICT, binnen het bestaande onderwijsmodel. Zonder echt te chargeren zou je kunnen zeggen dat een lesuur duurder is geworden en inhoudelijk daardoor niet of nauwelijks in waarde is toegenomen. We doen hetzelfde, maar dan niet met een schoolbord en boeken, maar met computers, beamers en internet. Da’s duurder, en levert relatief weinig toegevoegde waarde.

ICT en media in opleidingen Ook als we kijken naar ICT- en media gebruik tijdens schooluren en buiten schooltijd, zien we nog steeds cruciale verschillen.. Voor de goede orde: de 2 dips in de grafiek gaan over het onderwijs. Frank Kalshoven van de argumentenfabriek merkte terecht op dat onderwijs helaas de enige sector is waar ICT niet heeft geleid tot kostenreductie en/of productieverbetering. Dat komt vooral omdat we blijven hangen in een 200-jaar oud model, en dat door een gebrek aan marktwerking en het verouderde financieringsstelsel van de overheid we niet getriggerd worden om hier iets aan te doen.

.. en die vrienden gaan daar dan een reactie op geven? .. en dat ze dan een foto uploaden van hun ontbijt en die in 1x naar tientallen vrienden tegelijk versturen? .. en die vrienden gaan daar dan een reactie op geven? Dus jij beweert dat mensen in de toekomst zullen ‘tweeten’ wat ze eten voor ontbijt? Yep, en diezelfde technologie gaan ze ook gebruiken om mensen op te leiden….. Ik wil je niet beledigen futureman, maar is iedereen knettergek geworden in de toekomst? De beleving binnen en buiten het onderwijs verschilt dus nogal…

De echte innovatie in opleidingenland zit in het proces. Er is ontzettend veel content beschikbaar en het kan steeds eenvoudiger bereikbaar worden gemaakt via Internet leertechnologie. Binnen een flexibel onderwijsmodel is er dus vooral behoefte aan mensen en oplossingen die logica en structuur aanbrengen en al die potentiële leerstof. En dat is precies de rol van opleiders anno nu. In plaats van wegwijzer voor de klas, wegwijzer in het leerproces, gebruikmakend van beschikbare technologie. In de beroepspraktijk wordt niet voor niets steeds meer op deze manier gedacht en gewerkt. Leertechnologie faciliteert het initiëren, volgen en meten van alle denkbare leeractiviteiten, waar en wanneer dan ook.

Technologie leidt tot een nieuw flexibel opleidingsmodel. ICT verandert de onderwijslogistiek…. En daarmee de onderwijsprocessen, de rollen van de deelnemers aan die processen, de gebruikte werkvormen, de gebruikte hulpmiddelen, de locatie etc… Als je het in een zin zou willen samenvatten, kun je zeggen: Dat opleidingsmodel vergt een nieuwe visie op opleiden en de organisatie daarvan….

Van het organiseren van mensen door een opleidingstraject… Van een gestandaardiseerd groepsmodel waarin de docent en z’n leermethode centraal staan…. Van het organiseren van mensen door een opleidingstraject…

…naar het organiseren van leeractiviteiten rondom mensen en hun werk.. naar een flexibel maatwerkmodel waarin de cursist en z’n behoefte centraal staat. Aansluitend op de praktijk van elke dag en de kennis en kunde die daar gevraagd wordt. En passend binnen de verplichtingen van werk, gezin en het sociale leven… Wat belangrijk is om te beseffen is dat als je in staat bent om opleidingen en onderwijs op deze manier te organiseren (en te kiezen voor een rol van begeleider van leerprocessen) je ook in staat blijft om mee te bewegen met de ontwikkelingen van kennis en vaardigheden die bij voortduring in beweging zijn… Een model van 2e hands kennis uitventen is in termen van tijd, geld en bemensing eenvoudigweg niet meer mogelijk.

Onderwijs: de-componeren en opnieuw assembleren.. Om dat te kunnen doen worden bestaande leertrajecten uiteengerafeld waarbij we bekijken wat er in mensen-contacturen moet gebeuren, en voor welke onderdelen en werkvormen je beter terecht kunt op de computer.. Dat vergt inzicht in de toepassingsmogelijkheden van ICT. Net zoals chirurgen van nu totaal andere tools hanteren dan in die operatiekamer van het begin deze presentatie. Dat vergt dus kennis van leren en kennis van toepassing ICT. En dan zijn er grote verschillen tussen toen en nu, terwijl oude principes niet overboord hoeven..!

Met ICT ‘in de bodemplaat’ (en dus niet alleen in de klas) Om dat te kunnen doen worden bestaande leertrajecten uiteengerafeld waarbij we bekijken wat er in mensen-contacturen moet gebeuren, en voor welke onderdelen en werkvormen je beter terecht kunt op de computer.. Dat vergt inzicht in de toepassingsmogelijkheden van ICT. Net zoals chirurgen van nu totaal andere tools hanteren dan in die operatiekamer van het begin deze presentatie. Dat vergt dus kennis van leren en kennis van toepassing ICT. En dan zijn er grote verschillen tussen toen en nu, terwijl oude principes niet overboord hoeven..!

Dank voor je aandacht! Jeroen Krouwels 06 – 51 99 23 57 www.pat.nl www.jeroenkrouwels.wordpress.com www.twitter.com/JKrouwels http://www.linkedin.com/in/jeroenkrouwels

Leren in een online wereld (part 2) Flexibel en op maat Dames en heren welkom. Mijn naam is Jeroen Krouwels. ROC heeft mij vanuit mijn rol als bestuurslid van de Branche Vereniging voor Leertechnologie gevraagd een visie te geven op e-learning vanuit het perspectief van de zorgsector en het zorgonderwijs. Dat wil ik met plezier voor u doen, en ik zal mijn best doen om u in 20 minuten tijd te laten zien en ervaren wat e-learning in de zorg op dit moment al betekent. Allereerst neem ik u mee naar het begin van de vorige eeuw. Spreker: Jeroen Krouwels www.bvlt.nl

De verandering in (beroeps-)opleidingenland komt van buiten af… En heeft grote impact. De verandering van het onderwijs in de zorg wordt de laatste jaren expliciet geïnitieerd vanuit de beroepspraktijk. In de zorg zien we steeds meer initiatieven waarbij de zorg nieuwe onderwijsmodellen met ICT implementeert. Voorbeelden zijn: - FLIDZ, Flexibel Leren In De Zorg, waarbij medewerkers van zorginstellingen deelnemen aan flexibele BBL-trajecten waarin ICT een belangrijke rol speelt. - Een zorginstelling die de populatie van een tehuis 50/50 verdeelt in praktijkbegeleiders en leerlingen, waarbij werksituaties als leersituaties worden geinitieerd, gevolgd en gemeten via draadloos internet. Die ontwikkeling maken we vanuit ons bedrijf bijna dagelijks mee. Het grote verschil is echter dat wat nu na- en bijscholing is volgens een nieuw onderwijsmodel wordt aangeboden en waarin ICT een cruciale rol speelt.

Simulatie, serious game Leerproces technologie.. E-learning module Social Media Simulatie, serious game Internet site Werk-boek Toets Assess-ment Vrije opdracht Boek / syllabus Oefen- lab Klas Initiëren Volgen Meten Wat een goede opleider doet is structuur en overzicht aanbrengen in het grote aanbod van leerinhoud en een flexibele route bedenken en beschikbaar stelen die past bij de cursist. Enkele voorbeelden van het nieuwe onderwijsmodel waarin ICT een drijvende kracht is en de cursist meer dan ooit meetbaar zelf verantwoordelijk is voor het up to date brengen en houden van z’n competenties. Want dat is wat life long learning vraagt van de huidige beroepsbeoefenaar.

In zo’n flexibel model….

… zijn er geen klassikale theorielessen meer… Kennis kan in allerlei multimediale vormen worden ontsloten, en bovendien kunnen ook online praktische vaardigheden worden geoefend, zoals hier het bedienen van een hartschok-apparaat of het aanleggen van de precordiale afleidingen om hartritmes te kunnen meten. Dit gaat beter en is leuker online dan in een boek, dus ook hier toegevoegde waarde.

… wordt actuele praktijkkennis aan de bron vastgelegd en bijgehouden.. Kennismanagement wordt belegd aan de bron. De deskundigen brengen hun kennis in vanaf de werkplek, en zijn zichtbaar in de kennisorganisatie.

..is alle kennis als naslagwerk opvraagbaar, inclusief je eigen aantekeningen.. Kennis en basisvaardigheden (simulaties) kunnen ook als naslagwerk worden benaderd, los van het leerproces. In plaats van verdwijnende lesboeken in de kast, alle kennis, inclusief de eigen aantekeningen altijd bij de hand..

… is zelf content en leerprocessen ontwikkelen veel eenvoudiger geworden.. Wie met MS Office kan werken, kan ook een leermodule ontwikkelen een aanbieden op het online digitale leerplein.

..kunnen kennis en inzichten online worden getoetst Kennis en inzichten kunnen worden getoetst..

.. kunnen vaardigheden en gedrag worden beoordeeld en vastgelegd.. Vaardigheden en gedrag kunnen worden beoordeeld…

.. met draadloos internet ook op de werkplek.. Mobile learning maakt het mogelijk om werksituaties ter plekke om te dopen tot leersituaties. Voorbeeld Mw. Jansen die vanmorgen is geopereerd en vanmiddag een infuus aangelegd moet krijgen. Verpleegkundige Moniek vraag aan haar begeleider – ook werkzaam op de afdeling – of ze in het kader van de afronding van haar module deze praktijksituatie als eindopdracht voor de module infuus mag gebruiken. Via de iPhone kan de praktijkbegeleider de beoordeling uitvoeren, heeft ie alle informatie bij de hand en wordt het eindresultaat bijgeschreven in het portfolio van de cursist. Efficiënt? Effectief?

.. plant de cursist zichzelf in voor de praktijklessen.. Verdwijnt de klassikale instructie dan onder invloed van ICT in het nieuwe onderwijsmodel? Nee, uiterarad niet. Het aantal contacturen theorie en basisvaardigheden kan echter gereduceerd worden in een flexibel onderwijsmodel, en de praktijkbegeleiding voor toepassing van vaardigheden en gedrag in de praktijk neemt toe..

.. volgt en begeleidt de docent z’n cursisten in de praktijk, maar ook op afstand..

.. is alle stuurinformatie op ieder moment beschikbaar.. MANAGER .. Vanuit iedere rol… DOCENT PLANNER

Wat moet er mee veranderen? ICT Infrastructuur Internet buiten school Alles zelf blijven doen? Audio Video HR Competenties Functiedifferentiatie Beloning Ontwikkeling FINANCIEN Anders investeren Andere exploitatie LOGISTIEK Locaties Planning Voorzieningen

ICT bepaalt de opleidings-modellen in de beroepspraktijk. Bij echte innovatie verandert ICT het onderwijsproces. Niet alleen ICT in de klas, maar andere logistiek. Met het proces veranderen rollen, functies, taken. En er ontstaan nieuwe. Docenten van de toekomst zijn ICT-vaardige vakspecialisten, ook (deels) zelf actief in de praktijk. ICT wordt bepalend in de samenwerking tussen beroepsonderwijs en beroepspraktijk.

Tot slot….. Als we de verkeerde richting inslaan, zal de technologie ons daar sneller brengen…

Dank voor uw aandacht! Jeroen Krouwels

Jeroen Krouwels T 06 – 51 99 23 57 W www.learningsolutions.nl Postbus 92, 5000 AB Tilburg Sportweg 15, 5037 AC Tilburg