Zakendoen in de nieuwe Economie Antoine Heideveld VECON studiedag, 27 maart 2014 Rotterdam Welkom

Wetenschappelijk netwerk ± 60 wetenschappers uit diverse disciplines 1. Het Groene Brein Wetenschappelijk netwerk ± 60 wetenschappers uit diverse disciplines

Doel: de nieuwe economie versneld te realiseren door kennis op het terrein van de nieuwe economie te vergroten, te verbinden en vooral direct toe te passen binnen de praktijk van vernieuwende ondernemers

De Groene Zaak Ondernemersvereniging met één gedeelde ambitie: zo snel mogelijk een duurzame economie Creëert de economie van morgen, vandaag Even kort introductie DGZ

Partners De Groene Zaak ±170 koplopende bedrijven Multinationals, groot, MKB Alle sectoren Duurzaam verdienmodel als uitgangspunt Partners DGZ

2. De Nieuwe Economie

Focus op waardecreatie Opbrengsten ipv kosten All assets included De economie van waarde Focus op waardecreatie Opbrengsten ipv kosten All assets included Integrale duurzaamheid vormt het hart vd nieuwe economie. Nieuwe economie is optelsom van alle kosten & opbrengsten vd ecologische, financiële en sociale activa vd economie. Waardebehoud - waardeverhoging

Interacterende trends kleuren de nieuwe economie Nieuwe waarden Connectedness Transparantie Digitale & Mobiele revolutie Nieuwe waarden Geopolitieke Shift Glocalisering Geopolitieke Shift Transparantie De nieuwe economie interacteert met verschillende (macro economische) trends die zich vandaag al voordoen. Glocalisering: we leven in een global village: global verspreiding van info & kennis, decentralisatie van macht en activiteiten VB: Het aantal lokale energie-initiatieven en daaruit opgerichte energiecoöperaties in Nederland groeit hard. In 2013 alleen al wordt een groei tot 300 à 400 coöperaties verwacht. 2) Connectedness: Altijd & overal connected: het aantal mobiele verbindingen groeit dagelijks: de gehele wereldpopulatie heeft ruim 6 miljard mobiele telefoonaansluitingen op zijn naam. Mobiele telefoongebruikers tussen de 18 en 24 jaar wisselen gemiddeld 109,5 berichten per dag uit, ruim 3200 per maand  3) Transparantie: Global public exposure: steeds hogere transparantie eisen. Steeds meer organisaties stellen hun data beschikbaar aan ‘iedereen’. Is ook wel ndoig: Het aantal consumenten wereldwijd dat gelooft dat bedrijven het 'goed' met hen voorheeft is vorig jaar gedaald van 56% naar 53%.

Interface Europe Fairworks: 's Werelds grootste ontwerper en fabrikant van duurzame tapijttegels Ontwikkelde productlijn ‘Fairworks’ waarin duurzaam materiaal en traditionele vaardigheden van lokale Indiase ambachtslieden samenkomen Ontwikkelend door het ‘Innovatie Netwerk’, een groep van milieuactivisten, industrie en Interface partners wereldwijd Moving Artisans from Low Skilled Workers to High Skilled Entrepreneurs The FAIRWORKS product line, developed by Interface Europe, brings together sustainable materials and traditional skills from around the globe to produce beautiful and unique flooring in a socially responsible way. FairWorks began with the creation of an Innovations Network, a diverse group of environmentalists and Interface associates, and was inspired by the Sustainable Livelihoods business model established by the World Business Council for Sustainable Development (WBCSD). The first product in this collection, Just™, was created in partnership with Industree, and is manufactured by local artisans in India using traditional skills and locally grown sustainable materials.

3. Zeven Vensters

Zeven Vensters op succes Vensters zijn benoemd naar traditionele management gebieden, maar geven een nieuw uitzicht op ondernemerschap, het uitzicht op de nieuwe economie

Venster Klanten “De consument van de nieuwe economie hoeft geen woning, auto of telefoon te bezitten, als hij maar kan wonen, rijden en bellen.”

Four stages of de-ownership Leasen ipv kopen (ook wel in de oude economie) Het product en waardevolle grondstoffen komen aan eind van gebruiksfase weer terug in de keten Producten geven gebruikers niet alleen toegang tot het fysieke product, maar ook verwante diensten (bv in energie: ESCO) Producenten zoeken naar de mogelijkheden diensten horizontaal te diversifiëren. Denk aan de producent van tv-toestellen die bij de televisie ook het abonnement levert. Stage 4: Behalve aan een gebruiker een product en bijhorende diensten, zoals energie, te leveren, kijken ondernemers in de nieuwe economie ook op horizontaal niveau naar mogelijkheden om hun aanbod te verbreden. Van welke producten of diensten is dat aanbod afhankelijk? Of welke producten of diensten passen bij de gebruikssfeer van het aanbod? Digitale Kassa: het Nederlandse bedrijf Sweebr.com kwam met een innovatie voor de retail, die wat hen betreft symbool staat voor een beweging van retail naar freetail. Ofwel, retailers die het juk van locatie- en tijdafhankelijkheid afleggen en hierdoor complementair worden aan webshops, en andersom. Sweebr. com lanceerde vorig jaar een digitaal kassasysteem. Dit systeem stelt retailers in staat onafhankelijk van locatie, tijdstip en operating system op elke computer, smartphone of tablet een kassa te gebruiken in de cloud. De web-based software kan stand-alone functioneren, maar is door een slimme router ook complementair aan en compatible met bestaande kassahardware. De Sweebr-kassa-applicatie is illustratief voor de ontwikkeling naar een veel dynamischere, locatie- en tijdonafhankelijke retailsector. Retailers in de oude economie zijn veelal gebonden aan tijd (openingstijden) en plaats (vestigingen). En dat terwijl de consument van de nieuwe economie daar juist niet van afhankelijk wil zijn. Hij wil altijd (ook als hij ’s avonds op de bank zit) en overal (ook als hij ’s avonds op de bank zit) zijn aankopen kunnen doen. Ander voorbeeld: XXIMO, een onderneming van Tendris, dat de tankpas transformeerde in een mobiliteitspas. Deze pas voorziet erin dat de gebruiker zijn mobiliteit zo praktisch en zo (kosten)efficiënt mogelijk kan regelen. De mobiliteitspas van XXIMO is een betaalpas voor alle vervoersmogelijkheden. Aan de pomp is het een betaalpas, op het station en in de bus functioneert hij als OV-chipkaart en buiten kun je er een OV-fiets mee huren. Tegelijkertijd voorziet de pas in een routemanager die gekoppeld is aan je digitale agenda. Op die manier omzeilt, de gebruiker files, vertrekt hij eerder bij regen en neemt ‘ie binnendoorweggetjes bij verkeersinfarcten. Daarbij kan XXIMO inspelen op persoonlijke wensen van de gebruiker.

FLOOW2: B2B platform Benutten van overcapaciteit: Online platform waarop bedrijven materieel, kennis en kunde van elkaar huren Brengt hierdoor stilstaand kapitaal in beweging (impact met name in bouw & agrarische sector) Verhoogt omzet, verlaagt bedrijfskosten, verbetert rendement FACT: De aarde telt voor ongeveer vijfduizend miljard dollar aan zwaar materieel, dat 35 tot 70% van de tijd stilstaat. Bedrijven kunnen via de deelmarktplaats enerzijds makkelijk en direct van elkaar huren en zo minder kosten maken. Er hoeft niet geïnvesteerd te worden in aanschaf van nieuw materieel of personeel. Anderzijds kunnen bedrijven eigen materieel of diensten tijdelijk verhuren of overtollige voorraden verkopen. Zo realiseren ze extra omzet uit asset sharing, naast omzet uit kernactiviteiten. Ook personeel kan tijdelijk worden uitgeleend aan collega-bedrijven. Dit zorgt ervoor dat bedrijven het vaste personeel niet de deur hoeven te wijzen. Door tijdelijke detachering bij collega-bedrijven, wordt nieuwe kennis en ervaring opgedaan en de salariskosten worden gedekt. De deelmarktplaats van FLOOW2 is nu operationeel in drie talen - Nederlands, Engels en Duits – en wereldwijd, in elke marktsector [van Bouw, Agricultuur, Installatietechniek, Transport tot Vastgoed en de Gezondheidszorg] inzetbaar om bedrijfsmaterieel en diensten te delen. Bedrijventerrein Hessenpoort in Zwolle is een mooi voorbeeld waar bedrijven sinds maart 2014 lokaal met elkaar materieel en diensten gaan delen die anders stil zouden staan.

Steelcase & turntoo: Think Stoel Afscheid van de eigendomsthese: Werkgevers krijgen stoel in bruikleen voor 10 euro per maand, gedurende 5 jaar Werkgever betaalt alleen voor gebruik, Steelcase Solutions blijft eigenaar van grondstoffen Stoel na 5 jaar voor 99% recyclebaar, in 5 minuten te ontmantelen: blijft dus van waarde voor producent FACT: Nieuwwaarde vd stoel = 900 euro (stoel wordt door dit model dus 300 euro goedkoper voor klanten, en levert door recycling meer op voor producent) In samenwerking met TurnToo kwam Steelcase Solutions in 2012 met een gebruiksconstructie voor zijn veel geprezen Think-stoel op de proppen. Werkgevers krijgen de stoel in bruikleen voor tien euro per maand, voor de gebruiksperiode van vijf jaar. De stoel, met een nieuwwaarde van 900 euro, staat dus voor een totaal van 600 euro, gedurende vijf jaar bij de afnemer op kantoor. De gebruiker betaalt alleen voor het gebruik van de stoel, Steelcase Solutions blijft eigenaar van de grondstoffen. Omdat de stoel voor 99 procent recyclebaar is, en in nog geen vijf minuten volledig ontmanteld kan worden, blijft de stoel ook na die vijf jaar van waarde voor de producent. Deze vergewist zich er immers van dat hij tegen minimale grondstofkosten een nieuwe stoel in elkaar kan zetten.

Venster Value Cycle “De totale waardecreatie is bepalend in de value cycle, niet het bedrijfsresultaat. Dat betekent uitdaging, langetermijndenken en innovatie”

Medux Creatieve financiering in de value cycle: Besparing en meervoudige waardecreatie door nieuwe relatie klanten en ondernemers Afname in budget van belangrijkste afnemers: Nederlandse gemeenten. Gemeenten stellen via sociale werkplaats werknemers met arbeidsbeperking beschikbaar aan Medux. Medux geeft de gerealiseerde besparing door aan de gemeenten. Medux = een collectief van ondernemingen die actief zijn in de ontwikkeling en service van zorghulpmiddelen zoals rolstoelen en scootmobiels

Venster Schaalgrootte “Ondernemers in de nieuwe economie kiezen ervoor niet te outsourcen of te insourcen, maar te rightsourcen.”

Van ‘Big is Beautiful’ & global Naar ‘Small meets Big’ & local 80% van grote ondernemingen geeft aan dat samenwerking met MKB/ startups de innovatiekracht significant vergroot (KPMG, 2013 ‘New Horizons’)

Fujifilm Maximale stretch tussen lokaal & mondiaal ondernemerschap: Fujifilm vóór digitalisering wereldwijd marktleider in fotorolletjes en fotopapier Hield competenties maar maakte omslag in markt en product Door kennis & expertise op lokaal niveau te combineren met mondiale slachtkracht Resulteerde in project Blue Energy: ontwikkeling van membranen waarmee duurzame elektriciteit wordt gewonnen We konden wachten op een nieuwe opdracht van het moederbedrijf uit Japan, of zelf iets bedenken”, “We hebben deze tweede optie gekozen en zijn een beetje onder de radar begonnen. Inmiddels zijn we een erkende R&D-tak van Fujifilm, dat ons met manpower en financiële middelen ondersteunt. Ons project is dus inmiddels een globaal project geworden.

Venster Innovatie “Bij innovatie in de nieuwe economie gaat het om survival of the most adaptable, niet om survival of the fittest.”

Starbucks online Van gesloten naar open innovatie: De Amerikaanse koffiegigant richtte een online community op en was hiermee een van de eerste grote crowdsourcing initiatieven Op de website kunnen klanten nieuwe producten, smaken en belevenissen lanceren Wat resulteert in incorporatie feedback, promotie van nieuwe producten en verstevigde klantrelatie FACT: Met 3 miljoen bezoekers en 150.000 nieuwe ideeën, die leidden tot 227 innovaties is de koffie community een groot succes.

Venster Businesscase “Een businesscase in de nieuwe economie is nooit in beton gegoten, maar altijd dynamisch, altijd aan verandering onderhevig.”

Naked Wines Nieuwe combi van partijen, geldstromen en content: Deze Engelse onderneming maakte een prijswinnende entree op de wijnmarkt door overhead uit het proces te halen Klanten betalen 25 euro per maand, in ruil daarvoor ontvangen ze 40%-60% korting op wijnen via de webshop van Naked Wines Die de wijnen koopt van kleine, onafhankelijke wijnboeren en hen stimuleert te experimenteren met nieuwe wijnen FACT: Als je 50 dollar besteedt aan een heerlijke fles Napa wijn, betaal je ongeveer 7 dollar aan de wijn en 43 dollar aan sales, marketing en andere zaken dien je niet proeft. FACT: Naked Wines maakte in 2013 een groei door van 54% en verscheept dagelijks ongeveer 20.000 flessen wijn naar 15.000 klanten.

Venster Financiering “Ondernemers zien om zich heen een keur aan financiële bouwstenen. Zij stellen zichzelf een belangrijke vraag: met welke stenen kan ik waarde creëren?”

De Trias Pecunia

Venster Leiderschap “Werkelijk duurzaam gedreven leiders empoweren de waarde van de aarde, de waarde van mensen en de waarde van geld.”

Leiderschap in de nieuwe economie Gaat er om dat we van hierarchie naar netwerken gaan Van leiderschap door 1 naar leiderschap door allen Waardecreatie is immers het uitgangspunt

4. Afsluiting

Blijf op de hoogte! @hetgroenebrein www.hetgroenebrein.nl www.facebook.com/hetgroenebrein Het boek wordt nu doorontwikkeld naar een global versie En boekje met H0