Effect van reductie in P gift op grasproductie, bodem-vruchtbaarheid en uitspoeling 02/04/2017 Caroline van der Salm, Phillip Ehlert: Alterra Jantine van Middelkoop: Animal Sciences Group

Fosfaat: een milieuprobleem We hebben in Nederland op grote schaal te maken met te hoge P concentraties in oppervlaktewater: Hoge bevolkingsdichtheid Industrie Intensieve landbouw

Bijdrage van landbouw neemt toe P vrachten naar het opp. water in 1985 en 2000, x 106 kg P (RIVM, 2002)

P belasting door landbouw is hoog Actueel: P overschot in de landbouw Historie: Bodemgebruik -> Bodemkwaliteit (Pophoping) -> afwenteling richting waterkwaliteit

Fosfaatbalans sinds 1990

Reductie van de P verliezen door de landbouw is noodzakelijk 02/04/2017 Streven is er al vanaf de jaren 90 (fosfaatverzadigde gronden) Recent versterkte aandacht door KRW Wat hebben maatregelen voor effecten op: Bodemvruchtbaarheid Gewasproductie

Onderzoek nodig om effecten te kwantificeren 02/04/2017 In 1995 is P-desk studie uitgevoerd om effecten van vermindering P giften te inventariseren Onzekerheid hoog Daarom is in 1997 een lange termijn studie gestart op 4 proefbedrijven

4 proefbedrijven Zand Klei Veen Aver Heino (Overijssel), Gt 4 Cranendonck (Brabant), Gt 6 Klei Waiboerhoeve (Flevopolder), Gt 5/Gt 6 Veen Zegveld, Gt 1

Beheer Op elk bedrijf 6 plots ingericht In 2002, 7e plot toegevoegd 3 P overschotten: 0, 20 and 40 kg P2O5 /ha 2 N overschotten: 180 and 300 kg/ha In 2002, 7e plot toegevoegd Geen P, overschot van 300 kg N/ha (uitmijn) Plots worden gemaaid en begraasd

Metingen Gras Bodem en bodemvocht P afvoer: productie en samenstelling van het gras Bodem en bodemvocht 4 diepten (0-5, 5-10, 10-20 and 20-30 cm) Concentraties in bodemoplossing (3 maal per jaar: feb/maart, april en november) Vaste fase (jaarlijks: november) Water extraheerbaar P (Pw), P-Al (NH4-lactate), Pox (oxalaat extraheerbaar), P-totaal

Fosftaattoestand in 1997 Bodemvruchtbaarheid (P-Al) ruim voldoende Fosfaatbezettingsfractie (FBF (Pox/0.5(Al+Fe)) >0.25 = fosfaatverzadigd) Hoog in laag 0-5 cm Neemt af met de diepte

Fosfaatconcentraties in de bodem oplossing 1997

Effecten bemesting- bodemvruchtbaarheid

Effecten bemesting - opbrengst

Effecten bemesting - uitspoeling

Herstel vraagt tijd! Uitmijnen Gem 30 % lagere concentraties in eerste 3 jaar Vooral in bovenste lagen

Conclusie’s 8 jaar verminderde bemesting leidt tot: Verminderde uitspoeling Lichte daling in bodemvruchtbaarheid Nauwelijks effecten op opbrengst

02/04/2017 Vragen ? © Wageningen UR