De coachende rol van de psycholoog in een palliatief support team (in een ziekenhuis ) Studiedag Federatie Palliatieve zorg Vlaanderen Sint-Niklaas, Walter Rombouts Klinisch Psycholoog dienst medische oncologie en palliatief support team UZ Leuven Opleider bureau voor opleiding en vorming Perspectief Holsbeek

ter inleiding  PST dat zijn ‘structurele’ opdracht opneemt  En dus niet alleen  Patiëntenzorg  Oncologische patiënten  Ontslag van patiënten

Coachende rol op verschillende niveaus Coaching van Coaching van  Eigen patiëntenzorg als PST  Verhouding van het PST tgo de vragende teams  Verhouding van het PST tgo zichzelf als team  Verhouding van de teamleden tgo zichzelf als hulpverlener

Coaching van de eigen patiëntenzorg als PST  Integreren we de psychologische dimensie ? Ook bij ernstige lichamelijke verschijnselen als misselijkheid, braken, delier, verwardheid….  Hoe omgaan met overdracht en tegenoverdracht ?  Andere teamleden van het PST helpen om te gaan met ernstige emoties in (hun) patiëntenzorg  Hoe een interventie met een familie/omgeving opzetten (gezinsgesprek, inzet benoemen…)  RESULTAAT:  structuur brengen in moeilijke situaties  Uitbouw van psychologische en systeemgerichte vaardigheden

Coaching van de verhouding van het PST tgo de vragende teams  Hanteren van de eenvoudige vraag:  Is dit een ‘crisisvraag’ van het vragende team ?  Is dit een ‘weloverwogen’ vraag van het vragende team ?  ‘Beslissingsboom rond eigen handelen als team’  Helpen om de ‘tegenoverdracht’ van het vragende team bespreekbaar te maken !  Casus TIM  PST vragen leren stellen aan het vragende team “Leer ons begrijpen hoe het komt dat…”

Coaching van de verhouding van het PST tgo de vragende teams  Opzetten van “gesprekken tussen PST en team” over eigen functioneren van ander team  Hoe gaan wij om met euthanasievragen ?  Hoe overleggen wij bij palliatieve patiënten tussen artsen en verpleegkundigen ?  Adviezen geven aan andere teams ipv zelf op te nemen  Zouden wij, als vragend team, voeding stoppen ?  Hoe kunnen wij, als vragend team, zelf een palliatief beleid starten en uitbouwen ?

Coaching van het PST in de “verhouding met zichzelf”  Uitbouw van de “procesfunctie” van het PST (tgo de “produktfunctie”, bv patiëntenzorg)  Dit is het bevorderen van het proces van ontwikkeling van palliatieve zorg binnen de eigen instelling

Coaching van het PST in de “verhouding met zichzelf”  Uitbouw procesfunctie  VIA PROJECTEN  bv Scharniermomenten  VIA ONDERSTEUNING VAN REFERENTIEFIGUREN  bv Intervisie referentieverpleegkundigen  VIA (SAMEN WERKEN AAN) ONDERZOEK  Bv Onderzoek ‘Wat weten patiënten over eigen diagnose en prognose’; ‘Kijk op ethische besluitvorming vanuit verschillende beroepsgroepen’  Kijk op eigen ‘cyclische ontwikkeling’  Eerst kwam oncologie, en toen ging het goed…  En toen kwamen andere diensten, en begon alles opnieuw !  Wat wil dit zeggen voor ons ?  Ons gedrag ?  Onze beleving ?

Coaching van de teamleden in de verhouding met zichzelf als hulpverlener  “Je helpt ons te leren uit de situaties…”: REFLECTEREND LEREN BEVORDEREN  “Doelbewust van het individueel verhaal het verhaal van de groep maken…”: EMOTIONELE ONDERSTEUNING TER PREVENTIE VAN EMOTIONAL FATIGUE (Figley) LET OP: niet de psycholoog voor anderen, maar iedereen voor iedereen binnen het team !!! LET OP: niet de psycholoog voor anderen, maar iedereen voor iedereen binnen het team !!!

Coach…  Emancipatorisch tav andere teamleden  Empoweren  ‘werken met de lichtjes…’  Ook bij zeer moeilijke psychologische begeleidingen ! Niet snel overnemen  In het eigen team, en in de teams waarmee samengewerkt wordt: “woorden wekken, voorbeelden strekken”  Dit wil niet zeggen “niet kritisch !”

Coach…  Veiligheid creëren om uit fouten te leren  Veiligheid creëren om kwetsbaarheid bespreekbaar te maken  Voorbeeldfunctie rond kwetsbaarheid  Voorbeeldfunctie rond bevraging van zichzelf