De kunst van het veranderen Irma van Steijn, Albius Tibullus GZ- en A&O psycholoog, seksuoloog 1

Wat gaan we doen? Veranderen, wat dan? Over emoties en denken Is veranderen een kunst? Hoe zet je aan tot veranderen? 2

Veranderen, wat dan? Lichaamsbeweging, fitter worden Gezond eten Medicatie innemen Het leuker hebben met je partner Minder porno kijken Huis opgeruimd houden, etc. Niet incidenteel, maar structureel 3

Ik wil minder porno kijken, omdat ….. 4

omdat mijn vrouw….. 5

Wat gingen we ook al weer doen? Veranderen, wat dan? Over emoties en denken Is veranderen een kunst? Hoe zet je aan tot veranderen? 6

Tussen de oren en Boven de ogen Over emoties en denken Tussen de oren en Boven de ogen 7

Tussen je oren, lymbisch systeem A. Reticulaire formatie B. Thalamus C. Hypothalamus D. Amygdalum E. Hippocampus

Zijn emoties uniek? Nee, alle zoogdieren hebben een limbisch systeem Brabham Research Institute in Cambridge 9

Wat zijn de primaire emoties (Paul Ekman) Angst Boosheid Verdriet Afkeer / walging Verbazing Minachting Vreugde / plezier 10

Emoties zijn herkenbaar 11 11

Waarom hebben we emoties in vredesnaam? Voordeel: Snelheid / Leereffect/ Beslissingen/ Kleur in je leven / Sociaal gevoel EN: positieve emoties voeden je brein (zie Barbara Fredrickson)! 12

Nadeel van emoties: Tunnelvisie

…. en negatieve emoties voeden het brein eveneens en beïnvloeden je prestaties negatief Filmpje voetbal 14

Boven je ogen, prefrontale cortex 15

Wat doet het dan? Relativeren, plannen, beslissen, beheersen van impulsen, reguleren van emoties en sociaal gedrag ‘Last in first out’ (we zijn gewoontedieren) Mentale energie = kwaliteit van de pre- frontale cortex 16

Om te kunnen veranderen …moeten prefrontale cortex en lymbisch systeem samenwerken, verbindingen maken. 17

Tussen je oren en boven de ogen

Wat gingen we ook al weer doen? Veranderen, wat dan? Over emoties en denken Is veranderen een kunst? Hoe zet je aan tot veranderen? 19

Ons brein verandert voortdurend And the winner is Over synaptogenese en pruning, Oftewel bloeien en snoeien (6 miljoen p/sec versus 3 miljoen p/sec)

Het olympische brein Richard Davidson: Beginnelingen: 2 weken, 30 min. training per dag: meetbare toename van verbindingen tussen limbisch systeem en prefrontale cortex Experts: 10.000 tot 40.000 uren ervaring, bijv. Ricar: blijft drie uren lang gelukkig in scan, ondanks ellendige interferentie

Barbara Fredrickson Positiviteit: betekenisvol, verbonden, warm, open, etc. Positiviteit voelt goed Positiviteit verbreedt de geest Positiviteit bouwt vermogens/veerkracht Een positiviteitsratio boven de 3: 1 voorspelt bloei Mensen kunnen hun positiviteitsratio verhogen

Een beter samenwerkend brein Prefrontale cortex: meer activiteit, m.n. linkerkant (geluk), onderkant (goed en fout) en bovenkant (waarden vasthouden) Amygdala: verminderde activiteit, sneller rustig 23

Barbara Fredrickson Emoties voeden het brein, biochemisch Boven de 3 op 1 ratio  meer mentale energie!!

Wat gingen we ook al weer doen? Veranderen, wat dan? Over emoties en denken Is veranderen een kunst? Hoe zet je aan tot veranderen? 25

Ik wil minder porno kijken, omdat mijn vrouw….. 26

27

Vat van zelfwaardering GertJan van Zessen ! 28

De client wil veranderen, en….. Heeft goede redenen om iets niet te doen Kent zijn goede redenen meestal slecht Afspraak ≠ afspraak Primaire emoties belasten zijn pre-frontale cortex Ander gedrag (falen) maakt een ander brein! Kans dat het mislukt neemt toe 29

Hoe dan wel? Algemeen: Mentale energie groter maken (> 3 op 1) Verwijder het woord ‘niet’ uit je doel! Teleurstelling beperken Inspanning beperken, controle kost energie

Specifieker: Zorg dat het sowieso slaagt! Plan (wie, wat, waar, wanneer) Help totdat het gewoonte wordt Doe samen, in kleine stappen! Ontzie de pre-frontale cortex van je patiënt (primaire emoties belasten) Zorg voor mentale energie (3 op 1) Maak er een game van, heb plezier Wees nieuwsgierig naar emoties 31

Hoe vergroot je positiviteit? Wees oprecht! Doe aan mindfulness Ontdek positieve betekenissen Zie het goede in het goede Tel je zegeningen (dagboek) Wees vriendelijk Droom over je toekomst Gebruik je sterke punten Maak contact met anderen Zoek een natuurlijke omgeving Open je geest (sta open) Open je hart (Loving-kindness meditatie, hartcoherentie)

Filmpje voor de verbinding Derek Redmond

Links Seligman: Barbara Fredrickson: Richard Davidson: http://www.ted.com/talks/martin_seligman_on_the_state_of_psychology.html Barbara Fredrickson: http://www.youtube.com/watch?v=Ds_9Df6dK7c Richard Davidson: http://www.youtube.com/watch?v=7tRdDqXgsJ0 The brain in your gut: http://www.ted.com/talks/lang/en/heribert_watzke_the_brain_in_your_gut.html Compassion meditation: http://www.emorywheel.com/detail.php?n=28850 Paul Ekman: www.paulekman.com