Maria de Jong – de Kruijf MSc LL.M 12 december 2013 De ‘behandeling’ in gesloten jeugdzorg valt tegen: wat is de rol van de advocaat? Maria de Jong – de Kruijf MSc LL.M 12 december 2013

Inhoud presentatie Probleemschets: waarover zijn zorgen? Wat signaleren jullie in de praktijk? Minimumvereisten vanuit internationaal kader Wat is de behandelkwaliteit op dit moment? Wat doen rechters met deze zorgen? Goed genoeg? Mag je eruit als de behandeling aanslaat? Wat is een acceptabele wachttijd voor behandeling? Schadevergoeding Wat is de rol van de advocaat bij het afdwingen van passende behandeling?

Jo Hermanns (was Lector Werken in Justitieel Kader, HU) “Op de Staat rust niet de verplichting om voor elke jeugdige steeds de best denkbare behandeling te bieden” Kinderrechter aan Bjz: ‘is Rentray de beste plek voor deze jongen of is het de beste plek die voor deze jongen voorhanden is?’ Jo Hermanns (was Lector Werken in Justitieel Kader, HU) ‘Opsluiten is slecht, niets doen is beter, en begeleiden is best’ (zie ook proefschrift J. Hanrath, 2013) pedagogisch handelen verhoudt zich slecht tot een orde die uniformiteit vraagt Deviancy training Beperkte generaliseerbaarheid van het geleerde wraparound care-model

Dilemma’s (1) Wachtlijsten bij de jeugdpsychiatrie Jongeren met ernstige psychiatrische problematiek belanden in de GJ GJ gemakkelijke route voor Bjz Lange aanlooptijd voordat behandeling van start gaat Passend onderwijsaanbod voor hoog niveau? Vervalt de noodzaak tot gesloten plaatsing als de behandeling aanslaat?

Dilemma’s (2) Onduidelijkheid over wat ‘individuele behandeling’ inhoudt Meer dan structuur op de leefgroep? Weinig doorstroomplekken Jongeren blijven te lang ‘hangen’ in de GJ de continuïteit van het zorgtraject, waarbij de jongere zonder tijdverlies kan doorstromen naar de meest passend geachte verblijfplaats en onderwijssituatie, schiet nog tekort schiet (inspectie Jeugdzorg).

Gesloten uithuisplaatsingen vanuit internationaal perspectief Is er sprake van vrijheidsbeneming? (Ja: extra rechtswaarborgen) Internationaal kader van kinder- en mensenrechten art. 9, 20, 25 en 37 IVRK (periodieke evaluatie vd behandeling) art. 5 en 8 EVRM (recht op vrijheid én respect van familieleven) Guidelines for the Alternative Care of Children 2009 Para. 66: review iedere drie maanden Jurisprudentie van het Europese Hof: Bouamar t. Belgie (1988) destijds bestond in Wallonië geen enkele gesloten instelling om zwaar gestoorde minderjarigen in op te nemen. Met de opsluiting van een jongere in een gevangenis kan geen opvoedkundig doel nagestreefd worden. D.G. t. Ierland (2005) Er moet een sprake zijn van een pedagogisch leefklimaat waarbij de minderjarige participeert in de activiteiten Met de gesloten plaatsing moet een opvoedkundig doel worden nagestreefd waarbij op maat voor de jongere wordt bepaald of een gesloten maatregel noodzakelijk is. Dit moet regelmatig geëvalueerd worden. Specifieke duiding van wat nu precies beoogd wordt met het begrip ‘educational supervision’ (5 EVRM) is hiermee nog steeds niet gegeven

De kwaliteit van het behandeltraject(instelling en school) 5 instellingen door de inspectie Jeugdzorg (en Onderwijsinspectie) getoetst: VOLDOENDE Aanbevelingen: alle hulpverleningsplannen moeten vanaf de start een uitstroomperspectief bevatten voor wonen, onderwijs/dagbesteding en vrije tijd. Jongeren moeten binnen enkele dagen naar school kunnen Ouders beter betrekken bij het onderwijs

Instrumenten van de rechter (1) Tussentijds Toetsmoment inbouwen (machtiging van kortere duur) Hof Den Bosch, 19 september 2012, ECLI:NL:GHSHE:2012:BX8451 Hof Leeuwarden 10 juli 2012, ECLI:NL:GHLEE:B4191, JPF 2012/172.

Instrumenten van de rechter (2) Verlengingsverzoek afwijzen Hof Den Haag 4 november 2009, ECLI:NL:GHSGR:2009:BK3510, JPF 2010/47 Hof Den Bosch 4 mei 2011, ECLI:NL:GHSHE:2011:BQ3575 Hof Leeuwarden 6 maart 2012 ECLI:NL:GHLEE:2012:BW0207 Rb ‘s Gravenhage, 19 maart 2012, ECLI:NL:RBSGR:2012:BW1418 Rechtsgrond vervult maar disproportionele toepassing!

Instrumenten van de rechter (3) Strikte eisen aan de tenuitvoerlegging Rb. Maastricht 6 juli 2010 ECLI:NL:RBMAA:2010:BN2472 Rb. Groningen 7 november 2012, ECLI:NL:RBGRO:2012:BY7884. Maar: Hof Arnhem 22 maart 2012, ECLI:NL:GHARN:2012:BW6513, JPF 2012/99. Wat als een rechter vooruitloopt op een trajectmachtiging?

Vervalt de noodzaak tot gesloten plaatsing als de behandeling aanslaat? JA Hof Den Haag 20 februari 2013, ECLI:NL:GHDHA:2013:BZ5749 Hof Arnhem 29 juli 2010, ECLI:NL:GHARN:2010:BN3311, JPF 2010/129. Zat inmiddels niet meer gesloten NEE Rb. Den Haag 26 februari 2013, ECLI:NL:RBDHA:2013:BZ4450. Hof Den Haag 23 juni 2010, ECLI:NL:GHSGR:2010:BN2916. Hof Den Haag 18 augustus 2010, ECLI:NL:GHSGR:2010:BN5630. Hof Den Haag 26 januari 2011, ECLI:NL:GHSGR:2011:BP3605. Belang van verlofregeling Verplaatsen = onrust Machtiging loopt al bijna af, traject afmaken Bottom line: de enkele vrees dat de minderjarige zal terugvallen in zijn oude gedrag levert niet voldoende grond op voor gesloten plaatsing.

Wat is een acceptabele wachttijd voor ‘behandeling’? ‘Redelijke termijn’ Naarmate de plaatsing langer duurt, kan het karakter van de plaatsing een meer onrechtmatig karakter verkrijgen Behandelprogramma blijft 3 mnd. uit Rb. Roermond 21 januari 2009, ECLI:NL:RBROE:2009:BH0359, JPF 2009/80. Wachttijd van twee maanden Hof Arnhem-Leeuwarden 31 januari 2013, ECLI:NL:GHARL:2013:BZ2709 PIJ-passantentermijn (Brand t. Nederland)

Schadevergoeding wegens onrechtmatig verblijf S.T.S. t. Nederland (€ 40.000  €2.000) Waarvoor? Hoe hoog? Hof Den Haag 6 november 2012, ECLI:NL:GHSGR:2012:BY2991, JPF 2013/45. Machtiging op onjuiste gronden verleend, Bjz aansprakelijk? Rb. Amsterdam (sector kanton) 15 augustus 2012, ECLI:NL:RBAMS:2012:BX6326, JPF 2012/146. Hof Leeuwarden 19 juli 2011, JPF 2011/142, ECLI:NL:GHLEE:2011:BR2401.  Als er bij Bjz niets te halen valt, waar dan wel?

Toegevoegde waarde van de advocaat Korte lijnen met Bjz Vinger aan de pols: krijgt minderjarige passende behandeling? Aansturen op een trajectmachtiging (vereist parate kennis van het jeugdzorgveld) Zich ‘bemoeien’ met verlof en schorsing Geen mogelijkheid tot officieel verzoek zoals in BOPZ-regeling

Conclusies Rechters zijn kritisch, maar het blijft incidenten-rechtspraak / advocaten fungeren als aanjager van argumenten Voor argumentatie vooral aangewezen op internationaal recht Redelijke termijn: dit blijft vaag en dat is zorgelijk gelet op de lengte van plaatsingen Weinig procedures schadevergoeding