UMC Utrecht / Descartes Centrum UU www.scienceintransition.nl Frank Huisman UMC Utrecht / Descartes Centrum UU

Ontwikkelingen in de afgelopen 30 jaar Big Science: internationaal, interdisciplinair, kapitaalintensief Schaalvergroting en verzakelijking Prikkels en beloningen zijn veranderd: kwantitatieve criteria voor meten van impact

Bezorgdheid om: De rol van de wetenschap als producent van nuttige kennis De rol van de universiteit als producent van de intellectuele elite van de toekomst De manier waarop deze uitdagingen worden tegemoetgetreden mbv financiële prikkels en kwantitatieve beoordelingscriteria

The Economist, 19 oktober 2013

NRC, 2 november 2013

‘Research: increasing value, reducing waste’, The Lancet , 8 januari 2014 In 2010: mondiale uitgaven aan biomedisch onderzoek 240 miljard dollar; 85% hiervan ‘weggegooid’ ‘There is a strong feeling among many scientists that something has gone wrong with our system for assessing the quality of scientific research’ ‘Science is a global, multidisciplinary, loosely organized, and heterogeneous endeavor’ ‘We need less research, better research, and research done for the right reasons’

‘A sense of urgency’ Fraudegevallen: incidenten of gevolg van systeemfouten? Nadruk op kwantiteit ipv kwaliteit (publicaties, studenten) Terugtredende overheid en valorisatie-eis Ontstaan van een audit culture Burn out-gevallen onder academisch personeel In het algemeen: wezenlijk andere prikkels en prioriteiten, vergeleken met de periode vóor 1970 Democratische participatie in de kennissamenleving?

De initiatiefnemers Prof. Frank Miedema (vice-voorzitter RvB UMCU en decaan Medische Faculteit) Dr Jerome Ravetz (Oxford, auteur van Scientific knowledge and its social problems, 1971) Dr Huub Dijstelbloem (UvA / WRR) Prof. Wijnand Mijnhardt (directeur Descartes Centrum UU) Prof. Frank Huisman (UU / UM)

Probleemanalyse: 6 thema’s Wetenschapsbeelden Vertrouwen Kwaliteit Corruptie Democratie Communicatie Later ook: universiteit / onderwijs Position paper en website Vier workshops en een internationaal congres (KNAW)

Wetenschapsbeelden: analyse Geïdealiseerd: door nieuwsgierigheid gedreven wetenschappers leveren onbetwijfelbare en maatschappelijk nuttige kennis Realistisch: wetenschappers zijn gewone mensen met alledaagse motieven. Ze hebben financiële en carrièremotieven; ze kunnen met elkaar van mening verschillen en zelfs strijdige belangen hebben

Wetenschapsbeelden: aanbevelingen Informeer het publiek over de onzekerheid van wetenschappelijke resultaten, over de manier waarop resultaten tot stand komen en over de alledaagse motieven van wetenschappers Dit voorkomt onbegrip en teleurstelling over discussiërende wetenschappers, over kennis die bij nader inzien onjuist blijkt, en over zich misdragende wetenschappers

Vertrouwen: analyse Publiek vertrouwen in wetenschap is van groot belang. Echter: Gewijzigde gezagsverhoudingen in samenleving Wetenschap is georganiseerd op basis van scepsis en twijfel Hyperspecialisatie en verlies van overzicht Information overload: kennis voor iedereen op het internet Wetenschappelijk advies is niet altijd ondubbelzinnig Publiek bewustzijn van belangenconflicten of –verstrengeling

Vertrouwen: aanbevelingen Vertrouwen laat zich moeilijk organiseren. Niettemin: Vertel het publiek hoe wetenschap echt werkt Besluit in welke arena prioriteiten moeten worden gesteld: de wetenschappelijke of de politieke - of een mengvorm van beide Streef naar een evenwicht tussen georganiseerde scepsis en vertrouwen

Kwaliteit: analyse De dominante methode om kwaliteit vast te stellen is kwantitatief (aantal publicaties, citaties, prijzen, beurzen, patenten). Dit geldt vooral in de geneeskunde Sterke neiging tot risicoloos onderzoek en snelle (‘sexy’) resultaten Echter: niet alles kan worden gekwantificeerd; bovendien heeft elke discipline zijn eigen stijl

The credit cycle van Latour en Woolgar (1979)

Kwaliteit: aanbevelingen Hanteer een inhoudelijke evaluatie van artikelen, beursaanvragen en talent ipv een mechanistisch-bibliometrische Publiceer minder maar hoogwaardige artikelen Organiseer (mmv KNAW, NWO, VSNU, NFU) debatten waar kwaliteitsstandaarden worden besproken Differentieer kwaliteitsmeting naar discipline Betrek maatschappelijke stakeholders bij het stellen van prioriteiten en de verdeling van gelden

Corruptie: analyse De tijd voor goede peer review ontbreekt vaak Valorisatieprikkels leiden tot samenwerking met private partijen, waardoor belangen-tegenstellingen (kunnen) ontstaan Calculerend gedrag van onderzoekers tgv prestatie- en publicatiedruk Fraudegevallen als symptoom van systeemfouten

Corruptie: aanbevelingen Maak reviewen van andermans werk even aantrekkelijk als publiceren van eigen werk Laat publiek zien hoe wetenschappelijke besluiten over maatschappelijke kwesties worden genomen. Maak duidelijk dat belangen en onderhandelingen deel zijn van het proces Strikte afspraken (en streng toezicht) mbt financiële afhankelijkheid van externe partners

Democratie: analyse Wetenschap en politiek: de eerste zoekt waarheid, de tweede gaat over collectieve besluitvorming Wetenschap is zeer kapitaalintensief, en wordt betaald uit collectieve middelen In een democratische kennissamenleving heeft het publiek recht op medezeggenschap en verantwoording Echter: problemen zijn complex, kennis is gespecialiseerd, adviezen zijn soms gepolitiseerd Hoe organiseren we democratische participatie en accountability?

Democratie: aanbevelingen Wees niet bang voor tegenstrijdige adviezen, probeer te achterhalen waar de verschillen vandaan komen, laat experimenten toe Laat het vaststellen van onderzoeksprioriteiten niet uitsluitend over aan wetenschappers; betrek ook maatschappelijke stakeholders Brede debatten en afwegingen nodig in publieke arena’s (parlement, WRR, Rathenau, NWO, KNAW) Meer risicodragende langetermijn financiering tbv complexe problemen

Communicatie: analyse Wetenschapsvoorlichting is ooit ontstaan vanuit de behoefte het publiek te informeren over de besteding van belastinggelden aan wetenschap Echter: vaak wordt het publiek niet geïnformeerd over de realiteit van wetenschap, maar wordt een beeld gepresenteerd van nobele wetenschappers die zekere kennis produceren - omdat dat het best verkoopt Bovendien: gebrek aan tijd; wetenschapsnieuws moet bondig en ‘leuk’ zijn Wetenschapsjournalistiek geeft daardoor vaak geen realistisch beeld

Communicatie: aanbevelingen Communicatiemedewerkers moeten niet hun universiteit ‘verkopen’, maar het publiek informeren over de mechanismen van de wetenschap, teneinde het debat daarover te faciliteren Wetenschappers moeten zichzelf ook inspannen het publiek te informeren Iedereen moet stoppen met het verspreiden van de mythe (wetenschap wordt uitgevoerd door mensen met hoge moraal, perfecte methodes en zonder belangen)

Universiteit: analyse Het ideaal van ‘hoger onderwijs voor velen’ een fiasco Output funding: in concurrentie met andere universiteiten wordt een bonus gezet op de productie van zoveel mogelijk afgestudeerden Burn out onder stafleden; de kwaliteit van curricula onder druk Diploma-inflatie: overproduktie van afgestudeerden en gepromoveerden, bul minder relevant op de arbeidsmarkt

‘Perverse prikkels’, Vrij Nederland , 8 febr 2014

Universiteit: aanbevelingen Stop perverse financiële prikkels als output funding Denk na over het aantal studenten dat de universiteit moet afleveren; verbeter de carrièreperspectieven van studenten en PhD’s Neem een verplicht vak scientific literacy op in het curriculum van alle faculteiten Rehabiliteer de academisch gevormde leraar in het middelbaar onderwijs

Na het KNAW-congres… Gesprekken met KNAW, NWO, VSNU, NFU, Rathenau Instituut, De Jonge Akademie, min OCW, min EZ Ook met individuele universiteiten: o.a. UvA, UU, UvT, Erasmus (CvB’s en decanen) Debatten in o.a. Maastricht, Utrecht, Groningen, Rotterdam en Amsterdam Workshops om oplossingen te verzinnen en handelingsperspectieven te bieden aan diverse actoren Verzamelen van input voor IBO Toekomstvisie Wetenschap

Minister Bussemakers (OCW) wil graag input voor haar toekomstvisie op de wetenschap in Nederland. Haar belangrijkste vragen: Wat is de waarde van wetenschap? Hoe werkt de wetenschap? Wat moet de rol van de overheid inzake wetenschap zijn?

Ter discussie: Volgens welk (normatief) model moeten we de nieuwe universiteit vormgeven? Is transparantie een bedreiging of de oplossing? Wie is probleemeigenaar, wie bepaalt de onderzoeksagenda?