Algemene ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Algemene ledenvergadering 28 augustus 2013 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Agenda Goedkeuring van de notulen van de vergadering d.d. 16 jan. 2013 Ingekomen en uitgaande stukken Ledenstand Goedkeuring huishoudelijk reglement Statutenwijziging lidmaatschap ’Premie-vrijen’ Financieel verslag 2013, begroting 2014 en instellen kascommissie Vacature bestuur VvP-BNPf Zaken die spelen op het nationale front Beantwoording schriftelijke vragen Rapportages en toelichting juridisch en actuarieel advies op genomen BNPf besluiten Inventarisatie vragen BNPf deelnemersvergadering van 26 september Programmapunten komend jaar Rondvraag 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 2

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Ledenstand door Frans Kiesewetter 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 3

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds LEDEN BESTAND 2013   MUTATIES BEGROTING Balance Actueel Prognose 2013 Jan. 2013 t/m Jul. ult. 2013 Aangemeld 450 548 557 Opgezegd -3 -8 TOTAAL 545 549 Betalende Leden 419 480 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 4

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds LEDEN BESTAND 2014   Totaal ledenbestand BNPf VvP-BNPf Van 31-12-2012 ult. 2013 2014 BNPf Totaal Actieven 2236 - Premie-vrijen 2801 280 10% Gepensioneerden 2096 480 520 25% TOTAAL 7133 800 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 5

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds OPMERKINGEN: Verenigingsdeelname PREMIE-VRIJEN wordt goedgekeurd door de ALV Met 800 leden vertegenwoordigen we 16 procent van de BNPf leden BNPf ledendata niet beschikbaar voor VvP-BNPf (i.v.m. privacy) BNPf is verzocht VvP-BNPf bekend te maken in hun mailing naar haar leden 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 6

Goedkeuring huishoudelijk reglement VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Goedkeuring huishoudelijk reglement 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 7

Statutenwijziging lidmaatschap ’Premie-vrijen’ VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Statutenwijziging lidmaatschap ’Premie-vrijen’ Premie-vrijen maken voor 16% deel uit van het BNPf en samen met de pensioengerechtigden 67% Belangen van de premie-vrijen lopen gedeeltelijk parallel aan de belangen van de pensioengerechtigden Medewerking van het pensioenbureau zal worden gevraagd om een VvP-BNPf brief te sturen naar de premie-vrijen met verzoek om lid te worden van onze VvP-BNPf VvP-BNPf streeft naar medezeggenschap van de premie-vrijen in het BNPf bestuur en de VO of deelnemersraad 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 8

Aanpassing statuten ivm lidmaatschap Premie-vrijen VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Aanpassing statuten ivm lidmaatschap Premie-vrijen Goedkeuring van de ALV wordt gevraagd om artikel 3.1 als volgt uit te breiden: “d. De gewezen werknemers door wie op grond van een pensioenovereenkomst geen pensioen meer wordt verworven en die een pensioenaanspraak hebben behouden jegens het pensioenfonds”. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 9

Financieel verslag 2013, begroting 2014 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Financieel verslag 2013, begroting 2014 door Frans Kiesewetter 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 10

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Begroting Prognose   2013 Ult. 2013 2014 LEDEN 450 480 800 INKOMSTEN Leden/oprichting budget 2.250 2.400 Leden/contributie budget 9.000 9.600 16.000 TOTALE INKOMSTEN 11.250 12.000 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 11

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Begroting Prognose   2013 Ult. 2013 2014 UITGAVEN Eenmalige oprichtingskosten Bestuurskosten oprichting 780 668 Website/e-mail applicatie 1.000 1.184 Secretariaat/kantoor/admin. 530 554 TOTAAL OPRICHTINGSKOSTEN 2.310 2.406 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 12

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Operationele kosten 2013 Ult. 2013   2014 Bestuurskosten (10x vergaderen) 500 903 1.000 Bestuursverzekering 300 378 400 Leden adm./Fin. beheer/website 320 160 200 Mailing per post naar leden 800 711 900 Kosten ledenvergadering. (ALV 2x) 1.300 766 Secretariaat/kantoor/administratie 870 353 450 TOTAAL OPERATIONELE KOSTEN 4.090 3.271 3.750 Lidmaatschap koepelorganisatie(s) 419 Advieskosten 4.350 5.900 8.620 TOTALE UITGAVEN 11.250 11.996 13.170 RESERVE (voor kleiner leden aantal) 4 2.830 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 13

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds CONTRIBUTIE Bestuur heeft besloten om de ledencontributie niet te wijzigen (EUR 20). De reserve voor 2014 heeft betrekking op de inkomsten (minder leden). RECHTSBIJSTANDVERZEKERING Dank voor de beschikbaarstelling van rechtbijstandverzekeringen. Tweeëntwintig leden hebben zich aangemeld. Wij zullen hen benaderen zodra een dagvaardingsprocedure aan de orde is. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 14

Instellen Kascommissie Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Instellen Kascommissie De volgende twee heren zijn bereid plaats te nemen in de kascommissie: Frans de Canne; Hans Waanders. Het bestuur dankt Frans en Hans voor hun bereidheid deel te nemen in de commissie en legt hun benoeming bij deze ter goedkeuring voor aan de ALV. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 15

Vacature bestuur VvP-BNPf Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Vacature bestuur VvP-BNPf Niemand van de leden heeft zich kandidaat gesteld. Dik van Blokland heeft zich, op verzoek van het bestuur, beschikbaar gesteld voor een bestuursfunctie. Dik is nauw betrokken geweest bij de stichting van onze vereniging en heeft geruime tijd deel uitgemaakt van het voorlopige bestuur tot aan de formele oprichting in januari j.l. Het bestuur stelt daarom voor om Dik te benoemen in de ontstane vacature als algemeen lid van het bestuur. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 16

Zaken die spelen op het nationale front VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Zaken die spelen op het nationale front Medezeggenschap pensioengerechtigden Rol KNVG Nominaal of reëel contract door Kees Wierda 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 17

Medezeggenschap Gepensioneerden VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Medezeggenschap Gepensioneerden Wim Hubeek, de kandidaat namens de gepensioneerden is definitief gekozen in het BNPf bestuur Onze wens om z.s.m. te komen tot een deelnemersraad: Reactie van het BNPf bestuur niet negatief, echter de nieuwe wet ’versterking pensioenfondsbestuur’ komt met andere richtlijnen; Deze wet moet van kracht worden per 1.7.2014 en fondsbesturen moeten voor die tijd de organisatiestructuur hebben aangepast. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 18

Medezeggenschap Gepensioneerden VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Medezeggenschap Gepensioneerden Hoofdzaken ‘wet versterking pensioenfondsbestuur’: Maximaal 25% deelname gepensioneerden in fondsbesturen Medewerking Fondsbesturen vereist bij verstrekken van VvP-BNPf informatie aan pensioengerechtigden De VO komt in de plaats van de deelnemersraad met vooraf-adviesrecht, net als bij een deelnemersraad Onze huidige VO telt 6 leden waarvan 2 leden namens de pensioengerechtigden (Jacques Romeijn en Bart Philippen) Veel onduidelijkheden, dus nauwgezette opvolging door VvP-BNPf middels overleg met BNPf bestuur en advies KNVG 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 19

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Lidmaatschap Koepel van Nederlandse Verenigingen van Gepensioneerden (KNVG) Onze vereniging is lid geworden van de KNVG. De KNVG vertegenwoordigt, samen met de NVOG 3 miljoen gepensioneerden. De politieke discussie en besluitvorming wordt tot op heden gevoerd door de sociale partners (overheid, vakbonden en werkgevers). De pensioengerechtigden maken daar geen deel van uit. De KNVG heeft betrokkenheid geëist bij de politieke discussie en besluitvorming over het nieuw te vormen pensioencontract (nominaal of reëel). Onduidelijk of dit gaat lukken, echter de KNVG beweert dat zij mede de oorzaak zijn van een aantal positieve regeringsbesluiten, waaronder de afschaffing van de gedempte kostendekkende premie. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 20

Aspecten NOMINAAL of REEEL contract VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Aspecten NOMINAAL of REEEL contract Nominaal Contract: nominale aanspraken blijven gehandhaafd( net als huidige situatie) Indexaties pas bij een hoge dekkingsgraad. Veel details nog onduidelijk Reëel Contract Nominale toezegging verdwijnt ; alleen nog indexaties. Indexaties in principe “inflatievast” maar wel voorwaardelijk. De VvP-BNPf kan op dit moment geen advies uitbrengen welk van de twee het beste zou zijn voor de pensioengerechtigden en zal BNPf vragen om betrokkenheid bij de discussie en besluitvorming op dit onderwerp. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 21

Rapportage actuarieel en juridisch advies op genomen BNPf besluiten VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Rapportage actuarieel en juridisch advies op genomen BNPf besluiten Onderzoeksresultaten pensioencommissie Is de wijziging van het PR evenwichtig geweest? presentatie door Arie Kool (onze actuarieel adviseur) Juridische aspecten Vragen 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 22

Onderzoeksresultaten pensioencommissie VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Onderzoeksresultaten pensioencommissie (Jan v.d. Laan en Fons Vleghels) Resultaten pensioenfonds periode 2001 – 2012 Waarom is het BNPf één van de slechtste presterende pensioenfondsen? Vergelijking resultaten BNPf met Bpf-Bouw Wijziging pensioenreglement Actuariële en bijkomende aspecten en conclusies 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 23

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Ontwikkeling vermogen en dekkingsgraad (bron : BNPf jaarverslagen) Resultaat 2001 – 2012 Vermogensgroei is 85% gemiddeld 7% per jaar. Dekkingsgraad is min 20% % 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 24

Opslagen Technische Voorzieningen VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Opslagen Technische Voorzieningen (bron : BNPf jaarverslagen) Resultaat DG 2001 – 2006 2007 – 2012 2007 – 2012 M€ M€ % Begin jaarstand (2001/2007) 367 503 Opbouw/onttrekking 2) 19 -22 2,6 Rente opslagen 105 333 - 40,5 Sterftecijfers 22 61 - 7,4 Indexatie / korting - - 67 8,1 Overige -10 22 - 2,5 Einde jaarstand (2006/2012) 503 (+25%) 830 (+65%) - 39,7 Exclusief korting 10% 912 (+81%) 2) Inkoop pensioenaanspraken, uitkeringen en waardeoverdrachten 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 25

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 26

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Opslagen Voorziening Pensioenverplichtingen (TV) Voor de totale voorziening is uitgegaan van 895 miljoen (excl. korting 2013) 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 27

Waarom is het BNPf één van de slechtste presterende pensioenfondsen? VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Waarom is het BNPf één van de slechtste presterende pensioenfondsen? Onderstaand factoren die daar mogelijk aan hebben bijgedragen Pensioen premies: Vanaf 2005 C.B.P. (24% vaste pensioenpremie) Inkoop pensioen 2005-2012 gemiddeld 104% van netto beschikbare premie Premiedekkingstekort 16,5 M (oorzaak gedempte premie = kostendekkende premie Maximale pensioeninkoop als gevolg van dispensatieregeling Bpf-Bouw Geen bijdrage vanuit premie tijdens herstelfase 2009-2013 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 28

Waarom is het BNPf één van de slechtste presterende pensioenfondsen? VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Waarom is het BNPf één van de slechtste presterende pensioenfondsen? Opslagen technische voorzieningen: 2,8% toekomstige uitvoeringskosten tegen 1 à 2 % met vergelijkbare fondsen 12,1% stijgende levensverwachting (2001 t/m 2012), geen bijdrage vanuit premie Opslagen gemiddeld hoger dan bij andere fondsen 2,4% arbeidsongeschiktheid tegen 0,1 à 0,3% vergelijkbare fondsen Risico rekening pensioenfonds tegenover risico werkgever andere fondsen 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 29

Waarom is het BNPf één van de slechtste presterende pensioenfondsen? VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Waarom is het BNPf één van de slechtste presterende pensioenfondsen? Beleggingen: Gemiddeld behaald rendement op het uitstaande vermogen ca. 7% Als gevolg dalende marktrente redelijk goed rendement behaald. Percentage obligaties (67%) is hoog, risico bij stijgende marktrente Beleggingsmix (staats)obligatie aandelen vastgoed BNPf 67% (50%) 29% 4% Andere fondsen 45% (20%) 42% 13% De DG van het pensioenfonds is gemiddeld 15 tot 20% lager dan andere fondsen. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 30

Vergelijking resultaten BNPf met Bpf-Bouw VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Vergelijking resultaten BNPf met Bpf-Bouw (2007 t/m 2012) BNPf Bpf-Bouw Pensioenverplichtingen (%DG) - 39,7% - 37,9% Vermogensgroei 34,3% 41,9% Dekkingsgraad 100,0% 106,0% Beleggingsmix (2012) Obligaties 67% 44% Aandelen 29% 41% Vastgoed 4% 15% De DG van het pensioenfonds blijft ca 15% achter bij Bpf-Bouw 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 31

Vergelijking resultaten BNPf met Bpf-Bouw VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Vergelijking resultaten BNPf met Bpf-Bouw (2007 t/m 2012) Resultaatverschillen (%DG) BNPf Bpf-Bouw verschil Pensioenpremie 1,7% 1,2% 0,5% Sterftecijfers 7,4% 1,9% 5,5% Arbeidsongeschiktheid 2,1% 0,9% 1,2% Toekomstige uitvoeringskosten 2,7% - 2,7% Totaal verschil 13,9% 4,0% 9,9% Toeslagverlening (%DG) 3,9% 12,4% 8,5% Korting 3% + 7% -10,0% - 10,0% Totaal verschil -6,1% 12,4% 18,5% 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 32

Wijziging pensioenreglement Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Wijziging pensioenreglement De wijzigingen Vervallen nominaal herstel van kortingen voor actieven en inactieven vanaf 2013 Vervallen herstel van kortingen pensioenopbouw voor actieven vanwege ontoereikende premie vanaf 2013 Toekenning gemiste toeslagen (5 jaar) loopt eind 2017 af 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 33

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Berekeningen effect wijzigen voor gepensioneerden Info jaarverslagen , correspondentie, PPP’s Systeem berekeningen: eigen vindingrijkheid, benadering Periode 15 jaar, kortingen na 2013 max. 10% 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 34

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Gevonden effecten 10% korting; indexatie versus nom. herstel - 1,8 % Korten in verh. 1 : 1, indexeren 0,8 : 0,5 - 1,7% Wegvallen toekennen gemiste toeslagen - 0,5% Vervallen herstel opbouwpercentage pens. + 2,0% Totaaleffect (TW/BNPf -0,6%) - 2,0% 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 35

Conclusies na gesprek TW/BNPf VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Conclusies na gesprek TW/BNPf Geen vergelijkingsmogelijkheden met berekeningen TW Indexatie 0,8 : 0,5 theoretisch Indexatie kan richting 1 : 1, gevolg negatief effect << 2,0% 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 36

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Nog enige opmerkingen n.a.v. onderzoek waarom BNPf nu behoort tot de slechtste fondsen. Premieopbouw: vanaf 2005 vaste pensioenpremie, geen bijstortingen, premiedekkingstekort etc. resulterend in enkele procenten lagere DG. Dit onderwerp blijft op de bespreek agenda met BNPf en BN. Diverse opslagen in de verplichtingen die thans onderwerp zijn van discussie tussen BNPf en ons bestuur. Nadere uitleg volgt. Pensioenvermogen: Groot verschil in periode 1/2005 – 1/2008 tussen vermogensgroei van BNPf en de grote groep sectorfondsen (ABP/PFZW/PMT/PME/Bpf-Bouw): BNPf slechts 15 % gegroeid en de sectorfondsen 36%. Helaas kunnen we hier niets meer aan doen. De procentuele vermogensgroei van BNPf in de periode 1/2008-1/2013 is ongeveer gelijk aan die van de grote fondsen, echter de opgelopen achterstand is niet meer ingehaald. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 37

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds PAUZE 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 38

Wijziging regeling pensioenfonds VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Wijziging regeling pensioenfonds Heeft het bestuur van het pensioenfonds besloten op basis van een evenwichtige afweging van alle belangen? Presentatie door Arie Kool, actuarieel adviseur van de VvP-BNPf. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 39

Wijziging regeling pensioenfonds VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Wijziging regeling pensioenfonds Verval herstel toekomstige kortingen Geen toekomstige inhaaltoeslagen meer Opbouwpercentage wordt afhankelijk van premiedekkingsgraad 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 40

Effecten voorgestelde wijzigingen VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Effecten voorgestelde wijzigingen Uitkomsten op basis van een door de actuaris van het pensioenfonds uitgevoerde continuïteitsanalyse voor een periode van 15 jaar Met behulp van deze analyse wordt een schatting van de economische toekomst gemaakt Analyse uitgevoerd met parameters die deels zijn voorgeschreven door DNB (loonindex 3%, prijsindex 2%) 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 41

Verwachte gemiddelde (jaarlijkse) indexatie VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Verwachte gemiddelde (jaarlijkse) indexatie Omschrijving Oude regeling Nieuwe regeling Actieven 0,8% 0,8% Niet-actieven 0,5% 0,5% De gemiddelde jaarlijkse indexatie van beide regelingen gemeten over 15 jaar zijn vrijwel aan elkaar gelijk. De oude regeling geeft in de eerste 10 jaar wel een beter resultaat. De verwachte verbetering ten opzichte van de oude regeling zal pas plaatsvinden in de periode 10 t/m 15 jaar. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 42

Verwachte gemiddelde indexatie VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Verwachte gemiddelde indexatie Oude regeling Nieuwe regeling jaar 1 t/m 5 -1,5% -1,9% jaar 1 t/m 10 -0,1% -0,3% jaar 1 t/m 15 +0,5% +0,5% 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 43

Verval herstel toekomstige kortingen VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Verval herstel toekomstige kortingen Wens werkgever om dispensatie van deelname aan Bpf-Bouw niet in gevaar te brengen en de aangroei van pensioenaanspraken niet voor langere tijd uit te sluiten van indexatie Gevolgen voor alle deelnemers zijn bij intrekken dispensatie: De aanpassing van opgebouwde pensioenrechten over 15 jaar daalt per jaar gemiddeld van 0,5% naar -0,4%, (in totaal na 15 jaar verschil: 13,5% slechter) 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 44

Korting- en indexatiepercentages zijn verschillend VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Korting- en indexatiepercentages zijn verschillend Korting aanspraken met voor alle deelnemers hetzelfde percentage Toekomstige indexatie voor actieven blijft op basis loonindex Toekomstige indexaties voor niet-actieven blijft op basis van prijsindex Omdat thans prijsindex>loonindex heeft bestuur pensioenfonds besloten de bestaande verschillende percentages te handhaven 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 45

Korting- en indexatiepercentages zijn verschillend VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Korting- en indexatiepercentages zijn verschillend De vereniging kan indien gewenst aan bestuur kenbaar maken om bij indexatie uit te gaan van een gelijk percentage voor alle deelnemers Hierdoor worden toekomstige discussies over verschillen in loon- en prijsindex vermeden, op de lange termijn geeft een gelijke behandeling met actieve deelnemers meer zekerheid 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 46

Opbouwpercentage actieven Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Opbouwpercentage actieven Vanaf 2009 was: zuivere kostendekkende premie > feitelijke premie Hierdoor is dekkingsgraad negatief beïnvloed Vanaf 2013 is opbouwpercentage afhankelijk van premiedekkingsgraad 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 47

Opbouwpercentage actieven Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Opbouwpercentage actieven Premiedekkingsgraad is het quotiënt van de feitelijke premie (24% van de pensioengrondslag) en de actuarieel benodigde koopsom voor inkoop van de aangroei van de pensioenaanspraken Per 1-01-2013 is hierdoor het opbouwpercentage verlaagd van 2,25% naar 1,8% 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 48

Voorziening Verzekeringsverplichtingen VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Voorziening Verzekeringsverplichtingen De vaststelling van de voorziening verzekeringsverplichtingen vindt plaats op basis van de meest recente overlevingstafels (op basis van gefundeerde prognoses), met daarbij de specifieke ervaringssterfte van het pensioenfonds De berekening van de voorziening toekomstige administratiekosten en arbeidsongeschiktheid zijn op basis van de thans bekende informatie en de toelichting van de actuaris van het pensioenfonds op correcte wijze vastgesteld. Het pensioenfonds heeft nog niet alle vragen beantwoord 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 49

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Conclusies Het bestuur van het pensioenfonds heeft openheid gegeven door inzage te geven in de berekeningen die door de actuaris gemaakt zijn en waarop het bestuur heeft besloten tot wijziging van de regeling. Alle vragen zijn nog niet beantwoord. Er is een afweging gemaakt tussen de verschillende belangen. Op basis van de thans beschikbare informatie en het gesprek met de directeur en de actuaris van het pensioenfonds kan niet gesteld worden dat er een onevenwichtige afweging heeft plaatsgevonden ten nadele van de gepensioneerden 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 50

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Juridische aspecten Veugelers advocatuur, gevestigd in Vlaardingen is gespecialiseerd in pensioenzaken. Zij hebben ons sinds de oprichting steeds geadviseerd bij de correspondentie met BNPf Enige standpunten: Afdwingen van een deelnemersraad nu niet zinvol (zie uitleg nieuwe wetgeving) Onafhankelijk onderzoek betreffende de redenen van het slechte fondsresultaat niet afdwingbaar Aanpassingen hersteltraject in het nieuwe Pensioenreglement niet evenwichtig en dus juridisch aanvechtbaar. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 51

Vragen naar aanleiding van VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Vragen naar aanleiding van Rapportage actuarieel en juridisch advies op genomen BNPf besluiten. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 52

Inventarisatie vragen naar BNPf deelnemersvergadering van 26 september VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Inventarisatie vragen naar BNPf deelnemersvergadering van 26 september Uitleg percentage uitvoeringskosten/premie arb. ongeschiktheid Consequentie aansluiting bij BPf-Bouw uitzoeken Consequenties gesloten fonds beter uitzoeken Consequentie wettelijk afschaffen van gedempte premie Was toepassing gedempte premie tijdens herstelfase toelaatbaar? Aanpassen indexatie ratio naar 1:1, ook bij extra indexatie bij DG >122 Betrokkenheid bij besluitvorming nieuwe contractvorm Etc. 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 53

Programmapunten volgend verenigingsjaar VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Programmapunten volgend verenigingsjaar Realiseren VvP-BNPf lidmaatschap premie-vrijen Medezeggenschap pensioengerechtigden maximaliseren binnen de wettelijke normen Correspondentie en overleg met BNPf en BN zo lang mogelijk in stand houden en zo proberen een aantal zaken aangepast te krijgen in het Pensioen Reglement. Juridische actie pas als het niet anders kan en uiteraard na goedkeuring ALV. Leden goed geïnformeerd houden 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 54

Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 VvP-BNPf Vereniging van Pensioengerechtigden van het Ballast Nedam Pensioenfonds Rondvraag 28 augustus 2013 Algemene Ledenvergadering 28 augustus 2013 55