Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen toelichting ontwerpbesluit Vlaamse Regering VIPA, ir. Ann Beusen Zorg & Gezondheid, Eddy Mettepenningen

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van de specifieke brandveiligheidsnormen waaraan ouderenvoorzieningen en centra voor herstelverblijf moeten voldoen en tot bepaling van de procedure voor de uitreiking van het attest van naleving van die normen. Programma: overzicht Vlaamse regelgeving : nu en straks ontwerp besluit Vlaamse regering : procedure en attest technische bijlage besluit Vlaamse regering : specifieke brandveiligheidsnormen

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: overzicht huidige regelgeving 1 FEDERALE OVERHEID > algemene niet bestemmingsgebonden voorschriften Wet 30/07/1979 betreffende de preventie van brand en ontploffingen KB 07/07/1994 basisnormen nieuwe gebouwen (en ARAB, CODEX en AREI) VLAAMSE GEMEENSCHAP > bestemmingsgebonden normen BVR 15/03/1989 houdende de specifieke veiligheidsaspecten waaraan de serviceflatgebouwen, de woningcomplexen met dienstverlening en de rusthuizen moeten voldoen om te worden erkend.

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: overzicht huidige regelgeving 1 VLAANDEREN => BVR van 15/03/1989 Rusthuizen Koninklijk besluit van 12 maart 1974 tot vaststelling van de veiligheidsnormen waaraan de rustoorden voor bejaarden moeten voldoen. bijlage A (2+) en bijlage B (max 1) Serviceflats en woningcomplexen met dienstverlening NBN S 21-202 algemene eisen voor middelhoge en hoge gebouwen type A voor alle gebouwen SFl

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: huidige regelgeving 1 knelpunten: bevoegdheidsverdeling federaal – Vlaanderen eenduidige aanpak attesten => ontwerp BVR afstemming met basisnormen => technische bijlage ontwerp BVR actualisatie normen => technische bijlage ontwerp BVR

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen Programma: overzicht Vlaamse regelgeving : nu en straks ontwerp besluit Vlaamse regering : procedure en attest 2.1 stand van zaken 2.2 toepassingsgebied 2.3 procedure attestering 2.4 overgangsmaatregelen 2.5 afwijkingsaanvraag technische bijlage besluit Vlaamse regering : specifieke brandveiligheidsnormen

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: ontwerp BVR 2.1 Inhoud: 1. tekst BVR: algemene bepalingen en procedure 2. Bijlage I en Ibis: technische normen + tekeningen 3. Bijlage II en III en IV: model attesten A, B en C Stand van zaken: 16/06/2010 principieel goedgekeurd door VR 20/10/2010 einde status quo periode kennisgeving EC 14/12/2010 advies van Raad van State => aanpassing WZD Planning goedkeuring VR: voorjaar 2011 Vooropgezette datum inwerkingtreding: 1 juni 2011

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: ontwerp BVR 2.2 Toepassingsgebied: OUDERENVOORZIENINGEN - Woonzorgcentrum (rusthuis) - dagverzorgingscentrum - centrum voor kortverblijf CENTRUM VOOR HERSTELVERBLIJF = thuiszorgvoorziening NIET voor Serviceflats! => blijft voorlopig NBN S21-202

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: ontwerp BVR 2.3 Procedure attestering art 6 tot 10 ATTEST A OK de voorziening voldoet BI vraagt attest aan bij BM brandweer maakt verslag op ATTEST B OK maar met opmerkingen: uitwerken stappenplan ATTEST C Niet OK + veiligheid in ernstige mate in gedrang: Intrekking/weigering erkenning (max 3 maanden na aanvraag naar BI - binnen 10 dagen naar Z&G)

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: ontwerp BVR 2.3 Geldigheidsduur attesten artikel 4 en 5 ATTEST A - 8 jaar geldig vanaf ondertekening door burgemeester - vervalt na 8 jaar of bij afleveren nieuw attest -van rechtswege zes maanden na realisatie van ingrijpende wijzigingen ATTEST B - duur te bepalen door burgemeester - eerste attest 1 jaar geldig en verlengbaar tot maximum 8 jaar - vervalt op einde geldigheidsduur of bij afleveren nieuw attest - van rechtswege zes maanden na realisatie van ingrijpende wijzigingen ATTEST C vervalt enkel bij afleveren van nieuw attest => Aanvraag nieuw attest na attest A of B: uiterlijk 3 maanden voor verstrijken geldigheidsduur 10

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: ontwerp BVR 2.4 Overgangsregelingen vervat in artikel 16 Overgangsregeling vervat in artikel 88 Woonzorgdecreet: RH en CVK met erkenning (van bepaalde duur) op 01/01/2010 of erkenning aangevraagd voor 01/01/2010 => overgangsperiode van 5 jaar, tenzij erkenning eerder afloopt In die periode blijven verder erkend volgens oude wetgeving (inclusief brandveiligheidsnormen) is gefaseerde overgang naar erkenning van onbepaalde duur

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: ontwerp BVR 2.4 Overgangsregeling BVR brandveiligheid: indien in de periode 01/01/2010 tot 31/05/2011 nog geen erkenning van onbepaalde duur als WZC of CVK bekomen werd, blijft overgangsregeling WZD van toepassing Indien wel: zie volgende dia Bij aanvraag erkenning van onbepaalde duur tot en met 31/05/2012 blijft huidig bewijs inzake brandveiligheid gelden (geen nieuw attest volgens BVR brandveiligheid vereist) Nieuw attest volgens BVR brandveiligheid uiterlijk op 31/05/2012 bij Z&G Bij aanvraag erkenning van onbepaalde duur na 31/05/2012: attest volgens BVR brandveiligheid

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: ontwerp BVR 2.4 2. Andere voorzieningen (1): met erkenning van onbepaalde duur als WZC en CVK op 31/05/2011 met erkenning van onbepaalde duur als DVC op 31/05/2011 met aanvraag erkenning van onbepaalde duur als WZC, CVK en DVC ingediend vóór 1 juni 2011 overgangsregeling BVR brandveiligheid: - oude normen blijven nog 1 jaar gelden (tot 31/05/2012) - bij aanvraag erkenning van onbepaalde duur als WZC, CVK en DVC tot 31/05/2011 blijft huidig bewijs inzake brandveiligheid gelden (geen nieuw attest vereist) - uiterlijk op 31/05/2012 nieuw attest volgens BVR bij Z&G

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: ontwerp BVR 2.4 3. Andere voorzieningen (2) => aanvraag erkenning van onbepaalde duur als WZC, CVK en DVC ingediend vanaf 1 juni 2011 nieuw attest volgens BVLR

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: ontwerp BVR 2.4 Overgangstermijn voor bekomen van attest A maximum 5 jaar art 88 attest B: max 8 jaar andere (1) attest B: max 8 jaar Andere (2) - attest B: max 8 jaar tijdsas erkenning 01/01/2010 WZD invoering BVR 1jaar Na invoering

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: ontwerp BVR 2.5 Afwijkingsaanvraag BVR art 11: de administrateur–generaal kan afwijking toestaan Z&G bezorgt gemotiveerde beslissing + advies aan IN binnen maand na ontvangst advies IN stuurt gemotiveerde vraag naar AG Z&G Z&G vraagt advies aan TCB WVG (max 15 dagen) (max 30 dagen)

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen Programma: overzicht Vlaamse regelgeving : nu en straks ontwerp besluit Vlaamse regering : procedure en attest technische bijlage besluit Vlaamse regering : specifieke brandveiligheidsnormen 3.1 structuur en principes 3.2 overzicht belangrijkste aanpassingen tov KB74: 3.2.1 infrastructuur 3.2.2 onderhoud, controle en uitbating

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage 3.1 Bijlage I: normen voor de specifieke brandveiligheidsaspecten waaraan de ouderenvoorzieningen en de centra voor herstelverblijf moeten voldoen 1999-2001: studie in opdracht van GMW (voorloper van Z&G) 2001-2007: werkgroep 2009-2010: terugkoppeling sector & ontwerpers en actualisatie ifv Europese normering 2010: voor advies naar TCB WVG achtergrond: brand in WZC Kanunnik Triest Melle 2009

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: TCB 3.11 knelpunten: bevoegdheidsverdeling: Federaal-Vlaams eenduidige aanpak attesten: ontwerp BVR afstemming met basisnormen: technische bijlage BVR actualisatie normen: technische bijlage BVR Vlaams besluit stelt federale besluiten van toepassing > quid afwijkingen ? Vlaams minister verleent afwijking na advies van: inspectie brandveiligheid (coöperatie akkoord) vanaf 17/12/2009 advies door TCB WVG

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: TCB 3.1 BVR 05/06/2009 oprichting technische commissie brandveiligheid WVG Opdracht: 1. advies afwijkingsaanvragen voor Vlaamse regelgeving - kinderopvang (BVR 19/09/2008) - rusthuizen en serviceflats vanaf 17 december 2009 (BVR 15/03/1989) - oude afwijkingsaanvragen rusthuizen en SFl tot en met 2004 2. beleidsondersteunend en sectoroverschrijdend advies brandveiligheid samenstelling TCB: vertegenwoordiging BVV, Prebes, sector (Zorgnet Vlaanderen), VIPA, Z&G, academische wereld

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage 3.1 Uitgangspunt : basisveiligheid = algemene garantie éénduidige formulering voor alle voorzieningen ongeacht ouderdom van het gebouw (≠ KB 74 met onderscheid volgens ouderdom) Structuur : impliciet onderscheid tussen ‘bestaande gebouwen’ en ‘nieuwe gebouwen’ via basisnormen formulering: geïntegreerd i.p.v. gescheiden

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage 3.1 impliciet onderscheid ‘bestaande /nieuwe gebouwen’ BVR brandveiligheid Ouderen BASISNORM tijdsas bouwaanvraag BESTAANDE GEBOUWEN NIEUWE GEBOUWEN bouwaanvraag voor LG : 1 januari 1998 HG,MG : 26 mei 1995

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage 3.1 voorbeeld 1 : volle houten deuren nieuw begrip: definitie opgenomen in tekst formulering toepassing: de deuren van de lokalen die uitgeven op de evacuatiewegen hebben minstens EI1 30 (NBN EN 13501-2) of Rf 1/2h (NBN 713-020) of zijn volle houten deuren begrip bestaat niet in de basisnorm > eis van KB van 1994 is strenger en primeert > voor nieuwe gebouwen enkel EI1 30 of Rf ½ h mogelijk kan wél voor ‘bestaande gebouwen’

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage 3.1 voorbeeld 2 : bouw van luchtkanalen bepaling volgens KB van 1994 wordt van toepassing gesteld voor alle voorzieningen formulering integraal opgenomen in de tekst van BVR voorbeeld 3 : oppervlakte compartiment max oppervlakte volgens BVR = 1250 m² max oppervlakte volgens KB van 1994 = 2500 m² strengere eis BVR geldt voor alle voorzieningen : bestaande én nieuwe gebouwen

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage 3.2 Structuur : weerstand tegen brand van bouwelementen NBN EN 13501-2 + vermelding evenwaardige klassering volgens NBN 713.020 NBN EN 13501 NBN 713.020 Voor R 30, RE 30, REI 30 en EI 30 voldoet Rf ½ h R 60, RE 60, REI 60 en EI 60 Rf 1 h R 120, RE 120, REI 120 en EI 120 Rf 2 h EI1 30 deuren EI1 60 deuren

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage 3.2 Structuur : reactie bij brand van bouwmaterialen NBN EN 13501-1 + vermelding evenwaardige klassering volgens NBN S21-003 NBN EN 13501 NBN S 21-203 Voor A1 en A2-s1, d0 of lager voldoet A0 B-s1, d0 of lager A1 C-s1, d0 of lager A2 D-s1,d0 of lager A3 voor alle materialen

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage 3.1 Structuur : reactie bij brand van bouwmaterialen NBN EN 13501 NBN S 21-203 Voor A1fl en A2fl-s1 of lager voldoet A0 Bfl-s1 of lager A1 Cfl-s1 of lager A2 Dfl-s1 of lager A3 Efl voor vloerbekledingen

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: infrastructuur 3.2.1 NIEUW art 2.1.2 deelcompartimenten > horizontale evacuatie + brandvoortplanting en rookverspreiding binnen het compartiment beperken wanden EI30, deuren bij brand zelfsluitend EI130 elke bouwlaag met bewoners : minimum 2 deelcompartimenten per deelcompartiment max 20 bewoners ‘s nachts uitz. : - evacuatieniveau - LG max 6 per bouwlaag in nachtbezetting

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: infrastructuur 3.2.1 NIEUW art 6.6.1 algemene automatische detectie > bevestiging van gangbare praktijk VERPLICHT > bestaande voorzieningen: “ van het type algemene bewaking” > voor nog te ontwerpen inrichtingen: conform NBN S21-100 nog te ontwerpen inrichtingen = nog geen aanvraag voor bouwvergunning ingediend bij invoering BVR

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: infrastructuur 3.2.1 Nieuw art 4.4.1 deurdrangers met vrijloop > tijdig sluiten deuren cruciaal > beperken rookverspreiding en brandvoortplanting > combinatie gewoon gebruik en automatische sluiting > belangrijkste maatregel in nasleep van brand Melle > link naar 8.7.2 verplicht in ‘nog te ontwerpen inrichtingen’ : deuren van kamers, appartementen of andere lokalen voor residenten

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: infrastructuur 3.2.1 anders art 4.4.1 minimale breedte evacuatiewegen residenten KB 74: 1,80 m BVR : 1,20 m 1,80 m = functionele eis (erkenningsnormen)

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: infrastructuur 3.2.1 anders art 2.1.1 duplex-compartiment comp mag 2 boven elkaar gelegen bouwlagen met binnenverbindingstrap MITS ∑ opp < 1250m² EN elke bouwlaag 2 uitgangen art 4.4.3 gemeenschappelijke zithoeken open naar evacuatiewegen - geen activiteiten die brandgevaar opleveren - tv-toestel uit te schakelen -opgestelde zitmeubels ‘verbeterd’ brandgedrag

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: infrastructuur 3.2.1 anders art 3.2 structurele elementen BVR : R60 voor alle voorzieningen (minimum) of uitgewerkt in metselwerk of beton met minimale dikte 140mm > KB74 bijlage A: Rf 2 uur. art 3.7 vergrendelde deuren evacuatiewegen en buitendeuren > 3 voorwaarden te voldoen - vergrendeling volgens principe positieve veiligheid el.mech. of -magn. - automatische ontgrendeling bij detectie, alarm of stroomonderbreking - lokaal + op afstand te ontgrendelen door personeel

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: infrastructuur 3.2.1 Anders art 6.6.5 waarschuwing en alarm waarschuwings- en alarmsysteem te koppelen aan eventueel aanwezige personenoproepsysteem met aanduiding van de getroffen zone

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: onderhoud en controle 3.2.2 Anders art 7.1.2 keuringen, bezoeken en controles in veiligheidsregister art 7.1.3 controles: frequentie en uitvoerder in tabel > geen beschrijving testen > vermelding verplichte controles Alle bestaande regelgeving voor onderhoud vermeld in andere besluiten = van toepassing ( bvb. basisnormen ) Alle bepalingen van ARAB, AREI en CODEX moeten nageleefd worden

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: onderhoud en controle 3.2.2 te controleren frequentie uitvoerder van de controle 1. liftinstallatie jaarlijks externe dienst voor technische controle 2. laagspanningsinstallatie na elke wijziging en minstens om de 5 jaar 3. hoogspanningsinstallatie 4. branddetectie en alarminstallatie bevoegd installateur 5. brandbestrijdingsmiddelen bevoegd persoon of installateur 6. verwarmingsinstallatie (inclusief warmwaterbereiding), aëraulische installaties, schouwen en stookplaatsen 7. gasinstallatie 8. veiligheidsverlichting 3 maandelijks beheerder 9. toestand evacuatiewegen en brandwerende deuren

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: uitbating 3.2.2 Nieuw art 8.1 noodplan & evacuatie- en interventieplan > noodplan : nuttige maatregelen om bewoners te beschermen tegen gevolgen van brand en paniekreacties > op te maken door directie > evacuatie- en interventieplan: directie in samenspraak met brandweer = onderdeel van noodplan > directie bezorgt kopie aan brandweer

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: uitbating 3.2.2 Nieuw art 8.3.2 beperking elektrische toestellen > vermijden risico met verouderde en onveilige apparaten in kamers van bewoners en de verpleegposten enkel toestellen met CE-keurmerk + tv-toestellen met beeldbuis zijn niet toegelaten valt in principe onder overgangsregeling

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: uitbating 3.2.2 Anders art 8.6.1 voorlichting en vorming “de werkgever zorgt dat het personeel een vorming i.v.m. brandpreventie krijgt” > concrete inhoudelijke beschrijving opleiding 1. instructies bij brand 2. eerste bluspoging enkel in geval van een beginnende brand 3. evacuatie 4. veiligheidssignalisatie > jaarlijkse opfrissing + rapportering door preventieadviseur art 8.6.2 jaarlijks rapport evacuatieoefeningen van preventieadviseur

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage: uitbating 3.2.2 Anders art 8.7.2 In de voorziening worden organisatorische of technische maatregelen genomen om de verspreiding van brand of rook via openstaande deuren van de kamers, appartementen of andere lokalen bestemd voor de residenten te voorkomen. > link naar deurdrangers met vrijloop: technische variant verplicht bij ‘nog te ontwerpen’ voorzieningen > in bestaande voorzieningen: keuze mogelijk

Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen tekst BVR en opvolging stand van zaken: www.vipa.be/brandveiligheid contact: ann.beusen@wvg.vlaanderen.be eddy.mettepenningen@wvg.vlaanderen.be