Twintig jaar ontwikkelingen op de Vlaamse woningmarkt Of hoe woonbeleid veel meer moet zijn dan ‘woonbeleid’ Algemene Vergadering SVK Woonweb, Lint, 7 maart 2018 Sien Winters Onderzoeksleider HIVA – KU Leuven Coördinator Steunpunt Wonen

Inhoud Inleiding Woningvoorraad Activiteit op de woningmarkt Hypotheekmarkt Woning als vorm van vermogen Prijzen Recht op wonen Besluit

Inleiding Stelling: Woningmarkt als complex spel van vraag en aanbod onderhevig aan tal van externe (internationale) invloeden  Kan woonbeleid nog ambitie hebben om hierop in te spelen

Woningvoorraad Aantal woongelegenheden naar woningtype en huishoudens, Vlaams Gewest Bron: ADS (Kadastrale statistiek van het gebouwenpark) en Studiedienst Vlaamse Regering (huishoudens)

Woningvoorraad Woongelegenheden naar woningtype (in %), Vlaams Gewest Bron: ADS (Kadastrale statistiek van het gebouwenpark)

Woningvoorraad Private huurwoningen naar woningtype, Vlaams Gewest Bron: Winters (2016), op basis van Van den Broeck (2015) en Vanderstraeten e.a. (2016), data Census 2001, Woonsurvey 2005 en GWO2013

Activiteit op de woningmarkt Aantal verkopen van woongelegenheden en bouwgronden, aantal bouwvergunningen voor nieuwbouw en renovatie*, Vlaams Gewest *: vergunningen voor nieuwbouw in aantal woongelegenheden, vergunningen voor renovatie in aantal gebouwen Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek, ‘verkoop van onroerende goederen 1996-2016’, Bouwvergunningen 1996-2016.

Activiteit op de woningmarkt Aantal bouwvergunningen voor eengezinswoningen en meergezinswoningen, Vlaams Gewest *: vergunningen voor nieuwbouw in aantal woongelegenheden, vergunningen voor renovatie in aantal gebouwen Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek, ‘verkoop van onroerende goederen 1996-2016’, Bouwvergunningen 1996-2016.

Hypotheekmarkt Aantal nieuwe hypothecaire kredieten volgens aard van de lening, België *: breuk in de cijfers in 2013 Bron: UPC-BVK

Woning als vorm van vermogen Mediaan bruto jaarinkomen en mediaan netto vermogen naar inkomensquintiel, -deciel, in 1 000 euro, België, 2014 15x 8x Bron: HFCS Wave 2, Table A3 & Table I1

Woning als vorm van vermogen Verdeling van bruto jaarinkomen (links) en netto vermogen (rechts), in 1.000 euro, België, 2014 318x 6x Bron: HFCS Wave 2, Table I3 & Table J3

Woning als vorm van vermogen Waarde van financieel vermogen en van vastgoed over de inkomensquintielen*, in 1.000 euro, België, 2014 *: enkel voor wie deze vorm van vermogen heeft Bron: HFCS Wave 2, Table A3 & Table I1

Woning als vorm van vermogen Samenstelling en verdeling van het nettovermogen, gemiddelde waarde van activa en passiva in 1 000 euro’s, naar vermogensquintiel Bron: Du Caju (2016), figuur op basis van HFCS 2010 en 2014

Woning als vorm van vermogen Evolutie aandeel eigenaars naar inkomensquintielen, voor huishoudens op actieve leeftijd, Vlaams Gewest Bron: Heylen (2015)

Prijzen Evolutie woningprijzen, huurprijzen en consumptieprijzen, Vlaams Gewest, 1996=100 *: niet gecorrigeerd voor kwaliteit, ** gecorrigeerd voor kwaliteit Bron: FOD Economie – ADS, Vastmans & de Vries (2012)

Recht op wonen Aandeel huishoudens met betaalbaarheidsproblemen, Vlaams Gewest Bron: Heylen (2015), op basis van GWO2013

Recht op wonen Equivalent besteedbaar inkomen en bruto woonuitgaven voor eigenaars en huurders*, euro per maand, prijzen 2013, Vlaams Gewest *: private en sociale huur samen Bron: Heylen (2015), op basis van SEP 1976-1997, Woonsurvey 2005, GWO2013

Recht op wonen VLAAMSE WOONBESTAND Sntoereike kwaliteit 37% 63% 13% Woningen van ontoereikende kwaliteit ± 1 000 000 woningen Technische installaties & Beperkte aanpassingen 13% 24% 63% ± 350 000 woningen Bron: Vanderstraeten & Ryckewaert (2015), op basis van Grote Woononderzoek 2013 (objectieve screening 5.000 woningen) Technische woningkwaliteit

Recht op wonen Synthese-index fysische staat van de woningen, Vlaams Gewest Bron: Van den Broeck (2014), op basis van Socio-Economische Enquête 2001,Woonsurvey 2005 en GWO2013

Besluit Vraag: Kan het woonbeleid de ambitie hebben om tussen te komen in het complexe spel van vraag en aanbod op de woningmarkt? Antwoord: Het woonbeleid moet de ambitie hebben om tussen te komen Maar kan zich daarbij niet beperken tot de instrumenten van het woonbeleid in enge zin Goede kennis van de werking van de woningmarkt is vereist om te weten hoe de markt werkt en hoe de overheid effectief kan ingrijpen