Bindingsvraagstuk HAVO ~ Deel 2 ~ H14

Paragrafen § 14.1 Context: veiligheid in de wereld § 14.2 Analyse: veiligheid in Nederland § 14.3 Ontwikkelingen veiligheid in Nederland § 14.4 Verklaringen onveiligheid § 14.5 Bestrijden en bestraffen onveiligheid § 14.6 Politiek en onveiligheid

14.1 Context: veiligheid in de wereld Waarom zijn er gevangenissen? Er zijn mensen die een gevaar zijn voor de veiligheid van anderen. Dit is voor een samenleving een bedreiging, vandaar dat er gevangenissen zijn. Daarin zitten mensen die gestraft worden voor wat ze gedaan hebben en tegelijkertijd is de samenleving op dat moment beschermd tegen hen.

14.1 Context : veiligheid in de wereld Verschillen in gevangenissen Noorwegen: normaliteitsbeginsel; gevangen verliezen alleen hun vrijheidsrecht, andere rechten behouden ze. Het doel is om de gevangenen te laten vertrekken als betere mensen om zo weer snel in de samenleving te integreren. Brazilië Zijn te veel gevangen, geen hygiëne, te weinig matrassen, niet altijd genoeg eten Volgens onderzoek: de Braziliaanse gevangenis creëert criminelen.

14.2 Analyse: veiligheid in Nederland Nederlandse gevangenissen lijken meer op de Noorse gevangenissen. Bedreigingen Bedreigingen voor de veiligheid van mensen worden in drie categorieën onderverdeeld, waarvan twee het gevolg zijn van menselijk handelen. ­ Bedreigingen van natuurlijke aard zoals een epidemie of natuurramp. ­

14.2 Analyse: veiligheid in Nederland Bedreigingen van technologische aard zoals brand, water­ of luchtverontreiniging en uitval van systemen, zoals elektriciteit, watertoevoer en communicatie. ­ Bedreigingen van sociale aard zoals criminaliteit, oorlog of terreur. Bedreigingen van natuurlijke aard zijn de laatste jaren afgenomen, maar de bedreigingen van technologische aard en sociale aard zijn toegenomen. Gevolgen? Oplossingen?

14.2 Analyse: veiligheid in Nederland Risicomaatschappij Wie is er verantwoordelijk voor al die dreigingen en moet het oplossen of voorkomen? Overheid? Medeburgers? Ik? Wie er verantwoordelijk is, wordt bepaald door cultuur. Onduidelijkheid over wie de verantwoordelijkheid heeft  leidt tot conflicten  daling van het gezag van de overheid

14.2 Analyse: veiligheid in Nederland Subjectief of objectief? Subjectieve (on)veiligheid heeft te maken met een gevoel van dreiging, van onveiligheid. ­ Objectieve (on)veiligheid heeft te maken met het aantal misdrijven en ongevallen en de kans op rampen Vaak voelen mensen zich onveiliger dan op basis van de objectieve veiligheidscijfers te verwachten is. De perceptie (beleving) van onveiligheid is anders dan de daadwerkelijke onveiligheid.

14.2 Analyse: veiligheid in Nederland Rol media De media speelt een rol in de beeldvorming van criminaliteit Beïnvloedt de kloof tussen subjectieve & objectieve onveiligheid Onveilige situaties komen vaker in het nieuws (goed nieuws is geen nieuws) Referentiekader van mensen verandert daardoor Twee theorieën over rol van media Mensen die van mening zijn dat er veel criminaliteit is, lezen volgens de selectiviteitshypothese vaker over criminaliteit. De cultivatiehypothese stelt dat het beeld van de werkelijkheid wordt beïnvloed als mensen veel kijken of lezen over een onderwerp.

14.3 Ontwikkelingen veiligheid in Nederland Verandering van criminaliteit & veiligheid Criminaliteit: gedrag dat door de wet als strafbaar is gesteld Criminaliteit is relatief: het verschilt per tijd en per samenleving (cultuur bepalend) Voorbeeld van een verandering: vrouw is nu niet strafbaar als zij geld uitgeeft zonder goedkeuring van haar man. Veranderingen rondom veiligheid: Crimineel gedrag is zichtbaarder geworden Politieke partijen besteden er veel aandacht aan

14.3 Ontwikkelingen veiligheid in Nederland Hoeveelheid criminaliteit Groeiende welvaart  meer vermogensdelicten Sociale controle is afgenomen door democratisering en individualisering  mensen accepteren minder dat zij worden aangesproken op hun gedrag  stijging criminaliteit

14.4 Verklaringen onveiligheid Een ‘school’ is een wetenschappelijke visie (denkrichting). Binnen deze scholen bestaan verschillende ideeën over de oorzaak van criminaliteit. Klassieke school De klassieke school gaat er vanuit dat iemand een misdaad pleegt met zijn volle verstand en met de beheersing van zijn wil (keuzevrijheid) Gelegenheidstheorie: als de baten hoger zijn dan de kosten, is de kans groot dat iemand voor criminaliteit kiest

14.4 Verklaringen onveiligheid Moderne school Mensen zijn een product van ‘nature’ en ‘nurture factoren’ Bindingstheorie Maatschappelijke bindingen of sterke integratie van mensen in groepen werken remmend op criminele impulsen. Bindingen werken remmend, of stimulerend (groepsvorming) op crimineel gedrag 3 W’s : Werk, Woning, Wijffie

14.4 Verklaringen onveiligheid Anomietheorie Kans op crimineel gedrag is groter als mensen geen gelegenheid hebben om op een legitieme wijze maatschappelijk geluk te bereiken American Dream Etiketteringstheorie Racisme zou verklaren dat veel blanke agenten veel zwarte Amerikanen als verdachten zien en behandelen Wanneer een stempel van crimineel wordt opgeplakt, grote kans dat een groot deel zich zo ook gaat gedragen.

14.4 Verklaringen van onveiligheid Benoem bij elk figuur welke theorie over criminaliteit hierbij hoort. A. B. C. Anomiethorie Etiketteringstheorie Bindingstheorie

14.5 Bestrijden en bestraffen onveiligheid Doelen van straffen Vergelding Straf zorgt voor genoegdoening voor het slachtoffer Eigenrichting voorkomen Afschrikking Als er geen straf straat op criminaliteit, zullen mensen dit gedrag sneller vertonen? Speciale & algehele preventie Resocialisatie Recidive voorkomen Bescherming van de samenleving Veiliger in de samenleving Subjectieve & objectieve onveiligheid nemen af

14.5 Bestrijden en bestraffen onveiligheid Straffen volgens de klassieke en moderne school Klassieke school Daad staat centraal (daadrecht) Voor dezelfde daad, dezelfde straf Afschrikken is hoofddoel van straffen Moderne school Daderrecht staat centraal Bij het geven van een straf wordt gekeken naar het waarschijnlijke effect van de straf op de dader Voorkeur voor andere straffen met andere doelen Nederland: strafrecht is een combinatie van de klassieke en moderne school

14.6 Politiek en overheidsbeleid Maatschappelijk & politiek vraagstuk Veiligheid is een maatschappelijk vraagstuk Veel mensen ervaren onveiligheid Veiligheid is een politiek vraagstuk Veel mensen vinden het een taak van de overheid Mensen verwachten veiligheid door overheid, maar willen het niet Veiligheidsutopie: het onbereikbare doel van optimale individuele vrijheid & optimale veiligheid

14.6 Politiek en overheidsbeleid Dilemma van de rechtsstaat: Overheid moet zorgen voor rechtshandhaving (veiligheid) en rechtsbescherming (vrijheid burgers respecteren) Samenhangende vraagstukken: Sociale Cohesie Individualisering  minder sociale cohesie  minder sociale controle  meer criminaliteit Verhoudingsvraagstuk Sociale ongelijkheid is een oorzaak van criminaliteit

14.6 Politiek en overheidsbeleid De overheid heeft een tweesporen beleid Preventie (voorkomen) Repressie (bestraffen)

14.6 Politiek en overheidsbeleid Strategieën criminaliteitsbestrijding Repressie Handhaven van rechtsorde Snelrecht Zero tolerance arrestaties Preventie Ondersteuning & hulpverlening Persoonsgerichte aanpak (risicogroepen ontvangen hulp/therapie) Beleid gericht op de groep (inzet van buurthuizen) Beperken van de mogelijkheid tot criminaliteit Vooral gericht op de criminaliteit zelf Extra politie inzet, camera’s op gevaarlijke plekken, identificatieplicht

14.6 Politiek en overheidsbeleid Ontwikkelingen en veiligheidsbeleid Tot eind van de zeventiger jaren was rechtshandhaving de belangrijkste strategie van de overheid. Sinds begin jaren tachtig; integraal veiligheidsbeleid; Er worden dan, naast politie of justitie, verschillende overheidsinstellingen, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven ingezet om criminaliteit te bestrijden. (VB. politie komt op school langs om wat te vertellen)

14.6 Politiek en overheidsbeleid Slachtoffers Meer aandacht gekomen voor slachtoffers Positie van slachteroffers is versterkt in de wet Slachtoffers (breed begrip) kunnen hulp krijgen via Slachtofferhulp

14.6 Politiek en overheidsbeleid Ideologieën

Interessante filmpjes/sites bij H13 De site van Slachtofferhulp is mogelijk wel interessant om te laten zien https://www.slachtofferhulp.nl/ Een wat algemener filmpje over de oorzaken van criminaliteit (wie vaker criminele daden plegen; ligt aan geslacht, leeftijd, etniciteit etc.) https://www.youtube.com/watch?v=ab4qY2Kwnxk Een leuk filmpje om te kijken als het gaat om hoe de politie (wijkagenten) werkt aan de veiligheid van Nederland/wijken https://www.youtube.com/watch?v=HV7JpoyiI2M