Mobiliteit en de gezonde stad, Eindhoven op Weg CROW themabijeenkomst 12 november 2015

Mobiliteit, klimaat en energie Aandeel verkeer en vervoer in CO2-uitstoot: ca 20-25% Zonder aanvullend beleid groeit aandeel van 20% naar 35% in 2030 (landelijk) Groei (auto)mobiliteit leidt tot meer verbruik van fossiele brandstoffen: schaars, duur, afhankelijkheid Knelpunten luchtkwaliteit en gezondheid Dia 3: Mobiliteit en duurzaamheid Enkele feiten over de effecten van mobiliteit duurzaamheidsthema’s klimaat, luchtkwaliteit en energiegebruik Boodschap: ambities zijn hoog: het moet anders, het moet minder!

Kaders duurzame mobiliteit EU: 80-90% minder CO2-uitstoot in 2050 t.o.v. 1990 Europese regelgeving: voldoen aan normen voor luchtkwaliteit in 2015 Nationale ambities: klimaatneutraal in 2050 energiebesparing: 1,5 % per jaar 14% energiegebruik uit duurzame brandstoffen in 2020 SER Energieakkoord (sept. 2013): min 60% CO2-uitstoot in 2050 t.o.v. 1990; tussendoel min 17% in 2030 aandeel fiets modal split: 26% (2011) > 35% (2030) Dia 4: Kaders duurzame mobiliteit Beleidskaders van Europese wet- en regelgeving, doorvertaald naar nationaal beleid (Klimaatambities, SER Energieakkoord) Ook hier is de boodschap: ambities zijn hoog op alle fronten, op alle overheidsniveaus!

Totaal bereikbaarheid Duurzame mobiliteit Groningen nummer één Eindhoven bovengemiddeld (Bron: benchmark gemeenten “Duurzaamheidsscore”. KpVV; 2014) Eindhoven Groningen Luchtkwaliteit 2.08 3.66 Klimaat 3.3 3.8 Verkeersveiligheid 3.28 3.37 Geluidbelasting 2.33 2.62 Totaal bereikbaarheid 4.16 5.12 Totaal beleidsdoelen 3.01 4.71 Dia 4: Aanpak duurzame mobiliteit door gemeenten: waar staan wij? KpVV heeft benchmark uitgevoerd: hoe scoren gemeenten in verschillende verstedelijkingsklassen op de aanpak van duurzaamheid (publicatie januari 2014) Groningen scoort het best (zwarte lijn in spinnenweb): in aanpak (consistent mobiliteitsbeleid) en modal split (bereikbaarheid); Eindhoven (blauwe vlak) doet het goed. NB De visie Eindhoven op Weg was nog niet vastgesteld; Eindhoven maakt een transitie door van traditionele “autostad”naar een meer duurzaam bereikbare stad.

duurzaam verbinden van mensen en locaties in Eindhoven veelzijdige stad Dia 9: Duurzaam verbinden van mensen en locaties in Eindhoven veelzijdige stad EoW als voorbeeld van lokale aanpak duurzame mobiliteit Aanleiding voor visie collegeakkoord 2010-2014: behoefte aan samenhangende visie Werkwijze: volgens TNS-methodiek: eerst een flexibel toekomstperspectief schetsen (geen blauwdruk); vervolgens bepalen waar staan we nu en welke eerste stappen vanuit de bestaande stad kunnen we op korte termijn zetten om het perspectief dichterbij te brengen samen met bewoners- en belangengroepen raadsbrede steun met complimenten voor hoog duurzaamheidsgehalte

Ambities en opgaven ambities duurzaam bereikbare stad gezonde stad aantrekkelijk en goed bereikbaar centrum energieneutraal 2045, 2% energiebesparing/jaar minder verkeershinder in centrum en buurten veilige stad knelpunten groeiend centrum, binnenring barrière toenemende verkeersdruk bij toegang stad luchtkwaliteit doorgaand autoverkeer door centrum impulsen kwaliteit openbare ruimte gewenst Dia 10: Ambities en opgaven kansgedreven, ambities voorop met integrale doelstellingen knelpunten oplossen die met mobiliteit samenhangen het beste van twee werelden: een aantrekkelijke, leefbare stad én voorwaarden scheppen voor de ruimtelijk-economische ontwikkeling van de Brainport Ambities: Eindhoven op Weg geeft met het inspirerende vergezicht invulling aan Brainport met het beste van twee werelden: ruimte voor economische ontwikkeling én een aantrekkelijke en leefbare stad Wij willen werken aan het realiseren van ruimtelijke en duurzame mobiliteitsambities op de langere termijn én het oplossen en voorkomen van knelpunten die met mobiliteit samenhangen: Ambities Energieneutraal in 2045: Besparing en transitie naar duurzame brandstoffen duurzaam bereikbare stad: modal shift naar 2025 gezonde, schone en stille stad met schone lucht: minimale uitstoot sociale stad: veel ontmoeting door het stimuleren van lopen; delen van vervoermiddelen een aantrekkelijk en goed en duurzaam bereikbaar centrum minder verkeershinder in het centrum en de woonbuurten, veilige stad (minder verkeersslachtoffers): maak van de nul een punt Knelpunten oplossen en voorkomen die met mobiliteit samenhangen: een barrière in de oversteekbaarheid van de Binnenring voor voetgangers en fietsers, ook richting TU/e terwijl de binnenstad over de Binnenring heen groeit. een toenemende verkeersdruk bij de toegangen tot de stad; een hardnekkig knelpunt in de luchtkwaliteit plekken in het centrum waar verbetering van de kwaliteit van openbare ruimte gewenst is doorgaand autoverkeer door het centrum binnen de Ring

Ambitie Energieneutraal 2045 Combinatie van energiebesparing en transitie naar duurzamer brandstoffen moet leiden naar E-neutraal in 2045 In de parallelworkshop geeft Alfredo Verboom een nadere toelichting over realiseren van deze doelstelling en de wijze van opwekking van duurzame brandstoffen. 12 maart 2014

Duurzaam verbinden

Ambities modal split 13 % + 10 % + 35 % 40 % 5 % + 50 % 42 % - 9 % Verandering modal split 2012-2025 Verandering verplaatsingen 2012-2025 Voetganger 13 % + 10 % + 35 % Fietser 40 % OV-reiziger 5 % + 50 % Automobilist 42 % - 9 % + 5 % Totaal 100 % Dia 9: Hoge ambities V, F, OV; automatisch neemt aandeel auto dan af in 2025. Absoluut blijft mobiliteit groeien, voor alle modaliteiten. De duurzame vervoerwijzen een stuk forser dan het autogebruik.

Samenhangende aanpak Dia 9: Samenhangende aanpak Eindhoven veelzijdige stad: Ontwikkeling, aanpassing en beheer van de fysieke stad op het raakvlak ruimte-mobiliteit Sturen en innoveren: Relatief goedkope maatregelen die inzetten op efficiënt gebruik van de bestaande mogelijkheden in de stad Thema’s: Informatie; Dynamisch Verkeersmanagement; Parkeren; Duurzame Mobiliteit, Mobiliteitsmanagement (duurzaam goederenvervoer, schone voertuigen) Verkeersveiligheid Organiseren: Proces en financiering: hoe organiseren wij de uitvoering van ‘Eindhoven op Weg’? Veranderende rol van overheid: meer regisserend, verbindend, faciliterend

Dia 10: “place mat”: Veelzijdige stad (verwijs naar folder) Richtinggevende keuzes op verschillende ruimtelijke schaalniveaus van binnen naar buiten; Prioriteitsvolgorde in mobiliteitskeuzes van voetganger naar fiets-OV-automobilist

Dia 12: Voorbeeld van plaats maken: De oversteekbaarheid De beleving van de diverse verkeersgebruikers wordt radicaal gedraaid: niet de voetganger steekt over, maar de auto!! Het ontwerp is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met ondernemers- en bewonersgroepen. Dit project wordt dit najaar uitgevoerd

Dia 13: Hoogstraat Voorbeeld van plaats maken en slow motion fast forward. Op historische radiaal Hoogstraat krijgen voetgangers en fietser meer ruimte ten koste van de auto: de Hoogstraat wordt daarmee een verblijfsgebied. Ontwerp is een inspirerend voorbeeld; samen met direct belanghebbenden gaan we dit najaar ontwerp verder uitwerken.

Duurzame mobiliteit Schoner en minder vervoer in centrum Mobiliteitsmanagement TU/e-Campus, HTC Succesvol project Spits Mijden Multimodaal goederenvervoer Beatrixhaven Ontwikkeling nieuwe vervoersconcepten: MobilityS Elektrisch rijden: voorwaardenscheppend! Voorbeeldfunctie gemeente Proeftuin voor innovatief en duurzaam vervoer Voorbeelden van Eindhovense projecten

Eindhoven op Weg = duurzame mobiliteit! Samengevat Integrale aanpak van flexibel lange termijnperspectief Kwaliteit openbare ruimte: aantrekkelijke én gezonde stad! Én uitstekende bereikbaarheid economische toplocaties Brainport Trias Mobilica: voorkomen, veranderen, verschonen! Kansen verzilveren, gebiedsgericht en in samenspraak! Dia 15: EoW= DuMo! Aanpak duurzame mobiliteit: Trias Mobilica (analoog aan Trias Energetica) Voorkomen van verplaatsingen gaat vóór veranderen van modal split (verdeling vervoerwijzen ten gunste van lopen, fietsen en OV-gebruik) en vóór verschonen van voertuigen. Voorbeelden van succesvolle maatregelen en projecten (in praktijk bewezen Voorkomen: mobiliteitsmanagement, Slim Werken-Slim Reizen, Spits Mijden, autodelen, bundeling goederenstromen in stedelijke distributie Veranderen: stimuleren fietsgebruik: snelfietsroutes, stallingen en binnensteden, marketing; stimuleren OV-gebruik: PHS, HOV ketenmobiliteit: verknopen netwerken door OV-fiets, stalling fiets bij NS-stations PenR, overslag goederen Verschonen: transitie naar duurzame brandstoffen: doorwerking in concessies OV en leerlingenvervoer, GD stedelijke distributie, binnenvaart Duurzame mobiliteit wordt ten onrechte nog wel eens ”eng” opgevat als inzet voor schone brandstoffen. Energiebesparing en beperking uitstoot schadelijke stoffen door vervoer loopt dwars door de Trias heen.

opweg@eindhoven.nl www.eindhoven.nl/opweg

Casus Victoriapark Het Victoriapark is een herontwikkeling van oa het voormalige Philips Lighting kantoor aan de Emmasingel in het centrum van Eindhoven. Op de locatie worden appartementen, retail en openbaar groen gefaseerd gerealiseerd. De locatie ligt op 300 meter van het station. Hier mee valt de locatie in het ruimtelijk schaalniveau Centrum en Binnenring van de mobiliteitsvisie Eindhoven op Weg. Eindhoven op weg gaat uit van het beste van twee werelden; ruimte bieden aan economische ontwikkeling en een aantrekkelijke en leefbare stad zijn. Voor Centrum en Binnenring streven wij de volgende waarden na: Aantrekkelijke binnenstad Afwisseling in de binnenstad Binnenring anders gebruiken en aantrekkelijk ingericht Westtangent wordt boulevard Voor onze mobiliteitsbeeld betekent dat wij kiezen om prioriteit te geven aan de fietser en voetganger. Doorgaand autoverkeer heeft geen plaats meer in de binnenstad en wordt naar buiten verplaatst, de Ring.   Ondanks dat wij vanuit onze visie een helder beeld hebben op de toekomst, neemt dat niet weg dat wij tegen uitdagingen aan lopen. Vanuit ons parkeerbeleid hanteren wij parkeernormen, daarnaast kan binnen een bestemmingsplan parkeernormen opgenomen worden. Voor deze herontwikkelingslocatie zijn van oorsprong 600 parkeerplaatsen beschikbaar. De helft komt te vervallen door nieuwbouw en de ontwikkeling van het openbaar groen (Victoriapark). Zelf vinden we de parkeernormen hoog gezien vanuit onze visie.  Een nieuwe parkeernota geeft hier begin 2016 de juiste invulling aan. Voor nu geldt echter een tegenspraak tussen visie en parkeernorm. Daar komt bij dat de ontwikkelaar het aantal parkeerplaatsen gekoppeld aan de norm niet op het terrein kan realiseren. Deze compenseren in de openbare ruimte ligt voor de hand. Als stad willen we hier echter groen aan de stad toevoegen. De vraag is nu hoe we op een goede wijze kunnen afwijken van onze eigen parkeernomen zonder een probleem voor toekomstig bewoners en bezoekers te creëren.