Geothermie in Midden-Holland Hoe aan de slag? Gerdien Priester

Provinciaal beleid en ambitie geothermie 20PJ duurzame warmte in 2020, CO2- en NOx-reductie door inzet van (rest) en aardwarmte en functionerende warmtemarkt In 2020 naar verwachting 5 PJ geothermie Toewerken naar benutten van 30- 40 PJ aan geothermie Versnellen benutten van geothermie: Geothermie Alliantie Zuid-Holland Kennis delen en uitbreiden, innovatie bevorderen Visie op optimale ontwikkeling van geothermie in ZH opstellen voor een systematische, maatschappelijk verantwoorde en veilige winning, via portfoliobenadering, gereed najaar 2018 Ter vergelijk 1 PJ is 5-8 geothermische projecten en 30 windturbines van 3 MW

Geothermie: de basis Doublet: productie en injectput Mijnbouwactiviteit www.hoewerktaardwarmte.nl

Geologische kansen en risico’s Bij produceren wordt warmte gewonnen en afgekoeld water teruggepompt, gem. druk blijft gelijk en nagenoeg geen kans op bodemdaling Seismic: boren in ondergrond kan trillinegn veroorzaken, door rekening te houden met natuurlijke breuken is de kans klein In ondergrond bevinden zich radioactieve deeltjes in lage cocentraties, deze kunnen mee naar boven komen (in de filters); het gescheiden systeem zorgt ervoor dat niet niet in de kas/woning kan komen De buizen zijn ontworpen dat het water niet in een andere aardlaag terechtkomt: lekkage voorkomen door goed putontwerp, onderhoud en monitoring

Wat weten we van de Zuid-Hollandse ondergrond ? Rapport If technologie 2016 potentieel ondergrond Informatie mbt regio Midden –Holland beperkt/ lage tot middel kans Meeste potentieel Trias

Huidige vergunningen (www.nlog.nl)

Komen tot een project: match tussen aanbod en vraag Ondergrond: Geologisch (4- 5 jr): deskundige expertise onderzoekfase Verkenning/Opsporingsvergunning Realisatie Exploitatie/Winningsvergunning en optimalisatie Bovengrond: Afzet Warmte verkoop/contracten Transport- en dstributienet realiseren Balanseren/opslag Piek en back-up voorziening

Realisatie geothermie project

Aandachtspunten gebouwde omgeving Geconcentreerde warmtevraag Voor een “standaard”geothermiedoublet circa 4000 woningen Temperatuurverlaging (tot 70 grd) en uitkoeling (tot 30 grd, nieuwbouw?) Piek- en back-up voorziening Draaiuren: wat met de warmte doen in de zomermaanden? Opslag

Wat kan de gemeente doen? Faciliterend/regisserend Warmtevraag creeeren, in combinatie met isolatie Duidelijkheid over aardgasvrije optie voor de wijk: Warmtenet wijken Integrale wijkaanpak: aanleg warmtenet in combi met vervangen riool etc Ruimtereservering voor boorlocaties en warmtecentrales Communicatie naar bewoners Adviserend: in het kader van de mijnbouwwet advies bij vergunningen Wellicht ook mede-financier en/of mede-initiator?