Onderzoeksrapport ‘Voor- en Vroegschoolse Educatie’ Totaalrapportage Uitgevoerd door MWM2 in opdracht van de Koninklijke Bibliotheek

Inhoudsopgave Inleiding 3 Onderzoeksdoel 4 Onderzoeksopzet 5 Leeswijzer rapportage 6 Resultaten 7 Basisgegevens Bibliotheken Algemene dienstverlening VVE 15 BoekStart Algemeen BoekStart voor Baby’s BoekStart in de Kinderopvang 22 30 37 Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Inleiding

31 december 2018 Onderzoeksdoel Met dit onderzoek naar Voor- en vroegschoolse educatie is in kaart gebracht hoe de dienstverlening van Openbare Bibliotheken voor nul- tot zesjarigen er uit ziet. Daarbij is specifiek aandacht geschonken aan het landelijke programma Boekstart, in zowel de variant voor Baby’s als voor de Kinderopvang. Deze resultaten kunnen worden gebruikt: Voor evaluatie van de dienstverlening en activiteiten van de bibliotheek voor nul tot zesjarigen; Als management- en sturingsinformatie voor de verdere ontwikkeling van beleid; Voor verantwoording richting de subsidient; Om het gesprek aan te gaan met andere bibliotheken in de eigen regio of provincie; Voor monitoring van de maatschappelijke functie die bibliotheken vervullen op educatief vlak. Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Onderzoekopzet Dit onderzoek is uitgevoerd door middel van online enquêtes via het Bibliotheekonderzoeksplatform (BOP); De enquêtes zijn afgenomen in de periode van 25 november tot 25 januari. De gegevens hebben betrekking op het kalenderjaar 2015; De vragenlijsten voor het onderzoek zijn opgesteld door Koninklijke Bibliotheek, in afstemming met Stichting Lezen; De basisbibliotheken zijn door middel van een e-mail uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek; De uitnodiging is verstuurd aan de contactpersonen voor het programma BoekStart. De contactgegevens zijn aangeleverd door de provinciaal coördinatoren BoekStart. Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Leeswijzer rapportage Ter vergelijking worden de resultaten van het onderzoek op provincieniveau en totaalniveau (landelijk) weergegeven op basis van gemiddelden. Sommige resultaten zijn gebaseerd op een klein aantal bibliotheken; dit heeft verschillende oorzaken. Algemeen geldende uitspraken moeten om die reden met zorg worden gedaan. Onderaan de dia’s staat steeds de selectie weergegeven: dit is de groep respondenten waaraan de desbetreffende vraag is voorgelegd. Daarnaast staat bij de figuren en/of onderaan de resultaten ook de ‘N’ weergegeven; dit is de groep respondenten waarvan een antwoord beschikbaar is. De antwoorden op de open vragen zijn aan de KB beschikbaar gesteld en via het BOP of uw POI op te vragen. Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Basisgegevens Bibliotheken

Basisgegevens deelnemende bibliotheken Respons 4. Gemeenten die binnen het verzorgingsgebied van de bibliotheek vallen 5. Totaal aantal vestigingen (met en zonder zelfbediening) die meer dan 4 uur per week open zijn (a) aantal deelnemende bibliotheken / totaal aantal bibliotheken Selectie: alle deelnemende bibliotheken (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Basisgegevens deelnemende bibliotheken (1/4) Leden 34 t/m 36. Aantal leden / nieuw ingeschreven leden / afhakers. (a) aantal leden in verzorgingsgebied / aantal inwoners in het verzorgingsgebied (b) aantal nieuw ingeschreven leden in het verzorgingsgebied / aantal inwoners in het verzorgingsgebied (c) aantal afhakers in het verzorgingsgebied / aantal leden in het verzorgingsgebied De inwonersaantallen zijn ingevuld vanuit CBS, peildatum 31 december 2015. Selectie: alle deelnemende bibliotheken (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Basisgegevens deelnemende bibliotheken (2/4) Inwoners & leden – provincietabellen (a) aantal leden in verzorgingsgebied / aantal inwoners in het verzorgingsgebied Selectie: alle deelnemende bibliotheken (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Basisgegevens deelnemende bibliotheken (3/4) Nieuw ingeschreven leden – provincietabellen (a) aantal nieuw ingeschreven leden in het verzorgingsgebied / aantal inwoners in het verzorgingsgebied Selectie: alle deelnemende bibliotheken (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Basisgegevens deelnemende bibliotheken (4/4) Afhakers – provincietabellen (a) aantal afhakers in het verzorgingsgebied / aantal leden in het verzorgingsgebied Selectie: alle deelnemende bibliotheken (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Basisgegevens deelnemende bibliotheken (1/2) Uitleningen en nulleners 37 en 38 Aantal uitleningen en aantal nulleners in 2015. (a) aantal uitleningen / aantal leden (b) aantal nulleners / aantal leden De inwonersaantallen zijn ingevuld vanuit CBS, peildatum 31 december 2015 Selectie: alle deelnemende bibliotheken (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Basisgegevens deelnemende bibliotheken (2/2) Uitleningen en nulleners – provincietabellen (a) aantal uitleningen / aantal leden (b) aantal nulleners / aantal leden Selectie: alle deelnemende bibliotheken (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Algemene dienstverlening Voor- en Vroegschoolse Educatie

Dienstverlening educatie en leesbevordering (1/2) 7. Welke leesbevorderende activiteiten en/of programma’s op het gebied van voor- en vroegschoolse educatie worden er door uw bibliotheek georganiseerd? 9. In hoeveel vestigingen organiseert uw basisbibliotheek onderstaande leesbevorderende activiteiten en/of programma’s op het gebied van voor- en vroegschoolse educatie? (a) aantal vestigingen waarin programma georganiseerd / totaal aantal vestigingen per bibliotheek Onder andere genoemd bij ‘Anders’: Boekenpret - Groepsbezoeken 0-4 jarigen Muziek op Schoot - Peuterinloop Taalverteltas - VoorleesTV Selectie: alle deelnemende bibliotheken (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Dienstverlening educatie en leesbevordering (2/2) Provincietabellen 7. Welke leesbevorderende activiteiten en/of programma’s op het gebied van voor- en vroegschoolse educatie worden er door uw bibliotheek georganiseerd? 9. In hoeveel vestigingen organiseert uw basisbibliotheek onderstaande leesbevorderende activiteiten en/of programma’s op het gebied van voor- en vroegschoolse educatie? Selectie: alle deelnemende bibliotheken (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Dienstverlening Voor- en Vroegschools Activiteiten 10. Onder welke noemer worden de activiteiten voor voor- en vroegschoolse educatie die u in vraag 9 heeft aangekruist aangeboden? Onder andere genoemd bij ‘Anders’: Voorschools Voortouw Educatieve bibliotheek Bibliotheek voor Ukkies Meerdere namen Selectie: alle deelnemende bibliotheken die leesbevorderende activiteiten / programma’s op het gebied van VVE organiseren (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Dienstverlening Voor- en Vroegschools (1/2) Training en ondersteuning 11. Welke vormen van training en ondersteuning biedt uw bibliotheek aan? 12. In hoeveel vestigingen biedt u onderstaande vormen van training en ondersteuning aan? Onder andere genoemd bij ‘Anders’: Inspiratieavond Nationale Voorleesdag - BoekStart Café Mediaopvoeding Baby’s en peuters - Ouderavonden Training voor interactief voorlezen - Book-o-Matic Workshop Boekenpret voor uitleenouders - Workshop PM-ers (a) aantal vestigingen waarin bibliotheek programma organiseert / totaal aantal vestigingen per bibliotheek Selectie: alle deelnemende bibliotheken (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Dienstverlening Voor- en Vroegschools (2/2) Training en ondersteuning - provincietabellen 11. Welke vormen van training en ondersteuning biedt uw bibliotheek aan? 12. In hoeveel vestigingen biedt u onderstaande vormen van training en ondersteuning aan? Selectie: alle deelnemende bibliotheken (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Deelname aan netwerken en overlegorganen 13. Aan welke van de volgende netwerken en/of overlegorganen neemt uw basisbibliotheek deel? Onder andere genoemd bij ‘Anders’: Overleg wethouder Kind centraal Praatjesrijk Provinciaal overleg Wijkoverleg 0-4 jaar Selectie: alle deelnemende bibliotheken (n=126) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

BoekStart Algemeen

Bereik typen dienstverlening BoekStart 15. In welke gemeenten wordt deelgenomen aan BoekStart? (n=124) (n=93) (n=2) Selectie: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart in de Kinderopvang (n=93) en/of BoekStart voor Baby’s aanbieden (n=124) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Inbedding BoekStart in beleid (1/4) 16. In hoeverre is BoekStart voor Baby’s ingebed in het beleid van uw bibliotheekorganisatie? 17. In hoeverre is BoekStart in de Kinderopvang ingebed in het beleid van uw bibliotheekorganisatie? Selectie: vraag 16: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart voor Baby’s aanbieden (n=124); vraag 17: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart in de Kinderopvang aanbieden (n=93) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Inbedding BoekStart in beleid (2/4) Provincietabellen 16. In hoeverre is BoekStart voor Baby’s ingebed in het beleid van uw bibliotheekorganisatie? 17. In hoeverre is BoekStart in de Kinderopvang ingebed in het beleid van uw bibliotheekorganisatie? Selectie: vraag 16: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart voor Baby’s aanbieden (n=124); vraag 17: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart in de Kinderopvang aanbieden (n=93) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Inbedding BoekStart in beleid (3/4) Toekomstige plannen 7. BoekStart in de Kinderopvang georganiseerd op bibliotheek? 8. Is uw bibliotheek van plan om BoekStart in de Kinderopvang in de nabije toekomst (binnen nu en een jaar) wel in de dienstverlening te integreren? Selectie: vraag 7: alle deelnemende bibliotheken (n=126); vraag 8: deelnemende bibliotheken die geen BoekStart in de Kinderopvang in de aanbieden (n=33) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Inbedding BoekStart in beleid (4/4) Toekomstige plannen - provincietabellen 8. Is uw bibliotheek van plan om BoekStart in de Kinderopvang in de nabije toekomst (binnen nu en een jaar) wel in de dienstverlening te integreren? Selectie: deelnemende bibliotheken die geen BoekStart in de Kinderopvang in de aanbieden (n=33) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Inzet personeel BoekStart (1/2) 18 en 20. Hoeveel personeelsuren worden er in uw basisbibliotheek in totaal gemiddeld per week besteed / vrijgemaakt aan BoekStart? Deze mogen uiteraard verdeeld zijn over meerdere werknemers. 19. Welk van onderstaande taken worden in uw bibliotheek uitgevoerd in het kader van BoekStart tijdens deze (daadwerkelijk ingezette) uren? Onder andere genoemd bij ‘Anders’: Contact met consultatiebureaus Geven van workshops en trainingen Informeren gemeente en intern Netwerkbijeenkomsten Overleg gemeente Projecturen BSKOV Scholing medewerkers kinderopvang Selectie: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart voor Baby’s (n=124) en/of BoekStart in de Kinderopvang aanbieden (n=93) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Inzet personeel BoekStart (2/2) Provincietabellen 18 en 20. Hoeveel personeelsuren worden er in uw basisbibliotheek in totaal gemiddeld per week besteed / vrijgemaakt aan BoekStart? Deze mogen uiteraard verdeeld zijn over meerdere werknemers. 19. Welk van onderstaande taken worden in uw bibliotheek uitgevoerd in het kader van BoekStart tijdens deze (daadwerkelijk ingezette) uren? Selectie: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart voor Baby’s (n=124) en/of BoekStart in de Kinderopvang aanbieden (n=93) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

BoekStart voor Baby’s

Bereik BoekStart voor Baby’s Verzonden brieven voor BoekStart 22. Welke instantie(s) heeft/hebben in 2015 in de gemeente de BoekStart-brieven verstuurd en / of uitgereikt aan ouders van pasgeboren baby’s? Onder andere genoemd bij ‘Anders’: GGD Kinderopvang Peuterspeelzaal Voorleesexpres Kinderdagverblijf CJG Selectie: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart voor Baby’s aanbieden (n=124) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Betrekken ouders BoekStart voor Baby’s Onderhouden van contact 25. Op welk van onderstaande manier(en) houdt de bibliotheek ouders betrokken bij BoekStart voor Baby’s? Onder andere genoemd bij ‘Anders’: Babylezen Dreumesuurtjes Felicitatiekaarten Flyers Informatie op website Persberichten Selectie: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart voor Baby’s aanbieden (n=124) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Bijeenkomsten rondom BoekStart 26. In hoeveel vestigingen zijn er door uw bibliotheekorganisatie in 2015 ouderbijeenkomsten georganiseerd (bijvoorbeeld rondom een bepaald thema)? 27. Hoeveel bijeenkomsten zijn er in totaal in 2015 georganiseerd? totaal aantal vestigingen of bijeenkomsten per vestiging / totaal aantal vestigingen Selectie: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart voor Baby’s aanbieden (n=124) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Samenwerkingspartners BoekStart voor Baby’s (1/3) 23. Met welke organisaties werkt uw basisbibliotheek samen in het kader van BoekStart voor Baby’s? 24. Is BoekStart voor Baby’s opgenomen in de beleidsplannen van de organisaties waarmee u samenwerkt? Onder andere genoemd bij ‘Anders’: Humanitas Logopedie Mamacafé St Welzijn Verloskundigen Selectie: vraag 23: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart voor Baby’s aanbieden (n=124); vraag 24: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart voor Baby’s aanbieden en hierbij samenwerken met een andere organisatie (n=102) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Samenwerkingspartners BoekStart voor Baby’s (2/3) Provincietabellen 23. Met welke organisaties werkt uw basisbibliotheek samen in het kader van BoekStart voor Baby’s? Selectie: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart voor Baby’s aanbieden (n=124) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Samenwerkingspartners BoekStart voor Baby’s (3/3) Provincietabellen 24. Is BoekStart voor Baby’s opgenomen in de beleidsplannen van de organisaties waarmee u samenwerkt? Selectie: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart voor Baby’s aanbieden en hierbij samenwerken met een andere organisatie (n=102) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

BoekStart in de Kinderopvang

Samenwerkingspartners BoekStart Kinderopvang (1/3) Aantallen en locaties per activiteit 29. Met welke van onderstaande typen kinderopvang werkt uw basisbibliotheek samen in het kader van BoekStart in de Kinderopvang? 30. Op hoeveel locaties wordt BoekStart in de Kinderopvang per gemeente uitgevoerd? Onder andere genoemd bij ‘Anders’: Naschoolse opvang Gastouderbureau Koepelorganisatie Kinderopvang aantal gemeenten waarin activiteiten worden georganiseerd / totaal aantal gemeenten deelnemende bibliotheken totaal aantal gemeenten van deelnemende bibliotheken (c) gemiddeld aantal activiteiten per gemeente = aantal locaties waarbij iets georganiseerd wordt/ aantal gemeenten deelnemende bibliotheken Selectie: vraag 29: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart in de Kinderopvang aanbieden (n=93); vraag 30: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart in de Kinderopvang aanbieden (n=93) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Samenwerkingspartners BoekStart Kinderopvang (2/3) Aantallen en locaties per activiteit - provincietabellen 29. Met welke van onderstaande typen kinderopvang werkt uw basisbibliotheek samen in het kader van BoekStart in de Kinderopvang? Selectie: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart in de Kinderopvang aanbieden (n=93) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Samenwerkingspartners BoekStart Kinderopvang (3/3) Aantallen en locaties per activiteit - provincietabellen 30. Op hoeveel locaties wordt BoekStart in de Kinderopvang per gemeente uitgevoerd? aantal gemeenten waarin activiteiten worden georganiseerd / totaal aantal gemeenten deelnemende bibliotheken Selectie: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart in de Kinderopvang aanbieden (n=93) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Financiering BoekStart Kinderopvang (1/2) 31. Zijn er BoekStart-kinderopvanglocaties die op een andere manier gefinancierd worden dan door Kunst van Lezen? 32. Welke andere organisatie dan Kunst van Lezen financiert BoekStart in de Kinderopvang op deze locaties? Onder andere genoemd bij ‘Een andere organisatie’: Brede School Gouda Kinderopvang Peuterspeelzaal Selectie: vraag 31: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart in de Kinderopvang aanbieden (n=93); vraag 32: alle deelnemende bibliotheken die op andere manier worden gefinancierd dan via Kunst van Lezen (n=45) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie

Financiering BoekStart Kinderopvang (2/2) Provincietabellen 31. Zijn er BoekStart-kinderopvanglocaties die op een andere manier gefinancierd worden dan door Kunst van Lezen? 32. Welke andere organisatie dan Kunst van Lezen financiert BoekStart in de Kinderopvang op deze locaties? Selectie: vraag 31: alle deelnemende bibliotheken die BoekStart in de Kinderopvang aanbieden (n=93); vraag 32: alle deelnemende bibliotheken die op andere manier worden gefinancierd dan via Kunst van Lezen (n=45) Totaalrapportage: Voor- en Vroegschoolse Educatie