Boeren rond Brussel Kansen en bedreigingen voor voedselproductie in de Vlaamse Rand Voorstelling resultaten landbouwstudie 12 mei 2015

Inhoud Achtergrond Hoe zijn we te werk gegaan? Landbouw in de Vlaamse Rand in cijfers Het Landbouweffectrapport VSGB De landbouwbedrijven Verbrede en gediversifieerde landbouw Brussel en de Vlaamse Rand Sterkte/zwakte analyse Beleidsaanbevelingen Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Achtergrond Vlaamse Rand: 19 Vlaamse gemeenten rondom Brussel Gebied van ongeveer 48.000ha Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Achtergrond RUP VSGB: ongeveer 300ha agrarisch gebied omgezet naar andere bestemming Doel van de studie: Tweeledig Enerzijds: Voor getroffen landbouwers inschatten gevolgen op bedrijven en uitstippelen flankerend beleid  Landbouweffectrapport Anderzijds: aanzet toekomstgericht beleid voor landbouw in hele Vlaamse Rand, zowel voor klassieke als verbrede landbouw  Algemeen eindrapport Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Hoe zijn we te werk gegaan? Basisinventarisatie op basis van beschikbare gegevens Inschatten gevolgen bestemmingswijziging en uitwerken flankerende beleid voor landbouwers getroffen door RUP VSGB via methodiek Landbouweffectrapport (LER) Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Hoe zijn we te werk gegaan? Bijkomende enquêtering van landbouwers in volledige Vlaamse Rand: gestreefd naar representatieve steekproef, totaal 171 landbouwers bevraagd Studie naar mogelijkheden korte keten, verbrede landbouw en biolandbouw 3 infovergaderingen waar landbouwers onderling in discussie konden gaan Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Landbouw in de Vlaamse Rand in cijfers Oppervlakte in landbouwgebruik in Vlaamse Rand: 17.263ha 1.072 landbouwers, waarvan 642 met bedrijfszetel in gebied Grote verscheidenheid: vooral veel akkerbouw en rundvee, maar ook fruitteelt en –groenteteelt, sierteelt… Typische teelten als witloof en tafeldruiven zijn er nog, maar gaan sterk achteruit Aantal landbouwbedrijven daalt, zoals overal in Vlaanderen Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Landbouw in de Vlaamse Rand in cijfers Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Studiegebied

Het Landbouweffectrapport VSGB In kader RUP VSGB: ongeveer 300ha omgezet van geel naar groen, waarvan 205ha geregistreerd als landbouwgebruik 68 gebruikers getroffen door bestemmingswijzigingen, waarvan 63 bevraagd 5 bedrijven voor meer dan 10 ha betrokken Zwaarst getroffen bedrijf ziet 25ha omgezet worden naar natuurgebied  Flankerend beleid zeker aangewezen Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Het Landbouweffectrapport VSGB Kapitaalschadecompensatie en gebruikerscompensatie: veel eigenaars en gebruikers die recht op hadden toch niet aangevraagd Belang van voldoende communicatie en informatie Grondenbankwerking VLM: gronden verwerven om landbouwers uit te ruilen (op dit moment ongeveer 46ha) Opmerking: Nog veel onduidelijkheid over RUP VSGB Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

De landbouwbedrijven Van de 171 geënquêteerde bedrijven: Gemiddelde leeftijd landbouwers: 55jaar Gemiddelde bedrijfsoppervlakte: 48,2ha 24 gepensioneerde landbouwers Afzet vooral via traditionele kanalen, maar bijna de helft die toch ook in meer of mindere mate aan thuisverkoop doet Grote verscheidenheid aan bedrijfstypes: vooral akkerbouwbedrijven en rundvee, ook veel tuinbouw Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Verbrede en gediversifieerde landbouw Van de 171 bevraagde landbouwers: Bijna helft doet aan thuisverkoop. 6 met eigen hoevewinkel 2 bedrijven doen aan hoevetoerisme 40 hebben beheersovereenkomsten 26 doen aan energieproductie op bedrijf Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Brussel en de Vlaamse Rand Landbouwers zien meer nadelen dan voordelen aan ligging in Vlaamse Rand Hoge gronddruk en –prijzen Druk verkeer Kleine en versnipperde landbouwpercelen Soms onbegrip omwonenden en recreanten … Anderzijds ook wel: Nabijheid grote afzetmark Centrale ligging Mogelijkheden seizoensarbeid Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Brussel en de Vlaamse Rand Grote en stijgende vraag vanuit Brussel voor lokaal geproduceerde kwaliteitsvoeding. Beleid speelt daar ook op in Veel landbouwers zien mogelijkheden in nabijheid Brussel voor afzet producten, maar ook voor hoevetoerisme, recreatie, educatie… In praktijk: grens met Brussel is barrière  Rol overheid om vraag Brussel en aanbod Vlaamse Rand op elkaar af te stemmen Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Sterkte/zwakte analyse Algemeen Sterktes Goede bodems Diverse landbouwsector Centrale ligging Mogelijkheden deeltijdse arbeid Zwaktes Hoge gronddruk en –prijzen Grote verkeersdrukte Matige perceelstructuren Juridische onzekerheid Moeilijkheid krijgen vergunningen Mentaliteit omwonenden Kansen Mogelijkheden seizoensarbeid Hoger gewaardeerde grond als basis voor investeringen Bedreigingen Verstedelijkingsdruk Druk vanuit natuur Steeds strengere milieuwetgeving Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Sterkte/zwakte analyse Verbrede landbouw Sterktes Aanwezigheid grote afzetmarkt Groot en gevarieerd gamma kwaliteitsproducten Zwaktes Logistiek en marketing niet afgestemd op Brussel Versnippering van informatie Regelgeving vaak niet afgestemd op verbrede landbouw Kansen Grote vraag vanuit Brussel naar lokaal geproduceerd voedsel Vraag allochtone bevolking Kansen voor toerisme en recreatie Vraag naar educatie Landbouw als landschapsbeheerder Bedreigingen Bereidheid tot betalen? Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Beleidsaanbevelingen Algemene aanbevelingen en acties Verschaffen van juridische zekerheid Vereenvoudiging regelgeving - informatie verschaffen Afstemmen regelgeving Rekening houden met landbouwverkeer bij uitstippelen van verkeersbeleid Afstemmen met beleid in Brussel Investeren in herstructurering van gronden Grondmobiliteit sturen Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Beleidsaanbevelingen Voorstellen gericht op verbrede en gediversifieerde vormen van landbouw Ondersteuning voor distributie en logistiek voor lokale afzet van landbouwproducten Ondersteuning voor marketing Samenbrengen van informatie rondom verbreding en diversificatie Ondersteunen vraag naar volkstuinen en zelfpluktuinen Potenties voor valorisatie van biomassa benutten Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

Meer informatie Departement landbouw en visserij lv.vlaanderen.be communicatie@lv.vlaanderen.be Vlaamse Landmaatschappij www.vlm.be info@vlm.be Voorstelling Landbouwstudie Vlaamse Rand

www.vlm.be