Agri-food in Noord-Nederland Nieuwe economische kansen door regionale voedselketen © S. Lutz, W. Foorthuis

Even voorstellen Willem Foorthuis Lector Duurzaam Coöperatief Ondernemen Directielid Gebiedscoöperatie Westerkwartier Kennismanager EU-Project REFRAME

Wat er niet is kun je niet eten Herstel en vernieuwing van de regionale voedselketen chain

regionale voedselketens Bouwen van nieuwe regionale voedselketens producenten & leveranciers inkopers studenten, docenten en onderzoekers beleidsmakers uitvoerders bestuurders  professionals uit maatschappelijke organisaties  burgers

Deze data komt van de KvK. Totaal aantal bedrijven per sector/branche Deze data komt van de KvK. Totaal aantal bedrijven per sector/branche. Geeft goed weer dat Noord-Nederland echt een gebied is voor melkveehouderij en akkerbouw, met name graan. Deze getallen zeggen niks over productieaantallen of waar de productie naartoe gaat.

Het aantal bedrijven in de vervaardiging en vevrwerking is een stuk lager. Echter, deze data zeggen niks over de capaciteit van de bedrijven en of deze bedrijven regionale producten verwerken dan wel producten van buiten de regio. Oftewel, op zich zelf zeggen deze twee tabellen niet veel. Daarom naast elkaar lekker zoals op de volgende pagina.

Data op elkaar leggen

Weten over eten Keten voor het eten Weten van de keten Bouwen van de keten

Weten over eten

(Potentieel) voedselaanbod in regio Groningen – Assen 5.640 bedrijven werkzaam in voedselproductie en –transport Bulkproductie voor export naar de wereldmarkt (Potentieel) voedselaanbod in regio Groningen – Assen Verwerking en verwaarding in het buitenland (Potentiële ) voedselvraag in de regio, voorbeeld UMCG: 14.000 maaltijden per dag, gemaakt van 1.202 producten Raad eens: hoeveel daarvan komen uit de regio? Bijna goed. 2. Water en aardbeien.

MITS het juridisch überhaupt mag Stel: Het UMCG wil bij wijze van proef vlees uit de regio. Kunnen bedrijven in de regio dat leveren? Nee, want het ziekenhuis hoeft geen koe. Ze hebben zo’n 124 vleesproducten nodig. MAAR: Kennis over verwerking en verwerkingsbedrijven zijn uit de regio verdwenen. Slachterijen, slagers, kwaliteitsbakkerijen, vleesrokerijen – allemaal weg.

Veel gemiste kansen: Gezond voedsel Kleinere food-print Nieuwe bedrijvigheid Nieuwe werkgelegenheid

Keten voor eten

Ons eten zit in een lange keten, met rare omwegen: vaak in de buurt geproduceerd export voor verwerking en verwaarding veel tussenhandelaren prijs gaat een paar keer over de kop aan het einde van de keten opnieuw import van eindproducten

Steeds meer mensen willen iets anders. Veel initiatieven om korte ketens op te zetten: Streekmarkten, boerderijwinkels, zelfplukvelden, voedselboxen aan huis Is dat de oplossing? Onderzoek laat zien: Vaak zeer lokaal en dus beperkt in aanbod en diversiteit Geen zekerheid over afzet en levering Gerund op vrijwillige basis Alleen als neveninkomsten Geen basis voor een gezond businessmodel

Adviezen Maak een schaalsprong om een positie op de markt te verwerven Zorg voor een professionele aanpak  scholing, nieuwe vaardigheden, nieuwe bedrijfsplannen Organiseer samenwerking en netwerken

Weten van de keten

Maar hoe pak je dat aan? Gebiedscoöperatie

Dubbellectoraat Duurzaam Coöperatief Ondernemen

4. Bouwen van de keten

De korte keten Producent Eindgebruiker

De regionale keten Verwerking Productie Opslag & distributie Regionale Grote afnemers Eindgebruikers Opslag & distributie Afval & Hergebruik Verwerking De regionale keten Regionale voedsel- makelaar

Belangrijkste partijen voedsel- makelaar Producenten Grote afnemers Verwerkers Regionale Alle schakels kwijtgeraakt Specialisaties leren en vernieuwen  Regionale verdienmodellen

NEW REGIONAL FOOD CHAINS Aanbod uit de regio: 4000 agri-food bedrijven 1000 melkveehouders Deels overschakelen naar nieuw gemengd bedrijf vlees & melk NEW REGIONAL FOOD CHAINS REFRAME pilot Noord-Nederland Vraag uit de regio: 15 grootkeukens + andere grote klanten (ziekenhuizen, zorginstellingen ...) Scholen & werkveld: Mappen: Producenten en grote klanten in kaart brengen Matchen: wat past, waar zitten gaten, wat gaan we aanvullen Nieuwe business ontwikkelen (turnover!!) Beleid & regelgeving vernieuwen (aanbesteding, Gunning, kartel...) Regionale deals Afname- & leveringsgarantie Regionale Investering (slachthuis, verwer-kingsinstallaties…) Regional food Agent Regional expo-centre Houtskoolschets over koers en uitvoering

Wat betekent dit voor jonge boeren? Focus op de hele keten, niet alleen op één schakel Biedt kennis en visie aan om regionale keten mee te ontwikkelen Denk aan nieuwe verdienmodellen Join the club

Voedselketen in de regio Kennisvragen Wat wordt er in de regio geproduceerd? Wat wordt er gevraagd? Wat wordt er nu verwerkt? Wat is de capaciteit? Waar kunnen we innoveren? Welke nieuwe businesscases gaan we uitwerken? Welke verdienmodellen gaan we ontwikkelen? Welke scholing is nodig? Hoe maken we het duurzaam?

Tot gauw! Willem Foorthuis 0610885963 w.r.foorthuis@pl.hanze.nl