HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPERIEUR DE LA JUSTICE Een loopbaan bij de rechterlijke macht Examen inzake beroepsbekwaamheid Joris Lagrou Voorzitter benoemings- en aanwijzingscommissie HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPERIEUR DE LA JUSTICE Infosessie examen inzake beroepsbekwaamheid| 28 februari 2018

Examen inzake beroepsbekwaamheid Het examen inzake beroepsbekwaamheid is bedoeld om de voor de uitoefening van het ambt van magistraat noodzakelijke maturiteit en bekwaamheid te beoordelen (art. 259bis-9, Ger.W.). HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

Examen inzake beroepsbekwaamheid Doelgroep: ervaren juristen “Directe” toegangsweg tot de magistratuur De laureaten kunnen meteen postuleren voor een vacante plaats, op voorwaarde dat wordt voldaan aan de benoemingsvoorwaarden (5 jaar ervaring parket – 10 jaar ononderbroken balie of 12 jaar juridische ervaring voor de zetel). HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

Examen inzake beroepsbekwaamheid Gerechtelijk jaar 2017-2018 => oproep BS 15 december 2017. Opgelet: sinds PP5-wet: maximum vijf deelnames (art. 259bis-9, § 1, Ger.W.). Deze bepaling geldt vanaf de sessie 2017-2018. Een inschrijving gevolgd door een niet deelname aan het schriftelijk deel wordt niet meegeteld. Ga hier op een verantwoordelijke wijze mee om. HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

Examen inzake beroepsbekwaamheid Deelnemingsvoorwaarden houder zijn van het diploma van licentiaat of master in de rechten; tijdens de periode van vijf jaar voorafgaand aan de inschrijving voor het examen gedurende ten minste vier jaar als voornaamste beroepsactiviteit juridische functies hebben uitgeoefend. HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

Examen inzake beroepsbekwaamheid Bij de kandidaatstelling dienen, op straffe van onontvankelijkheid, de volgende stukken en inlichtingen te worden meegedeeld: het standaard curriculum vitae van de HRJ (zie het formulier dat kan gedownload worden via de website www.hrj.be, onder de rubriek “loopbaan/examens”); een kopie van het diploma van licentiaat of master in de rechten; het rijksregisternummer van de kandidaat; het e-mailadres van de kandidaat; de gekozen materie (burgerlijk recht, strafrecht of sociaal recht); een attest waaruit ondubbelzinnig blijkt dat de kandidaat tijdens de periode van vijf jaar voorafgaand aan de inschrijving voor het examen gedurende ten minste vier jaar als voornaamste beroepsactiviteit juridische functies heeft uitgeoefend. HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

Examen inzake beroepsbekwaamheid Onvolledige dossiers kunnen niet worden aangevuld. WEES VOLLEDIG !!! HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

Examen inzake beroepsbekwaamheid Examen bestaat uit twee delen:   Schriftelijk deel De oplossing van een casus in de door de kandidaat gekozen materie Psychologische proeven Mondeling deel HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

Schriftelijk deel: casus Keuze uit drie materies: burgerlijk recht, met inbegrip van gerechtelijk recht strafrecht, met inbegrip van strafprocesrecht sociaal recht, met inbegrip van gerechtelijk recht De keuze geldt zowel voor het schriftelijk deel als voor het mondeling deel Voor de casusanalyse heeft u 5 uur tijd Enkel het gebruik van (geannoteerde) wetboeken en van de stukken van het dossier is toegelaten  geen rechtsleer! HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

Casus: peilen naar juridisch denkvermogen Op basis van een stukkenbundel wordt gepeild naar de volgende vermogens: (casus)analyse, juridisch denkvermogen en redactie (structuur /grammatica/zinsbouw/spelling) het vermogen om de gekozen juridische oplossing te verantwoorden Van de kandidaat wordt verwacht dat hij bij het formuleren van de juridische oplossing optimaal rekening houdt met de eigenheid van de feiten en met de specifieke en breed- maatschappelijke context die de casus kenmerkt. U werkt in drie fases: HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE Casus: eerste fase In een eerste fase geeft u een omschrijving van het 'maatschappelijk' probleem van de voorgelegde casus. Van de kandidaten wordt verwacht dat zij de vijf, voor hen meest belangrijke, actoren van de casus opgeven. De kandidaten dienen tevens de onderliggende affectoren van deze actoren, m.a.w. de 'beweeg'redenen van deze partijen, op te sommen en in een hiërarchisch verband te plaatsen. Waarom nemen de opgegeven partijen (actoren) een bepaalde positie in en blijven ze die aanhouden? Hoe kunnen deze affectoren elkaar beïnvloeden en vooral, hoe verhouden ze zich tot elkaar? Maar ook: hebben partijen voldoende inzicht in mogelijke (andere) determinanten, die hun positie kunnen beïnvloeden, en in hun (onderlinge) evolutie? HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

Eerste fase: eenvoudig voorbeeld ter illustratie Franco Debuysscher verdrinkt op een eenzame donderdagavond zijn verdriet in zijn stamcafé “Den dikken uil” te Leuven, mijmerend over het leven en de toekomst van zichzelf en zijn kinderen. Na het geheel onverwachte overlijden van zijn vrouw 2 jaar geleden is het voortbestaan van hun broodjeszaak in het gedrang gekomen. Aanslepende wegwerkzaamheden en leveranciersproblemen zijn hier debet aan. Financieel gaat het hem momenteel echt niet voor de wind en het werken en de zorg voor de 3 kinderen beginnen zwaar op hem te wegen. Hij staat er dan ook echt alleen voor, heeft enkel wat zeer verre familie en leeft in onmin met zijn ex-schoonfamilie, die hem onterecht verwijt schuld te hebben aan de dood van zijn echtgenote. Reeds goed beneveld vraagt hij aan de cafébaas, Johnny Verlinden, om hem nog een laatste Duvel in te schenken. Laatstgenoemde stemt hier, met tegenzin maar uit compassie met zijn oudste stamgast, mee in. Wanneer Franco even later naar huis zwalpt merkt hij van op een afstand een student op die druk bezig is met het uitladen van materiaal ter stoffering van zijn kot. Hij ziet de jonge Kevin Martens, net achttien jaar, wegwandelen van een splinternieuwe Porsche Cayenne, waarin op het eerste gezicht ook nog wat dure elektronica ligt, en besluit in een opwelling om in de auto te springen en deze te ontvreemden. Op de zwarte automarkt in Anderlecht kan hij hier zeker genoeg voor krijgen om financieel een tijdje verder te kunnen. Door de nabijheid van Kevin, wiens kot vooraan aan straatzijde ligt, slaagt hij erin om de wagen, uitgerust met een keyless-go systeem, te starten. Hij vertrekt met gierende banden, doch rijdt daarbij de voorbijrijdende Margaux Declercq van haar fiets. Zij komt hierbij ongelukkig ten val op de rijweg, blijft bewusteloos achter en loopt een zwaar hoofdletsel op. Achteraf zal blijken dat zij haar laatste Masterjaar geneeskunde niet zal kunnen afwerken en dat zij door het voorval 30% blijvend invalide is. Ondertussen loopt Kevin, gealarmeerd door het lawaai in de straat, naar buiten, nog net op tijd om te zien hoe Franco de Porsche in de prak rijdt tegen de gevel van de slagerij even verderop. Hij loopt hierop naar de wagen, waarbij een handgemeen ontstaat en hij van Franco enkele rake klappen krijgt. Eens de politie ter plaatse en na verzorgd te zijn aan zijn verwondingen neemt Kevin de situatie op. Tussen de politie en de ambulance ontwaart hij de nieuwe auto van zijn vader, die hij zonder het te vragen had meegenomen terwijl zijn ouders op reis zijn. Hij durft echt niet te bellen naar Tenerife om zijn wedervaren te vertellen. Franco ontwaakt de volgende dag in de cel, met een enorme hoofpijn, in het besef dat zijn kinderen alleen thuis liggen te slapen, dat zijn zaak gesloten zal blijven en dat hij een enorme ravage heeft aangericht in zijn eigen straat. Hij schaamt zich diep voor wat zich voordeed, wil de schade wel vergoeden, al weet hij niet goed hoe, en vreest dat hij zijn blanco strafblad voorgoed vaarwel mag zeggen. Wat een nachtmerrie. HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE Actoren? Franco Debuysscher Johnny Verlinden Margaux Declercq Kevin Martens Ouders Kevin Martens Slagerij Kinderen van Franco Debuysscher …. Een casus kan een veelvoud aan actoren bevatten: u bepaalt zelf welke vijf van deze actoren voor u het meest belangrijk zijn. Som op welke affectoren bepalend zijn voor de door deze actoren ingenomen posities. HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE Affectoren Vb. Franco Debuysscher: Schaamt zich voor zijn gedrag Heeft normbesef en snapt dat zijn daden niet door de beugel kunnen Moet zijn verantwoordelijkheden opnemen en zich strafrechtelijk verantwoorden Is bereid om de schade vergoeden Hoopt verder voor zijn kinderen te kunnen zorgen, zodat deze niet moeten geplaatst worden Hoopt op een milde bestraffing, mede gelet op zijn blanco strafregister Hoopt dat hij toch nog zijn broodjeszaak zal kunnen redden en rendabel maken, hij zal dit geld goed kunnen gebruiken Maakt zich zorgen om de toekomst van het slachtoffer Heeft het echt moeilijk op financieel en mentaal vlak sinds de dood van zijn echtgenote Beseft dat hij zijn drankprobleem onder ogen moet zien en aanpakken …. Wees zo volledig mogelijk bij de opsomming van de affectoren en plaats deze in een hiërarchisch verband. HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE Casus: tweede fase In een tweede fase dienen de kandidaten op te geven welke de verschillende mogelijke juridische oplossingen zijn, dienen zij hieruit één juridische oplossing te kiezen en deze uit te werken. Hierbij zijn zowel het materieel recht als de procedurele aspecten van belang. Deze centrale fase is de meest klassieke. Zij is erop gericht te kunnen vaststellen op welke wijze de kandidaat omgaat met de wettelijke bepalingen/juridische beginselen (bv. rechtsmisbruik). Men moet zich bij het uitwerken van die juridische oplossing baseren op de gegevens van de casus, maar tegelijk moet deze ook al gericht zijn op de volgende fase. HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE Casus: derde fase In een derde fase dient men de gekozen juridische oplossing te toetsen aan het 'maatschappelijk’ probleem: met andere woorden, ga na hoezeer de door u weerhouden en uitgewerkte juridische oplossing aan de determinerende factoren van de voorgelegde casus beantwoordt. Ga na in hoeverre de gekozen juridische oplossing ook een maatschappelijk effectieve oplossing is. De kandidaat dient de gekozen oplossing te kunnen verantwoorden in het licht van de relevantie van de onderlinge affectoren: de kandidaat geeft een hiërarchie van affectoren (zie fase 1) en verantwoordt waarom hij, rekening houdend met de belangrijkste affectoren, de door hem naar voor geschoven oplossing heeft weerhouden. HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

Oplossing casus: belangrijke aspecten Iedere kandidaat dient elke fase volledig uit te werken: verdeel uw aandacht over de verschillende fases en zorg dat u niet in tijdsnood komt naar het einde toe. De juridische fase (tweede fase), weegt qua puntentoekenning minstens even zwaar door als de beide andere fases. Van een (kandidaat-)magistraat mag verwacht worden dat hij/zij zich in geschriften vlot, correct, genuanceerd en to-the-point weet uit te drukken: vergeet niet de nodige aandacht te besteden aan zinsbouw, aan een correct (juridisch) taalgebruik en aan de coherentie van uw tekst. Het is, op straffe van uitsluiting, verboden uw naam te vermelden op uw examenkopij, dan wel in uw tekst eender welke vermelding op te nemen die de jury toelaat uw identiteit te achterhalen: elk jaar worden kandidaten uitgesloten! HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE Schriftelijk deel Praktische informatie: Het examen wordt afgelegd op de pc’s van SELOR (onder Windows); de kandidaten mogen hun eigen pc niet gebruiken; er is geen internetverbinding; de spellingscontrole staat aan; max. 8 pagina’s. HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE Schriftelijk deel De kandidaten die ten minste 60% van de punten hebben behaald op de schriftelijke proef worden toegelaten tot de mondelinge proef. Deze kandidaten moeten bovendien de psychologische proeven (cognitief analytische tests/persoonlijkheidstest en interview) hebben afgelegd om te mogen deelnemen aan de mondelinge proef. HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE Schriftelijk deel: psychologische proeven 1. Cognitief-analytische test Test logisch denkvermogen Verbale intelligentietest HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE Schriftelijk deel: psychologische proeven 2. Persoonlijkheidstest & interview met een psycholoog = toetsen van negen aan de rechterlijke macht gekoppelde basisvaardigheden men écrit 1 besluitvaardigheid 2 integriteit 3 aanpassingsvermogen 4 plannen, organiseren, prioriteiten stellen 5 empathie en sociabiliteit 6 stressbestendigheid 7 samenwerking en collegialiteit 8 dominantie (adequaat omgaan met macht) 9 zelfreflectie HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE Mondeling deel Een verdere bespreking van de schriftelijke proef. In voorkomend geval, een gedachtewisseling over: andere juridische vragen; de rechterlijke organisatie en de werking ervan; het statuut en de deontologie van de magistraat; de motivatie en de competenties van de kandidaat (met name: omgaan met informatie, omgaan met taken, omgaan met medewerkers, omgaan met relaties, omgaan met het eigen functioneren); de resultaten van de uitgevoerde psychologische tests; De kandidaat krijgt 30 minuten om zijn schriftelijk examen te herlezen en om kennis te nemen van het psychologisch rapport. Het gebruik van geannoteerde wetboeken (zonder rechtsleer) is toegelaten. HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE Mondeling deel De kandidaten die voor het mondelinge deel ten minste 60 % van de punten hebben behaald, zijn geslaagd en verkrijgen het getuigschrift van beroepsbekwaamheid voor de uitoefening van gerechtelijke functies, dat zeven jaar geldig is. Overzicht van de meest recente slaagpercentages (examen inzake beroepsbekwaamheid): Gerechtelijk jaar 2014-2015: 9,76% Gerechtelijk jaar 2015-2016: 12,32% Gerechtelijk jaar 2016-2017: 10,63% HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE

HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE Te noteren data Eerste schriftelijke proef : zaterdag 17 maart 2018 van 9u tot 14u (deliberatie nader te bepalen) Psychologische proeven : 2de helft april – 1ste helft mei 2018 Mondeling gedeelte : 2de helft mei 2018   Geen uitstel mogelijk! Opgelet: maximaal vijf deelnames! Veel succes! HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE | CONSEIL SUPÉRIEUR DE LA JUSTICE