© Stichting Sterrenwacht Saturnus

Slides:



Advertisements
Verwante presentaties
Par. 2.6 Mondiale luchtstromen
Advertisements

Opdracht wereldtijden 15.05
WINDEN :PASSAAT EN MOESSON
De tijdsindeling.
GPS Met de natuur in.
Beeldaspect ruimte tonihorrevorts 2007.
De tijdsindeling.
K.S.A. St.-JAN BERCHMANS V.K.S.J. GUDRUN SCHOTEN
§ 2 AUSTRALIE IN KAARTEN.
Parallellen en meridianen
PLAATSBEPALEN Een opdracht over plaatsbepaling aan de hand van coördinaten en een reis naar het EK voetbal­.   Klas | 1 kgt Gebruikte methode | Moderne.
Geboorte, leven en dood van sterren
Voor navigatie in een zweefvliegtuig heb je nodig:
THEMA 1: Lokaliseren in het gradennet
Newton - VWO Elektromagnetisme Samenvatting.
een alfabetische lijst met alle plaatsnamen
Klimaten in Indonesië.
Wegwijs in tijd en ruimte
- Passaten en Moesson - Verschillende soorten regen
OEFENTENTAMENOPGAVES KLASSIEKE NATUURKUNDE 1B ELECTROSTATICA & MAGNETOSTATICA Een verzameling vraagstukken uit oude tentamens. Tijdindicatie: ongeveer.
Land van de moesson Paragraaf 1.
1 Complexiteit Bij motion planning is er sprake van drie typen van complexiteit –Complexiteit van de obstakels (aantal, aantal hoekpunten, algebraische.
6 Het wereldgradennet 6.1 Breedteligging 6.2 Lengteligging
Geografische coördinaten Lengte- en breedtegraden
Het verdelen van hele graden in minuten.
Paragraaf 2: Natuurlijke en landschappelijke kenmerken.
Wet van Buys Ballot. 1-Lucht stroomt van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied. 2-Lucht krijgt op het noordelijk halfrond een afwijking naar rechts.
Het verschijnsel tijd.
HULPMIDDELEN IN DE AARDRIJKSKUNDE
WERKEN MET DE ATLAS.
Geografische coördinaten
Bekijk alles via muisklikken in de presentatiemodus
Paleo-klimaten Hoe zijn de afwisselende omstandigheden gedurende het Kwartair te verklaren?
5.3 Schaduw en spiegelbeeld Marianne & Janine H2C
Megalithische astronomie
Het grote windsysteem Moesson.
De verschillende manieren van de wereld indelen
DAG De tijd die de aarde erover doet om één volledige beweging om zijn as te maken. Dit is 23 uur en 56 minuten óf De tijd die ligt tussen twee opeenvolgende.
Het wereld-gradennet Extra werkblaadjes. Het wereld-gradennet Extra werkblaadjes.
Grootte van en afstand tot zon & maan à la Aristarchos van Samos
Geocaching.
1 VWO Hoofdstuk 2 Klimaat § 2-5
Het gradennet Dries Wijckmans.
Wat heeft onze tijd te maken met de zon, de maan, de aarde?
Ziezo… nu ben je een echte “tijddeskundige”!
365 dagen = 1 jaar Gebruikte symbolen Ga naar mijn volgende dia Ga naar mijn voorgaande dia Ik wil nog even mijn informatie raadplegen.
Paragraaf 2 Hoofdstuk 1 Australië.
EVOLUTIE IN NAVIGATIE EN ZEEVAART Jan Baaij
1 Schijnbeweging en werkelijkheid
Ontstaan van het getij langs de Nederlandse kust
Indeling les Nakijken huiswerk §3: opdracht 1 t/m 3.
1 Schijnbeweging van de zon op 50°N
GPS coördinaten 1 en/ of 2 VMBO Docent: BE.
Wij zijn allemaal wereldburgers De bol waarop wij wonen.
Aardrijkskunde GOED VOORBEREID NAAR DE PABO. De komende vijf dagen Maandag: geografische plaatsbepaling Grenzen/identiteit/topografie Dinsdag: Klimaat.
Thema Zonnestelsel - Heelal
In welk vak hoort: breedtegraden/ lengtegraden?
Thema Zonnestelsel & Heelal
Hoofdstuk 2 natuurlandschappen op aarde
Paragraaf 3. Temperatuurverschillen op aarde Een deken over de aarde
Les 7: Het gradennet op de wereldbol en de wereldkaart
Deel 1: Ons zonnestelsel Docent: Dr. Wim Muizebelt
PPT A5 086 Lucht als energietransporteur/3.3 hogedruk/lagedruk
HOOFDSTUK 6 ZONNESTELSEL
Blok 1 Mijn eigen omgeving
Kinematica (bewegingsleer)
Klein II vaarbewijs 7e bijeenkomst.
Gelijke afstanden Gelijke afstanden Gelijke afstanden © André Snijers.
Examentraining.
Transcript van de presentatie:

© Stichting Sterrenwacht Saturnus Tijd en Oriëntatie

tijd èn plaats Tijd en oriëntatie Om een (astronomisch) verschijnsel te beschrijven is altijd de informatie nodig van tijd èn plaats

Definities van tijd Dag: Gemiddelde tijdsduur van een omwenteling van de aarde, t.o.v. de zon (Per definitie is dit 24 uur) Maand: Gemiddelde tijdsduur van nieuwe maan tot de volgende nieuwe maan (lunatie) Synodische maand = 29,53059 dagen Jaar: Gemiddelde tijdsduur van een lente-equinox tot de volgende lente-equinox Tropisch jaar = 365,2420 dagen Staat de gemiddelde zon in Greenwich precies in het zuiden dan is het per definitie 12:00 uur

Tijdzone Een tijdzone is een gebied op aarde met gelijke (standaard) tijd. Vooral door de ontwikkeling van het spoorvervoer ontstond de noodzaak aan een veralgemeende tijd. De aarde draait in 24 uur om haar as. (t.o.v. de zon) Als we de aarde in 24 zones willen indelen is theoretisch iedere tijdzone van één uur 360°/24 = 15° breed. In de praktijk volgen tijdzones vaak landsgrenzen en hanteren landen uit praktische overwegingen de tijdzone van een belangrijk buurland.

UT, MET en MEZT De nulmeridiaan van Greenwich is het centrum van de UT (Universal Time). Deze tijdzone strekt zich in theorie uit van 7,5° westerlengte tot 7,5° oosterlengte. De Midden-Europese tijdzone (MET) strekt zich uit van 7,5° oosterlengte tot 22,5° oosterlengte. (MET = UT + 1) Gedurende de zomerperiode wordt de tijd +1 uur verschoven. We spreken dan van MEZT. (MEZT = UT + 2) UT (GMT) is de Universal Time en UTC is de Universal Time Coördinated (atoomtijd/tijdzenders)

Tijdzones

Sterrentijd De zonnetijd is gebaseerd op de rotatie van de aarde tov. de zon De sterrentijd is gebaseerd op de rotatie van de aarde tov. de sterrenhemel De sterrentijd verschilt van de zonnetijd, doordat de zonnedag afwijkt van de sterrendag

Sterrentijd Staat de gemiddelde zon in Greenwich precies in het zuiden dan is het per definitie 12:00 uur (Zonnetijd) Het lentepunt staat om 0 uur lokale sterrentijd in het zuiden De sterrentijd is belangrijk voor het berekenen van de lokale posities van hemellichamen. De sterrentijd is te vinden in een tabel tijdrekening voor Greenwich om 0 uur UT In 1982 heeft de IAU (International Astronomical Union) een algoritme aangenomen voor de berekening van de sterrentijd in Greenwich om 0 uur UT

Correctie op de zonnetijd Een dag is de gemiddelde tijdsduur van een omwenteling van de aarde (Per definitie is dit 24 uur) De werkelijke tijdsduur van een dag varieert door schuine stand van de aardas en de ellipsvorm van de aardbaan Het verschil tussen de ware en de gemiddelde daglengte is de tijdvereffening

Tijdvereffening De tijdvereffening wordt vaak op een zonnewijzer weergegeven in de vorm van een grafiek (zie boven) of in de vorm van een analemma of E-lus (zie links)

Epoche en JD Een epoche is een bepaalde tijdsperiode (50 jaar) waarin de “gegevens” van een hemellichaam als constant kunnen worden beschouwd Vanaf 1984 wordt de standaardepoche J2000,0 gebruikt J2000,0 de toestand van 1 januari 2000 om 12:00 UTC De ’J’ wijst naar de Juliaanse dagtelling Start datum is 1-1-4713 BC J2000,0 correspondeert met JD 2.451.545,0

Tijd en oriëntatie tijd èn plaats Om een astronomisch verschijnsel te beschrijven is altijd de informatie nodig van tijd èn plaats

Plaatsbepaling op aarde (Geografisch coördinatenstelsel) Het bepalen van een plaats op aarde geschiedt met behulp van twee verschillende soorten cirkels. De eerste soort zijn cirkels die de noord- en zuidpool met elkaarverbinden. Deze cirkels worden meridianen genoemd. Evenwijdig aan de evenaar, kunnen we nu ook een tweede soort cirkels tekenen: de breedtecirkels. Met behulp van de meridianen en de breedtecirkels is elke plaats op aarde te bepalen. Bijzondere breedtecirkels zijn de kreeftskeerkring en de steenbokskeerkring

Plaatsbepaling op aarde (Geografisch coördinatenstelsel) 1e coördinaat is lengte (van 0° tot 360°) 2e coördinaat is breedte (van 0° tot +90° en 0° tot -90°) Utrecht ligt op 5° oosterlengte Hoe weten we dat? In Utrecht gaat de gemiddelde zon 20 minuten eerder door het zuiden dan in Greenwich. 24 uur = 360° 1 uur = 15° 20 minuten = 5° Utrecht ligt op 52° noorderbreedte Hoe weten we dat? We kunnen “poolshoogte nemen”. Deze is 52°.

(Geografisch coördinatenstelsel) Poolshoogte (Geografisch coördinatenstelsel) Zijsprong Uitgangspunt is dat de aarde een bol is; in werkelijkheid is de aarde “peervormig” De topografische kaarten gebruiken de “Rijksdriehoekscoördinaten” met als nulpunt de toren van de OLV-kerk in Amersfoort. (RD-coördinaten) Het GPS-systeem gebruikt het World Geodetic System 1984 (WGS84-coördinatensysteem)

Oriëntatie op aarde Oriënteren betekent “het oosten bepalen”. De windstreken in het horizontale vlak zijn te vinden met een kompas. (magnetische noorden) De kompasrichting wordt als volgt aangegeven Noord = 0° Oost = 90° Zuid = 180° West = 270° Op teletekst pagina 718 staat het actuele tijdstip vermeld waarbij de zon (in Utrecht) de hoogste stand heeft. (door het zuiden gaat)

Overdag: Zon (hoogste punt wijst naar het zuiden) ’s Nachts: Poolster (wijst naar het noorden) Op het noordelijk halfrond de ster Polaris en op het zuidelijk halfrond het sterrenbeeld Zuiderkruis

Oriëntatie algemeen Van een object wordt een richting aangegeven en geen afstand Daarom kunnen we, in gedachte, alle hemelobjecten projecteren op een bol met de waarnemer als middelpunt en met oneindig grote straal. Deze denkbeeldige bol noemen we de hemelbol Om een richting aan te geven zijn twee coördinaten nodig Een hoekmaat (a) welke in het grondvlak wordt gemeten vanuit een gekozen nulpunt (O) Een hoekmaat (d) welke wordt gemeten in een vlak dat loodrecht op het grondvlak staat

Horizon als grondvlak (Azimutaal systeem) 1e coördinaat is het azimut (A) (van 0° tot 360°) Nulpunt is het zuiden 2e coördinaat is hoogte (h) (van 0° tot +90° en 0° tot -90°) Recht vooruit is 0° Recht omhoog is +90° (Zenit) Recht omlaag is -90° (Nadir)

Hemelequator

Equator als grondvlak (Equatoriaal systeem) 1e coördinaat is de uurhoek (H) (van 0 tot 24h) Referentiepunt is het zuiden 2e coördinaat is de declinatie (Dec) (van 0° tot +90° en 0° tot -90°) Equatorvlak met uurhoek

Equator als grondvlak (Equatoriaal systeem) 1e coördinaat is de rechte klimming (RK) (van 0 tot 24h) Nulpunt is het lentepunt 2e coördinaat is de declinatie (Dec) (van 0° tot +90° en 0° tot -90°) Het lentepunt staat om 0 uur lokale sterrentijd in het zuiden Equatorvlak met rechte klimming

Equator en sterrentijd lokale sterrentijd = uurhoek + rechte klimming Bij een equatoriale montering varieert alleen de uurhoek

Ecliptica

Seizoenen Herfst equinox Winter Zomer solstitium solstitium Lente equinox Equinox = nachtevening Solstitium = zonnewende

Ecliptica als grondvlak (Eclipticaal systeem) 1e coördinaat is de ecl. ecliptische lengte (EL) (van 0° tot 360°) Nulpunt is het lentepunt 2e coördinaat is de ecliptische breedte (EB) (van 0° tot +90° en 0° tot -90°) De EB van de aarde is per definitie 0°

Lentepunt De snijlijn tussen het equatorvlak en het eclipticavlak geeft de richting aan van het lentepunt De hoek tussen het equatorvlak en het eclipticavlak varieert waardoor het lentepunt langzaam verschuift Het lentepunt staat om 0 uur lokale sterrentijd in het zuiden

Verschuiving van lentepunt De hoek tussen het equatorvlak en het eclipticavlak varieert met als gevolg dat het lentepunt verplaatst. Hierdoor veranderen de waarden van de rechte klimming en van de declinatie met de tijd. Bij deze gegevens wordt daarom ook de geldigheidsdatum vermeld. Bv. epoche 1950 of epoche 2000

Precessie De hoek tussen het equatorvlak en het eclipticavlak varieert met als gevolg dat het lentepunt verplaatst. Het gevolg is dat in de loop van de tijd Polaris niet meer de poolster is. Over 12000 jaar is Wega de poolster In ongeveer 26000 jaar wordt een zgn. precessie cirkel beschreven Deze cirkel vertoont schommelingen, de zgn. nutatie

Overzicht coördinatenstelsels

Galactische coördinaten Voor bestudering van objecten in ons melkwegstelsel is het handiger om galactische coördinaten te gebruiken Bij galactische coördinaten is het grondvlak het vlak van het melkwegstelsel en de nulrichting wijst naar het centrum hiervan

Gegevens op onze website www.sterrenwachtsaturnus.nl Zie bij Activiteiten / Waarnemen / Zon, maan en planeten

Voorbeeld: begin van de lente in 2018 Sterrengids: 20-3-2018 om 17:15 uur MET

Voorbeeld: Totale maansverduistering in 2018 (in USA) Sterrengids: 27-7-2018 om 21:45 uur MEZT

wens ik u veel succes met uw komende waarnemingen! Tot slot wens ik u veel succes met uw komende waarnemingen!