Dineke Korfker, verloskundige/antropoloog Geweld in de Zwangerschap Signaleren en bespreekbaar maken…… een taak voor de verloskundige? Dineke Korfker, verloskundige/antropoloog

Definitie van geweld Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer is gepleegd. De huiselijke kring bestaat uit (ex-)partners, gezins- en familieleden en huisvrienden. De relatie tussen slachtoffer en pleger staat centraal. Huiselijk geweld kan geestelijk, seksueel en lichamelijk geweld (en verwaarlozing) zijn of de dreiging daarmee. Huiselijk geweld kan kinderen; volwassenen, mannen en vrouwen; ouders en ouderen treffen. naar Van Dijk 1997 In internationale literatuur vind je vaak: IPV = Intimate Partner Violence geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Huiselijk geweld: Enkele cijfers uit Nederland (Intomart 1997) 45% van mannen en vrouwen ooit slachtoffer 1: 8 Nederlanders heeft te maken met partnergeweld Vrouwen zijn 2 x vaker slachtoffer dan mannen (16% - 7%) Bij 21% duurde het geweld langer dan 5 jaar Slechts 12% meldde geweld bij politie geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Huiselijk geweld bij allochtonen (Intomart 2002) Bij allochtonen 26% slachtoffer van huiselijk geweld: 17% Marokkanen 23% Turken 42% Antillianen 30% Surinamers Vermoedelijke onderrapportage Ernst van het geweld groter geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Kindermishandeling en –verwaarlozing 107.000 / 160.000 kinderen per jaar zijn slachtoffer van kindermishandeling (IJzendoorn e.a. 2007 resp. Lamers-Winkelman e.a. 2007) 100.000 kinderen per jaar zijn getuige (geweest) van partnergeweld – 40% krijgt gedragsproblemen (Dijkstra, 2001) Over de meeste gevallen van kindermishandeling waren er al rond de geboorte ernstige zorgen (Robertson, 1977) geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Huiselijk geweld in de zwangerschap 3-4% Nederlandse respondenten in Europop onderzoek naar belasting in de zwangerschap (1995-1997) In Nederland onderzoek in 2000 TNO/LUMC : 1% Gazmararian in 1996: 0.9 tot 20.1% in de VS Campbell in 2002: 3 tot 13% Wereldwijd Campbell in 1995: “zwangerschap beschermt tegen geweld” Bewly in 2002: HG begint in de zwangerschap of verergert Taylor in 2009: kijkt naar “disparities between partners” (Nederlandse respondenten in Europop onderzoek naar belasting in de zwangerschap 1995-1997) geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Wie lopen het meeste risico of bij wie moet je alert zijn? Tieners Mensen in zwakke sociaal-economische omstandigheden Alcoholisten/Druggebruikers Alleenstaanden Als er stiefkinderen in huis zijn Ongeplande en of ongewenste zwangerschappen Late/onregelmatige verloskundige zorg Bij discrepantie tussen man en vrouw b.v. -als de vrouw een betere opleiding heeft -als de vrouw een betere baan heeft -als de vrouw meer dan 10 jaar jonger is geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Gevolgen voor de zwangerschap > Spontane abortus > IU groeivertraging > Laag geboortegewicht > Vroeggeboorte > IUV Huiselijk geweld komt meer voor dan sommige aandoeningen waarop vrouwen routinematig in de zwangerschap worden onderzocht zoals: Diabetes Neurale buis defecten Pre-eclampsie geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

………..en na de zwangerschap Verminderde zorg voor de baby door de moeder Niet beginnen met borstvoeding of er eerder mee stoppen 30-60% van de gevallen van geweld in de zwangerschap is geassocieerd met latere kindermishandeling geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Taak voor de Verloskundige? Geweld bedreigt gezondheid van moeder én kind! 85% van de zwangeren start de verloskundige zorg bij de verloskundige Gemiddeld 12-13 zwangerschapscontroles Laagdrempelig contact Mogelijkheid om vertrouwensband op te bouwen met zorgverlener!! geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

‘I wish I’d been asked about what happened ‘I wish I’d been asked about what happened. I was so ashamed, but I really wanted to tell them. They didn’t ask me and I didn’t have the courage to tell them’. (Langley, 1997) geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Wat kan de verloskundige doen Wat kan de verloskundige doen? screenen op huiselijk geweld = actief vragen naar geweld In een Engels onderzoek bij 900 vrouwen waarin de verloskundige 3 maal in de zwangerschap routinematig vroeg naar huiselijk geweld bleek (Bacchus 2004) 1.8 % bij 1e controle 5.8% bij 34 weken 5 % 10 dagen postpartum toe te geven dat zij geweld ervoeren geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Project 2005-2008: Haalbaarheid van screenen op huiselijk geweld in de verloskundigenpraktijk geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Aantal verloskundigen getraind en aantal zwangeren bereikt 2006 2007 2008 Totaal Aantal trainingen 3 7 9 19 Aantal verloskundigen getraind 26 114 96 236 Aantal deelnemende praktijken 5 45 39 89 Aantal zwangeren bereikt 4 500 27 000 11 700 43 200 geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Voorlopige resultaten van de screening Registratie formulieren werden ingevuld door 12 praktijken Er werden 2 194 formulieren geretourneerd Geweld in het verleden werd 152 maal (6,9%) gerapporteerd 40 x werd de AAS (Abuse Assessment Screen) afgenomen Geweld in de huidige zwangerschap werd 16 maal (0,7%) gerapporteerd: 7 x fysiek, 9 x emotioneel, nooit seksueel Er werden weinig vrouwen doorverwezen: 1 x naar de huisarts, 1 x naar Stevig Ouderschap, 1 x naar psychiater, 2 x durfde de vrouw geen extra hulp in te roepen geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Wat vonden verloskundigen ervan? 20% vroeg voor de training niet naar huiselijk geweld 87% doet dat na de training wel 77% denkt door te gaan na stoppen van het project 43% denkt meer gevallen van geweld te signaleren 57% weet dat niet zo goed Vragen in het kraambed werd als ongepast ervaren en leverde ook niets op geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Welke conclusies kunnen we trekken uit het implementatie proces Er zijn weinig gevallen van geweld gesignaleerd: komt het minder voor dan we denken of hebben verloskundigen veel gevallen gemist? Er was grote schroom bij verloskundigen om een uitgebreide vragenlijst af te nemen bij vrouwen die geweld meldden We hebben geen duidelijk effect van drie maal vragen gezien: al bij de eerste keer vragen werd het geweld gemeld Er is weinig gebruik gemaakt van verwijsmogelijkheden of het eerder inroepen van jeugdzorg (zoals in Stevig Ouderschap) geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018

Slot Conclusie Het proces van Screenen op huiselijk geweld in de zwangerschap is een goede opstap naar vroegsignaleren van psychosociale problematiek …….en dat komt in de volgende presentatie aan de orde geweld in de zwangerschap; signaleren en bespreekbaar maken 16-11-2018