Financiële ouderenmishandeling Mirjam van Dongen Moetd Ron Willemse Politie Rineke van Hunen SHG Dinsdag 2 december 2014 Ede

Programma Korte intro Kennismaken Kader financiële ouderenmishandeling Meldcode huiselijk geweld en rol Steunpunt Huiselijk geweld Politieroute mbt financiële ouderenmishandeling

Pilot Financiële ouderen Actieplan: Ouderen in veilige handen 7 gemeenten, waaronder Ede e.o. Zorg en welzijn samen met politie, notarissen, banken, bewindvoering, mentorschap enzovoorts

Ervaring ouderenmishandeling/ financiële uitbuiting; Kennismaking Naam; Functie: Ervaring ouderenmishandeling/ financiële uitbuiting; www.moetd.nl

Kader financiële ouderenmishandeling Inhoud; Wat is ouderenmishandeling Verschijningsvormen; Financiële uitbuiting en financieel misbruik Vormen, kenmerken, risicofactoren Plegers en motieven Gradaties Signalen www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Huiselijk geweld Kindermishandeling Partnergeweld Oudermishandeling Ouderenmishandeling Eer gerelateerd geweld

Film

Wat is ouderenmishandeling? …..al het handelen… …of … het nalaten van handelen… …van al diegenen die in terugkerende persoonlijke en/of professionele relatie met die oudere (65 jaar en ouder) staan… …waardoor de oudere lichamelijke, psychische en/of materiële schade lijdt… …waarbij er van de kant van de oudere sprake is van gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid. www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Financiële uitbuiting Vormen gaan vaak samen Verschijningsvormen Hoofdvormen Fysiek geweld Seksueel geweld Psychisch geweld Verwaarlozing Financiële uitbuiting Vormen gaan vaak samen Geweld is een uiting van macht/controle. Wanneer de macht/controle afneemt ontstaan er vaak andere vormen van geweld. Belaging (‘stalking’)‏ : vanuit politie en vrouwenopvang/mannenopvang zijn er voor het slachtoffer aware-system kastjes. deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling www.moetd.nl

Ouderenmishandeling De koude cijfers 1 op de 20 ouderen is slachtoffer 160.000 – 200.000 ouderen per jaar 1700 meldingen bij steunpunten landelijk 70% vrouw – 30% man Pleger; 92% bekenden van het slachtoffer 1/3 mantelzorgers demente ouderen Verwachte toename door vergrijzing www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Financiële uitbuiting ouderen Het ongepast gebruik maken van de bezittingen van een oudere. O.a.; Pinpasfraude Gedwongen testamentswijziging/ hypotheekopname; Ontvreemding en diefstal van goederen www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Financiële uitbuiting 30.000 slachtoffers statistisch 425 meldingen steunpunten landelijk Familielid als dader 85% www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Vormen financiële uitbuiting Wegnemen geld, sieraden, goederen Verkoop van eigendommen Misbruik van machtigingen Koop op naam van slachtoffer Gedwongen testamentwijziging of wilsbeschikking Financieel kort houden Misbruik van rekeningen Noodzakelijke hulpmiddelen onthouden tgv eigen bijdrage www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Kenmerken slachtoffers financiële uitbuiting 80% = vrouw Alleenwonend 80+ Onwetendheid Afhankelijkheid Fysieke, sociale en mentale beperkingen Financiële, sociale omstandigheden www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Risicofactoren Financiële(Ouderen)mishandeling Toegenomen afhankelijkheid Sociaal isolement Ziekte Overbelasting (mantel)zorger Rolverandering Loyaliteitsgevoelens voor de pleger/dader Een geschiedenis van geweld Persoonlijke problemen van de pleger/dader Relationele voorgeschiedenis www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Plegers financiële uitbuiting Gezinsleden Familieleden Buren en kennissen Beroepskrachten en vrijwilligers Plotseling nieuwe “vrienden”. www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Motieven plegers financiële uitbuiting Financiële nood Hebzucht Vermeend recht op aanspraak www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Gradaties machtsmisbruik financiële uitbuiting Welwillende invloed Dwang tot afstaan van geld en goederen Frauduleuze handelingen Diefstal en ontvreemding van geld en goederen en de verkoop hiervan. www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Financiële uitbuiting Er niet over willen/kunnen praten Het niet weten; Cognitieve beperking Stiekem Onkunde, gebrek aan kennis slachtoffer Het niet willen; Vergoelijken/loyaliteit Schaamte Angst voor represailles Angst voor gevolgen (bv dreiging verzorgingshuis) Gedwee/murw/verandert toch niets www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Onderrapportage financiële (ouderen) mishandeling door professionals Angst represailles pleger. Onbekendheid met aanpak (zorg vs financiën). Angst gevolgen professional (bv. beroepsgeheim) Onveiligheid op werk. Moeite om het bespreekbaar te maken. Onvoldoende bekendheid met onderwerp, ongeloof. www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Ouderenmishandeling (financiële uitbuiting) MELDCODE Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling OOK voor ouderen Handreiking veilige zorgrelatie (Antoinette Bolscher) www.moetd.nl deskundigheidsbevordering huiselijk geweld / kindermishandeling / ouderenmishandeling

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Stap 1 In kaart brengen van signalen Stap 2 Collegiale toetsing Stap 3 Gesprek Stap 4 Wegen van het geweld Stap 5 Beslissen Hulp Melden november ’18 presentatie ouderenmishandeling

Meldrecht en meldplicht Beroepskrachten hebben recht om te melden Organisaties zijn verplicht om de meldcode te volgen Het melden van misbruik door beroepskracht is verplicht Vrijwilligers zijn NIET verplicht om de Meldcode te volgen. Zij kunnen bij vermoedens dit bespreken met de vrijwilligers begeleider of vertrouwenspersoon. november ’18 presentatie ouderenmishandeling

Veilig Thuis (SHG en AMK) 24 uur per dag en 7 dagen per week bereikbaar Consulatie en advies Ook meldpunt en doet onderzoek Brengt situatie in kaart en kan hulp organiseren Voert huisverbod uit november ’18 presentatie SEH

Steunpunt Huiselijk Geweld Casus 87 jarige mevrouw: Aangifte van financiële uitbuiting door schoonzoon en dochter, melder is andere dochter, wilsbekwaam, verblijf in verpleeghuis Aanmelden SO VHH Contact melder, advies geven en afstemmen

Politie(protocol)