De duurzame ontwikkelingsdoelstellingen

Video Je kan de voorstelling starten met het afspelen van de VVSG-animatievideo over de SDG’s. Dan is iedereen in enkele minuten helemaal mee met de SDG’s en de lokale vertaling ervan. De link naar de youtube-video zit achter de afbeelding. Je hoeft hier tijdens de presentatie gewoon op de klikken en de video begint af te spelen vanuit youtube. Je hebt dus wel een internetverbinding, alsook een geluidsinstalatie, nodig.

Een terugblik TOEN Sociale dimensie Milieu dimensie Vanwaar komt de nieuwe SDG-agenda? Als we spreken van TOEN, spreken we van 2015 en alle decennia daarvoor. Op internationaal vlak zijn er de afgelopen decennia 2 grote internationale agenda’s opgekomen: De agenda van de millenniumdoelen. Dit was een agenda die meer gericht was op het sociale aspect, met de focus op armoedebestrijding Vanaf de jaren 70 werd men zich steeds meer en meer bewust van de klimaatopwarming én van het feit dat de mens hier een grote bijdrage in had.

Millennium ontwikkelingsdoelen Thema = armoedebestrijding N Z Succes verschilt per thema & land De eerste agenda is de agenda van de millenniumdoelen: Dit waren 8 doelen Die voornamelijk verband hielden met het sociale aspect. De bedoeling was effectief om tussen 2000 en 2015 armoede uit de wereld te helpen. De verschillende doelen gaan dan ook over armoede en honger, onderwijs, gendergelijkheid, gezondheid etc. Belangrijk aan deze agenda is dat dit een agenda was voor de ontwikkelingslanden, de zogenaamde landen uit het ‘Zuiden’. Wij, vanuit het ‘Noorden’ (als België) hadden enkel een rol te spelen in deze agenda via de 8ste doelstelling. Die doelstelling gaat er namelijk over dat landen uit het Noorden de landen uit het Zuiden moesten ondersteunen in het behalen van de overige 7 doelen. Hier valt bijvoorbeeld ontwikkelingssamenwerking onder, maar ook fair trade en het kwijtschelden van de schulden. In 2015 liep de agenda af. Wat is nu de balans? Er is zeker wat vooruitgang geboekt op verschillende vlakken, maar er zijn ook verschillende doelen die niet of gedeeltelijk werden behaald. Bijvoorbeeld de eerste doelstelling rond armoede, die zou zo gezegd behaald zijn. Maar als we geografisch gaan kijken, zien we sterke verschillen. Een land als China heeft enorme vooruitgang geboekt op het vlak van armoedebestrijding, maar we zien dat in Sub-Sahara-Afrika nauwelijk vooruitgang is geboekt.

Duurzame ontwikkeling - Klimaat In 1987 werd duurzame ontwikkeling voor het eerst gedefinieerd. Het was de toenmalige Noorse premier Brundtland die met de VN-commissie het rapport ‘our common future’ publiceerde. Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen, aldus de definitie van de VN-commissie Brundtland uit 1987. Verschillende internationale conferenties zijn gevolgd, met in december 2015 een klimaattop in Parijs. Dit was een belangrijk moment in de geschiedenis, aangezien voor de eerste keer lange termijndoelstellingen werden afgesproken met alle grote landen (o.a. ook China en VS, die belangrijke vervuilers zijn). De doelstelling was om de klimaatopwarming te beperken tot 2°C (en pogingen te doen dit tot 1,5°C te beperken). Vraag is echter hoe het verder gaat lopen nu de Amerikaanse president Trump de VS uit het akkoord heeft getrokken.

Duurzame ontwikkeling Een terugblik TOEN Sociale dimensie Milieu dimensie 2 grote agenda’s (de sociale- en milieu-agenda) zijn samengekomen in een nieuwe agenda: de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Duurzaamheid wordt daarin echt opgevat in de ruime betekenis van het woord, het gaat namelijk om sociale, economische en ecologische aspecten (economische groei met aandacht voor mens en milieu). Milieu dimensie Sociale dimensie Opvolging MDG’s + leaving no one behind Duurzame ontwikkeling in de ruime betekenis van het woord

Millenniumdoelstellingen vs duurzame ontwikkelingsdoelstellingen

MDGs vs SDGs MDG’s SDG’s Door wie? Experts Participatief proces Waarover? Armoedebestrijding Armoedebestrijding + Duurzame Ontwikkeling Wat? 8 doelstellingen, 18 targets 17 doelstellingen, 169 targets Wanneer? 2000-2015 2016-2030 Waar? Ontwikkelingslanden Universeel Met wie? Actoren actief in ontwikkelingslanden Iedereen (burgers, overheden, scholen, verenigingen,…) Zien we een aantal verschillen Het belangrijkste verschil = de agenda is universeel. Elk land ter wereld, ook België, moet deze agenda behalen tussen 2015 en 2030. Het is dus niet meer een agenda voor de ontwikkelingslanden Binnen de landen zelf moet iedereen mee op de kar: overheden op alle niveaus, burgers, ziekenhuis, scholen, bedrijven… De agenda gaat ook breder dan de armoedebestrijding, maar echt over duurzaamheid in al zijn vormen.

Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen 17 doelstellingen (met kleurrijke icoontjes)…

5 pijlers … die kunnen worden onderverdeeld in 5 P’s. De drie klassieke P’s van duurzame ontwikkeling, namelijk planet, people en profit (of prosperity), aangevuld met een doelstelling rond vrede en partnership.

5 pijlers De sociale doelstellingen vallen onder people: armoede, honger (maar ook duurzame landbouw), gezondheid (dit gaat niet enkel om fysieke gezondheid, maar ook om mentale gezondheid, doden ten gevolge van roken en verkeersdoden), onderwijs en gender. De milieu-gerelateerde doelstellingen onder planet: water, klimaat, ecosystemen, duurzame consumptie en productie (oa recycleren, voedselverspilling) De economische doelstellingen onder prosperity: energie, werk, industrie, maar ook de 11de doelstelling ‘duurzame steden en gemeenschappen’. De wereldkoepel van de steden en gemeenten heeft er sterk voor gelobbyd deze doelstelling in de agenda te krijgen. Steden en gemeenten zijn de plaatsen waar vele doelstellingen zullen moeten gerealiseerd worden. Deze doelstelling omvat heel veel aspecten, zoals duurzame mobiliteit, woningen, de aanpakken van de nadelige milieu-effecten van steden, groene ruimtes en erfgoedbeheer. Doelstelling 10 gaat over het verminderen van ongelijkheid, zowel tussen en binnen landen; ook migratie valt onder deze doelstelling. Een doelstelling rond vrede: deze doelstelling is haast een basisvoorwaarde om aan alle andere doelstellingen te kunnen werken. In Syrië of Yemen is het moeilijker om onderwijs, werk en schoon drinkwater te werken. Ook vallen ‘sterke publieke diensten’ en ‘goed bestuur’ onder deze doelstelling, waardoor deze sterk verband houdt met lokale overheden. De 17de doelstelling rond partnerschappen komt deels overeen met de 8ste doelstelling uit de millenniumdoelen. Het gaat over elkaar (dus ook andere landen) helpen om de overige doelen tegen 2030 te behalen, over samenwerking met verschillende actoren, over kennisdeling etc.

Aandachtspunten Kritiek: Teveel doelstellingen en targets (geen duidelijke prioriteiten) Focus op heersend economisch model - tegenstrijdigheden Onvoldoende aandacht voor aanpak ongelijke machtsrelaties Voordelen: Gedeeld globaal kader Duurzame ontwikkeling in brede zin van het woord Houdt rekening met globale uitdagingen Verbondenheid SDGs Universaliteit Leaving no one behind Kritiek: Er zijn teveel doelstellingen en targets. Dit is een recept om niets te doen want het is moeilijk om hierrond te mobiliseren en te communiceren Erkenning dat we moeten werken aan armoedereductie, klimaat, duurzame productie- en consumptiepatronen, ed, maar de SDGs vallen wel terug op het heersend economisch model van economische en industriële groei = contradictie Er is onvoldoende aandacht voor het aanpakken van grondoorzaken ongelijke machtsrelaties, zowel nationaal als internationaal Voordelen: Gedeeld globaal kader dat aanzet tot samenwerking en actie De focus is verschoven van menselijke ontwikkeling (MDGs) naar duurzame ontwikkeling (economisch, sociaal, ecologisch) De agenda houdt rekening met de globale uitdagingen van vandaag: Sociale uitdagingen (eg groeiende ongelijkheid, extreme armoede) Klimaat Migratie Digitalisering …. Verbondenheid verschillende doelstellingen: SDGs zijn één en ondeelbaar, je moet ze tegelijkertijd aanpakken en ze zijn allemaal even belangrijk. Daarnaast worden belangrijke uitdagingen, zoals het bestrijden van klimaatsverandering en het bereiken van gendergelijkheid, niet enkel als aparte doelstellingen behandeld, maar worden ze ook cross-cutting opgenomen doorheen de SDGs. De agenda 2030 is de verantwoordelijkheid van iedereen (niet meer verhaal van donorlanden en ontwikkelingslanden), de SDGs zijn ook toepasbaar in hoger ontwikkelde landen. De agenda 2030 vertrekt vanuit het principe van ‘Leaving no one behind’. De focus ligt op de meest kwetsbare mensen (ook in hoger ontwikkelde landen); De agenda hanteert de term ‘uitroeien’ ipv ‘reduceren’. Dit in tegenstelling tot de milenniumdoelstellingen waarbij de focus lag op gemiddelden (er kan toch succes behaald worden zelfs als grote delen van de bevolking niet bereikt worden)

Waarom zijn lokale actoren geknipte spelers om bij te dragen aan de SDG-agenda? ?

'De duurzame ontwikkelingsdoelstellingen zullen lokaal zijn, of ze zullen niet zijn.‘ Wim Dries Quote van Wim Dries, VVSG-voorzitter en burgemeester van Genk

Localizing the SDGs: beweeg-redenen SDGs zijn universeel & voor iedereen België ondertekende SDG-verklaring De opdracht die de wetgever toevertrouwt aan lokale besturen: Artikel 2 in het Vlaamse Gemeentedecreet De gemeenten beogen om op het lokale niveau bij te dragen tot het welzijn van de burgers en tot de duurzame ontwikkeling van het gemeentelijk gebied. België ondertekende de SDG-agenda en moet dus tegen 2030 inspanningen leveren om de 17 doelstellingen te behalen. Binnen België moet iedereen mee op de kar: overheden van alle niveaus, bedrijven, scholen… Duurzame ontwikkeling is dé basisopdracht van alle Vlaamse steden en gemeenten, zoals beschreven in het Vlaamse gemeentedecreet. (ter info: het nieuwe decreet lokaal bestuur is momenteel in de maak en de basisopdracht van elke Vlaamse stad of gemeente zal hetzelfde blijven, zij het in een iets andere verwoording in het nieuwe decreet)

Localizing the SDGs: beweeg-redenen SDGs zijn universeel & voor iedereen België ondertekende SDG-verklaring De opdracht die de wetgever toevertrouwt aan lokale besturen: Artikel 2 in het Vlaamse Gemeentedecreet Integrale benadering: uitdagingen/beleidsdomeinen die samenkomen op het lokale niveau Multi-disciplinair: samenhang tussen verschillende beleidsdomeinen 17 doelstellingen die allemaal uitdagingen bevatten waar lokale besturen mee worden geconfronteerd: armoede, afvalbeheer, gezondheid bij ouderen, scholing, energie… Vanuit verschillende beleidsdomeinen wordt er dus aan verschillende SDGs gewerkt. Op lokaal niveau is het daarenboven eenvoudiger om met de verschillende diensten samen te werken. Op Vlaams en federaal niveau zit je met grote ministeries en departementen, terwijl op lokaal niveau de linken sterker kunnen worden gelegd met de verschillende diensten en actoren. (voorbeeld op volgende slide)

Een voorbeeld: voedselstrategie Als je als gemeente of stad wil inzetten op een lokale voedselstrategie, zal de dienst rond landbouw in de eerste plaats werken aan de 2de doelstelling rond landbouw. Je gaat bijvoorbeeld samenwerken met de bioboeren in de gemeente (of buurgemeenten). Maar als je een goede lokale duurzame voedselstrategie uitwerkt, zal je automatisch samenwerken met verschillende actoren, diensten en beleidsdomeinen én bijdragen aan verschillende andere SDGs. SDG 1: je kan ervoor kiezen de bioproducten te gebruiken in de eigen gemeentelijke OCMW restaurants (=voedselzekerheid voor kwetsbare groepen) SDG 3: Goede gezondheid en welzijn SDG 8: kansengroepen tewerkstellen in de sociale restaurants waar de lokale landbouwproducten worden gebruikt SDG 13: de producten van de bioboeren bijv. met fietsvervoer naar de dorpskern vervoeren SDG 12: ervoor zorgen dat er zo weinig mogelijk afval wordt geproduceerd

Localizing the SDGs: beweeg-redenen SDGs zijn universeel & voor iedereen België ondertekende SDG-verklaring De opdracht die de wetgever toevertrouwt aan lokale besturen: Artikel 2 in het Vlaamse Gemeentedecreet Integrale benadering: uitdagingen/beleidsdomeinen die samenkomen op het lokale niveau Multi-disciplinair: samenhang tussen verschillende beleidsdomeinen SDGs als kapstok om het lokale beleid te verbinden met internationale beleidskaders en ontwikkelingen … Het SDG-kader biedt een kans om wat je in je gemeente doet, te verbinden met wat er op internationaal niveau gebeurt, maar ook met wat er in lokale besturen wereldwijd gebeurt.

Localizing the SDGs: aanpak Beleid naar gezinnen, ondernemingen, verenigingen, … Mondiale samenwerking Steden en gemeenten kunnen op 3 niveaus werken aan de SDGs: Interne aanpak (vb. eigen personeelsbeleid, eigen gebouwen): duurzaam aankoopbeleid, duurzame, lokale en fairtradeproducten in de gemeentelijke keukens, elektrische fietsen voor het personeel bij de dienstverplaatsingen… Lokaal beleid (naar scholen, inwoners, bedrijven etc.): voedselteams ondersteunen, aan de campagne gezonde gemeente deelnemen, evenementen verduurzamen (door fairtrade- en lokale producten, afval verminderen,…), buddysysteem voor nieuwe inwoners, sensibiliseren van de bevolking rond de SDGs in eigen communicatie,… Mondiaal beleid (helpen de doelstellingen te realiseren in andere landen): eigen burgers die werken aan de realisatie van de SDGs in andere landen (=4de pijlers) financieel ondersteunen, in de stedenband de SDGs integreren,… Interne organisatie

& de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen: Lokale actoren & de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen: Voor mekaar gemaakt!

Meer info: www.vvsg.be/sites/sdgs Bedankt! Vragen? Meer info: www.vvsg.be/sites/sdgs