Hoofdstuk 3: Water in het Midden-Oosten

Midden-Oosten: steppe- of woestijnklimaat. 3.1 Het Midden-Oosten Droog Midden-Oosten: steppe- of woestijnklimaat. Waterbalans is negatief: de verdamping is groter dan de neerslag. Middellandse Zeeklimaat Steppeklimaat

Bevolkingsconcentraties mogelijk dankzij rivieroases, zoals de Nijl. 3.1 Het Midden-Oosten Rivieren Bevolkingsconcentraties mogelijk dankzij rivieroases, zoals de Nijl. De Nijl heeft een uitgebreid stroomgebied: het brengt water van het vochtige, tropische deel van Afrika naar het kurkdroge Egypte. Daar wordt het water gebruikt voor irrigatie. Rivier (x 1miljard m3/jaar) Jordaan 1,2 Eufraat 31,8 Tigris 45,2 Nijl 84,0

Grondwater in het Midden-Oosten bevindt zich in aquifers. Veel rivieren staan soms 10 (of 11 ) maanden per jaar droog: wadi. Onder een wadi staat het grondwater niet diep. Aquifers bevat fossiel water (duizenden jaren geleden gevallen). Wordt niet meer aangevuld, dus niet-duurzaam. Bronoase: plaats waar grondwater aan de oppervlakte komt. In oases worden verschillende producten verbouwd voor de plaatselijke bevolking. Het begrip duurzaam uit H2 kan hier worden herhaald. De tuinbouw bestaat uit: dadelpalmen, palmoliebomen, olijven, vijgen, granaatappels en andere fruitbomen. Er zijn ook kleine akkers met gewassen zoals gerst, tarwe en allerlei groenten. De veeteelt levert de mest voor de akkers.

De Golanhoogte is erg belangrijk voor Israëls watervoorziening. 3.2 Tekort aan water De Jordaan De rivier de Jordaan is belangrijk voor de watervoorziening van Israël. Vanuit het Meer van Kinneret (noorden) gaat het water via pijpleidingen en kanalen door heel Israël). Bronnen van de Jordaan liggen in de buurlanden Libanon, Syrië en Jordanië. De Golanhoogte is erg belangrijk voor Israëls watervoorziening. Israël heeft veel oorlog gevoerd met de buurlanden. In 1967 (Zesdaagse Oorlog) veroverde Israël onder andere de Golanhoogte op Syrië en de Westelijke Jordaanoever op Jordanië. Vooral de Golanhoogte speelt een belangrijke rol: na de verovering door Israël konden Syrië en Jordanië geen water meer aftappen uit de Jarmuk.

Israël gebruikt ook grondwater uit de kustaquifer en de bergaquifer. 3.2 Tekort aan water De aquifers Israël gebruikt ook grondwater uit de kustaquifer en de bergaquifer. De bergaquifer ligt onder de bezette Westelijke Jordaanoever. Oneerlijke verdeling van het water: > 80% gaat naar Israël en Israëlische nederzettingen in bezet gebied, < 20% van het water gaat naar de Palestijnse dorpen. De kustaquifer is belangrijk voor de watervoorziening van de Gazastrook. Er wordt meer verbruikt dan er aan neerslag valt. Gevolgen: - het grondwaterpeil daalt; - aan de kust dringt zeewater binnen. Het water is ongeschikt als drinkwater. Het water uit de kustaquifer is niet geschikt als drinkwater: - door wateronttrekking daalt het grondwaterpeil, daardoor sijpelt er zout zeewater binnen; - er zitten veel giftige stoffen in het grondwater, zoals bestrijdingsmiddelen uit de landbouw.

Steeds meer waterproblemen 3.2 Tekort aan water Steeds meer waterproblemen Israël nemen de waterproblemen toe. Natuurlijke oorzaak: - Droogte (jarenlang viel er te weinig neerslag). Menselijke oorzaken: - Bevolkingsgroei (veel joodse immigranten). - Welvaartsgroei. Hierdoor is steeds meer water nodig. Dezelfde problemen spelen ook bij de buurlanden van Israël. Van de 20 landen met de grootste waterproblemen liggen er 11 in het Midden-Oosten.

Israël loopt tegen de grenzen van het watergebruik aan. 3.3 Minder vraag naar water Steeds minder water Israël loopt tegen de grenzen van het watergebruik aan. Door de waterwinning is het niveau van het Meer van Kinneret al gezakt. De waterkwaliteit neemt af door verzilting en vervuiling. Door de verminderde aanvoer van water zakt het waterpeil van de Dode Zee met 1 meter per jaar. Ook in de aquifers daalt het waterpeil. Vooral Palestijnen hebben een steeds groter tekort aan water. De verdroging neemt toe.

Waterschaarste aanpakken door de vraag te verminderen. 3.3 Minder vraag naar water De vraag verminderen Waterschaarste aanpakken door de vraag te verminderen. Efficiënter irrigeren (er wordt veel irrigatiewater verspild): - bij oppervlakte-irrigatie wordt 50-80% van het water niet benut; - bij beregening gaat er iets minder water verloren; - bij druppelirrigatie krijgt elke plant precies voldoende water. Gewassen verbouwen die minder water nodig hebben. - Vroeger gebruikte de landbouw minder water. In de winter werden er granen verbouwd. Nu worden er producten verbouwd die veel (irrigatie)water nodig hebben. - Als water duurder wordt, neemt het verbruik af. - Landbouw verbruikt veel water, en levert maar weinig bij aan het BNP. Als je het water gebruikt voor de industrie, dan levert het tot 75 maal zo veel op. Met deze winst kan je veel voedsel inkopen. - Bij irrigatie en productie stroomt veel afvalwater na gebruik weg. Ook in huishoudens is er veel afvalwater. Israël hergebruikt 72% van haar afvalwater. Het wordt door zuivering geschikt gemaakt als irrigatiewater. De prijs van water verhogen. Water gebruiken voor industrie i.p.v. landbouw. Hergebruik van afvalwater als irrigatiewater.

Het wateraanbod is op twee manieren vergroot: 3.4 Meer aanbod van water Het aanbod vergroten Dubai en Abu Dhabi liggen in de woestijn. Toch is hier geen watertekort. Het wateraanbod is op twee manieren vergroot: Ontziltingsfabrieken maken van zout zeewater zoet drinkwater. Nadeel: erg duur (vooral doordat het veel energie kost). Ook in Israël worden steeds meer ontziltingsfabrieken gebouwd. Ontzilting wordt steeds goedkoper door verbetering van techniek. Nieuwe ontziltingsfabrieken verbruiken minder stroom. Onttrekking van fossiel water uit aquifers voor irrigatie. Nadelen: grondwaterpeil daalt en grondwater verzilt.

Ontzilten is duur, en oppompen van fossiel water is niet duurzaam. 3.4 Meer aanbod van water Water opslaan Ontzilten is duur, en oppompen van fossiel water is niet duurzaam. Goedkope en duurzame manieren om het aanbod te vergroten zijn: Regenwater op daken en in straten opvangen en ondergronds opslaan. Op hellingen dammetjes maken. Stuwdammen aanleggen en water bewaren voor een drogere periode. Water aanvoeren uit andere gebieden, bijvoorbeeld met pijpleidingen of waterschepen.

Waterschaarste in wereld 3.5 Bronnen: Het watergebruik vergeleken Waterschaarste in wereld Het grootste deel van de wereld heeft genoeg water of heeft genoeg water maar gebruikt het niet goed. Bijvoorbeeld door te weinig geld of te weinig technische kennis om het water schoon te maken.

Watergebruik (per inwoner per jaar en in de landbouw) 3.5 Bronnen: Het watergebruik vergeleken Watergebruik (per inwoner per jaar en in de landbouw) Welke landen gebruiken veel water (per persoon per jaar)? Waarom verbruikt de Nederlandse landbouw niet zo veel water? Welke landen hebben of bouwen ontziltingsfabrieken?

Met welke rivier kunnen we de Rijn vergelijken? 3.5 Bronnen: Het watergebruik vergeleken Stroomgebieden Stroomgebied Jordaan Eufraat Tigris Nijl Yangtze Huang He Waterafvoer (x 1 miljard m3/jaar) 1,2 31,8 45,2 84,0 951,3 74,1 Oppervlakte (in km2) 11.500 444.000 471.606 3.030.700 1.722.155 944.970 Rijn: Waterafvoer: Het jaargemiddelde waterafvoer van de Boven-Rijnafvoer te Lobith is 2200 m3/s. Dit is: 6,9 x 1010 = 69 miljard m3/jaar Stroomgebied: 185.00km2 Met welke rivier kunnen we de Rijn vergelijken?

Minder vraag, meer aanbod 3.5 Bronnen: Het watergebruik vergeleken Minder vraag, meer aanbod Het watertekort in het Midden-Oosten en China kan bestreden worden door: de vraag te verminderen of het aanbod te vergroten. Vraag verminderen Aanbod vergroten Druppelirrigatie Water van elders halen Waterzuinige gewassen Fossiel water Hogere prijs voor water Ontzilten Minder landbouw Water oogsten Hergebruik van afvalwater Water vasthouden Minder vlees eten Regen maken

3.5 Bronnen: Het watergebruik vergeleken Water en transport Wijs de ligging van het Suezkanaal aan op de kaart. De grootte (en vergroting) van de schepen voor het goederenvervoer is te herleiden tot de afsluiting van het Suez-kanaal. Daardoor moesten schepen om Afrika varen. Dat was financieel alleen mogelijk met een zeer groot schip. De grootste schepen passen tegenwoordig niet meer door het Suez-kanaal. In het Midden-Oosten zijn de rivieren weinig bevaren (met uitzondering van cruiseboten op de Nijl). Wel is veel verkeer in het Suez-kanaal (foto links). In China wordt de Yangtze wel druk bevaren. Foto rechts is gemaakt bij de stuwen in de Drieklovendam.